آیا طرح «دارویار» با شکست مواجه می‌شود؟
پزشکان و قانون: «اگر طرح دارویار به درستی اجرا شود، شاید یک پدیده خوب اتفاق بیفتد که البته نقاط مثبت و منفی زیادی خواهد داشت.» این را عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران و فعال حوزه صنعت داروسازی به پزشکان و قانون می‌گوید: «به نظر می‌ر‌ٰسد که با اجرای این طرح، مصرف کننده آسیبی نمی‌بیند و شرکت‌های داروسازی نیز قیمت جدید گرفته و به مدد آن می‌توانند شاهد پیشرفت در بازسازی‌ها و نوسازی‌های خود باشند. از طرف دیگر با این افزایش قیمت، از قاچاق معکوس دارو جلوگیری می‌شود.» به گفته «دکتر بابک مصباحی» یکی از نکاتی که ممکن است طرح دارویار را با شکست مواجه کند، این است که در حال حاضر تمام بیمه‌ها به طور اقتصادی به نظام سلامت کشور بدهکار هستند و این بدهکاری عدد بزرگی است. مراکزی که قرار است این خدمات را ارائه بدهند که داروخانه‌ها هستند، جزئی از آن طلبکارهای اصلی شرکت‌های بیمه به شمار می‌روند. با این طرح میزان طلب داروخانه‌ها افزایش پیدا می‌کند و این مساله می‌تواند آنها را در خریدهای بعدی دچار مشکل کند. این پاشنه آشیل طرح دارویار است. باید دید که آیا دولت می‌تواند این هزینه و مابه‌التفاوت را به صورت به روز شده پرداخت کند یا خیر. اگر این مهم اتفاق نیفتد، ما مطمئنا شاهد شکست این طرح خواهیم بود. وی تصریح می‌کند: «در زنجیره دارو، پرداخت‌ها حتما باید به موقع اتفاق بیفتد تا ما شاهد موفقیت این طرح باشیم. اما باتوجه به تجربیات قبلی به نظر می‌رسد که این زمان‌بندی‌ها به موقع اتفاق نیفتد و متضرر اصلی هم شرکت‌های داروسازی و هم شرکت‌های پخش و به تبع آن داروخانه‌های سطح کشور خواند بود که همین الان هم با توجه به میزان بدهی بیمه‌ها، به سختی کار می‌کنند.»
پزشکان و قانون: آقای دکتر چرا امروز شاهد اجرای طرح دارویار هستیم و چه علتی وجود داشت که این اتفاق بیفتد؟
دکتر مصباحی: سال‌های طولانی بود که صنعت داروسازی کشور از عدم ارائه قیمت مناسب به شرکت‌های تولیدی رنج می‌برد و از طرفی همواره دارو را به‌عنوان یک کالای استراتژیک در نظر می‌گرفتند که این باعث شده بود قیمت آن کاملا تحت کنترل باشد. اولین تبعاتی که صنعت داروسازی کشور بابت این موضوع پرداخت کرده، این بوده که از پیشرفت و نوسازی خود عقب افتاده و در نتیجه هیچ‌گاه نتوانسته خود را به طور کامل به‌روز رسانی کند. یکی از ضروریات صنعت داروسازی این است که خود را به روز نگه دارد اما اکنون می‌بینیم که اکثر شرکت‌های داروسازی قدیمی هستند و نتوانستند خود را با مقررات جهانی و قوانین کیفیتی دنیا انطباق دهند. صنعت داروسازی همیشه این درخواست را داشته که قیمت‌های مناسبی را برای محصولات آن در نظر بگیرند.
وقتی صحبت از ارز ترجیحی شد، علی‌رغم اینکه ادعا می‌شد دارو یک کالای استراتژیک است، اما متاسفانه هیچ‌وقت ارز مناسب خود را به موقع و به طور کامل دریافت نمی‌کرد. از طرف دیگر به بهانه اختصاص ارز ترجیحی، سدی تحت عنوان قیمت‌گذاری برای آن گذاشته بودند. یعنی به شکل توامان، هم ارز به موقع و به مقدار کافی داده نمی‌شد و هم در سیستم رگولاتوری، طوری برخورد می‌شد که چون ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کنید، نمی‌توانید قیمت مناسب بگیرید. این مسائل و و مشکلات اقتصادی که برای شرکت‌ها وجود داشت، باعث شد که صنعت داروسازی به سمت اجرای طرح دارویار حرکت کند. اگر این طرح به درستی اجرا شود، شاید یک پدیده خوب اتفاق بیفتد که البته نقاط مثبت و منفی زیادی خواهد داشت.
پزشکان و قانون: ماهیت این طرح چیست؟
دکتر مصباحی: هر محصول دارویی که امروز در بازار وجود دارد، قسمتی تحت عنوان ماده موثره دارد که ارز ترجیحی شامل آن می‌شود. اما سایر اجزا با ارز نیمایی محاسبه می‌شود که این باعث شده یک محصول دارای دو ارز باشد. مثلا اگر ما استامینوفن ۵۰۰ میلی‌گرم را در نظر بگیریم، این محصول ۵۰۰ میلی‌گرم ارز ترجیحی دارد و سایر اجزای آن مثل تمام پرکننده‌ها، پلیستر، جعبه و... ارز ترجیحی را دریافت نمی‌کند. اتفاقی که امروز افتاده این است که قرار است همان ماده موثره ۵۰۰ میلی‌گرم نیز مشابه سایر اجزا، ارز نیمایی دریافت کند و این باعث می‌شود ما یک تغییر در قیمت تمام شده آن محصول ببینیم که ناشی از تغییر ارز ۴۲۰۰ تومانی خواهد بود.
پزشکان و قانون: آیا اجرای طرح دارویار منجر به افزایش هزینه دارو برای بیماران نخواهد شد؟
دکتر مصباحی: از آنجا که این مابه‌التفاوت قرار است از طریق بیمه و به شکل یارانه پرداخت شود، این تفاوت ارز جبران می‌شود. پس در نتیجه فردی که به داروخانه مراجعه می‌کند و بیمه دارد، مطمئنا قیمت نهایی که باید پرداخت کند، نسبت به سال‌های گذشته یا آخرین باری که خرید کرده، نباید تغییر کند و همان محصول را با همان قیمت از طریق نسخه پزشک دریافت می‌کند. درواقع داروهایی که از قبل تحت پوشش بیمه بوده، نباید افزایش قیمت را تجربه کند.
برخی داروها طی سال‌های گذشته از شمول بیمه خارج شده بودند و بیماران باید مابه‌التفاوت قیمتی آن را پرداخت می‌کردند. درواقع از قبل افزایش قیمتی برای آنها ایجاد شده بود که ناشی از تغییر ارز بود. اینجا برای اینکه شدت قیمتی را برای این محصولات نداشته باشیم و داروهای OTC نیز قسمتی از این نوع داروها هستند، مجددا وارد بیمه می‌شوند و این مکانسیمی که قبلا توضیح دادیم اتفاق می‌افتد که باعث خواهد شد ما نه تنها افزایش قیمتی برای آن نبینیم، بلکه با پوشش بیمه‌ای، حتی کاهش قیمت را هم انتظار داشته باشیم.
پزشکان و قانون: مهمترین نقطه قوت طرح دارویار از نظر شما چیست؟
دکتر مصباحی: به نظر می‌ر‌ٰسد که با اجرای این طرح، مصرف کننده آسیبی نمی‌بیند و شرکت‌های داروسازی نیز قیمت جدید گرفته و به مدد آن می‌توانند شاهد پیشرفت در بازسازی‌ها و نوسازی‌های خود باشند. از طرف دیگر با این افزایش قیمت، از قاچاقی که اتفاق افتاده بود، جلوگیری می‌شود. در کل به نظر می‌رسد که طرح مناسبی باشد و از آنجا که بسیاری از داروها وارد فهرست دارویی بیمه می‌شوند، در نتیجه مصرف کننده نیز حمایت می‌شود. لذا به نظر می‌ٰسد که همه چیز خوب است و تعداد زیادی از افرادی که بیمه نیستند، به زودی بیمه می‌شوند.
پزشکان و قانون: نقاط ضعف این طرح چه چیزهایی هستند؟
دکتر مصباحی: یکی از نقاط ضعف این است که افرادی که احتیاج به دارو دارند، حتما باید به پزشک مراجعه کنند. این مساله شاید در نگاه اول مثبت به نظر برسد که تجویز و مصرف دارو به این صورت کنترل و با مراجعه به پزشک به صورت بیمه دریافت می‌شود. اما سوال اینجاست که آیا دسترسی به پزشک همیشه وجود دارد و آیا پزشکان خاص در این حالت می‌توانند این کار را انجام دهند؟ نگاه ما نباید منحصربه شهرهای بزرگ باشد. باید ببینیم که آیا افراد می‌توانند از شهرستان‌ها به پزشکان معروف مراجعه می‌کنند و نسخه خود را دریافت کنند و می‌توانند داروی خود را بگیرند؟ آیا این سطح دسترسی در تمام شهرستان‌ها، روستاها و مناطق برای مراجعه به پزشک وجود دارد یا خیر؟ این مساله می‌تواند یکی از معضلات اجرای طرح دارویار باشد.
پزشکان و قانون: طرح دارویار برای بیمارانی که بیمه نیستند، چگونه اجرا خواهد شد؟
دکتر مصباحی: در حال حاضر ما تعدادی از مردم را داریم که فاقد بیمه هستند و به صورت آزاد به مراکز درمانی و اختصاصا به داروخانه ورود و داروی خود را دریافت می‌کنند. راهکاری که الان دیده شده این است که با بودجه اختصاص یافته برای سازمان بیمه سلامت، قرار است این اتفاق جبران شود. در حال حاضر حدود ۶ میلیون نفر در کشور فاقد بیمه هستند. قرار است که این افراد از روز شنبه به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه کنند و بیمه سلامت شوند و هزینه‌های مترتب به این موضوع از طریق دولت به بیمه داده شود.
پزشکان و قانون: آیا بیمه‌ها از عهده تعهداتی که بر دوش دارند، برخواهند آمد؟
دکتر مصباحی: اشاره کردم که در حال حاضر و با اجرای طرح دارویار، تمام اجزای محصول ما دارای یک ارز است. یکی از پدیده‌هایی که همیشه دارو و صنعت داروسازی را مورد هجمه قرار می‌دهد این است که چون دارو یک کالای استراتژیک است، پس باید افزایش قیمت را به نوعی کنترل کرد تا مصرف کننده نهایی که بیمار است، آسیب‌پذیری کمتری داشته باشد.
قرار بر این شد که مابه‌التفاوت قیمت تحت عنوان یارانه پرداخت شود و دولت ترجیح داد که این یارانه را کسی جز بیمه‌ها متحمل نشود. در اینجا مزایایی برای این طرح وجود دارد که یکی از آنها جلوگیری از قاچاق معکوس است. همیشه این باور وجود داشت که بسیاری از داروهایی که در ایران تولید می‌شود و بسیاری از داروهای وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی از جمله انسولین و شیرخشک، مجددا از داخل کشور جمع‌آوری و با قیمت‌های بالاتر به کشورهای همسایه می‌رود و در آنجا به فروش می‌رسد. حال فرض بر این است که با اجرای این طرح و تغییر قیمت، کمتر شاهد قاچاق معکوس باشیم.
اما یکی از نکاتی که شاید بتواند این طرح را با شکست مواجه کند، این است که در حال حاضر تمام بیمه‌ها به طور اقتصادی به نظام سلامت کشور بدهکار هستند و این بدهکاری عدد بزرگی است. مراکزی که قرار است این خدمات را ارائه بدهند که داروخانه‌ها هستند، جزئی از آن طلبکارهای اصلی شرکت‌های بیمه به شمار می‌روند. یادمان باشد که ۵۰ درصد مارکت دارو متعلق به دولت است و در نتیجه در اینجا یک بدهکاری وجود دارد که مربوط به خود دولت است. در حالی که شاهدیم شرکت‌های بیمه چنین بدهکاری را نسبت به مراکز سلامت و داروخانه‌ها دارند، در صورتی که این افزایش قیمت هم به آنها تحمیل شود، نمی‌توانند پرداخت‌های مناسبی داشته باشند. در نهایت با این مساله مواجه می‌شویم که داروخانه‌ها نمی‌توانند دریافت و ورود هزینه این اختلاف را داشته باشند و آن میزان ورشکستگی که در بیمه‌ها وجود داشته را افزایش می‌دهیم.
به همین ترتیب میزان طلب داروخانه‌ها هم افزایش پیدا می‌کند و این مساله می‌تواند آنها را در خریدهای بعدی دچار مشکل کند. این پاشنه آشیل طرح دارویار است. باید دید که آیا دولت می‌تواند این هزینه و مابه‌التفاوت را به صورت به روز شده پرداخت کند یا خیر. اگر این مهم اتفاق نیفتد، ما مطمئنا شاهد شکست این طرح خواهیم بود، کمااینکه در حال حاضر داریم این تجربه را داریم که متاسفانه بسیاری از شرکت‌های بیمه به طور میانگین بیش از ۵ تا ۶ ماه به داروخانه‌ها بدهکار هستند. در توجیه این موضوع دولت اعلام کرده که هزینه خاصی را بابت همین مساله در اختیار داروخانه‌ها قرار می‌دهد و پرداخت‌ها به روز خواهد شد که از نظر من این یک مساله قابل تامل است، چون وقتی به تجربه گذشته نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که این اتفاق نیفتاده است. به دنبال آن، این پرداخت‌ها زنجیره‌ای هستند. ما همین الان بیش از ۵۰ درصد مارکت دارو را متعلق به خود دولت می‌دانیم و اگر پرداخت‌های به موقع بیمه اتفاق نیفتد، پرداخت‌های به موقع دولت به شرکت‌های پخش اتفاق نمی‌افتد و شرکت‌های پخش هم نمی‌توانند دوباره همین پرداخت را نسبت به صنعت داروسازی داشته باشند و طرح شکست می‌خورد و متاسفانه یک بدهکاری بزرگتر برای صنعت دارو به دنبال خواهیم داشت. لذا به نظر می‌رسد که این موضوع باید با دقت و وسواس بیشتری بررسی شود.
بعضی بزرگان صحبت‌هایی را با شرکت‌های بیمه داشتند. با اینکه اجرایی شدن این طرح از روز گذشته آغاز شده، اما به نظر می‌رسد که هنوز مکانیسمی برای شرکت‌های بیمه تعریف نشده که منبع پولی آنها به چه صورت به آنها پرداخت می‌شود و هنوز چگونگی دریافت اضافه‌ای که ناشی از این تفاوت ارز خواهد بود را به انها اعلام نکردند. بودجه اختصاصی نوشته شده اما اینکه از کجا تامین و به چه صورت و با چه تهاتری پرداخت می‌شود و این پرداخت‌ها توسط بیمه‌ها چطور باید اتفاق بیفتد، هنوز جای شک دارد.
پزشکان و قانون: پیشنهاد شما برای بهبود اجرای طرح مذکور چیست؟
دکتر مصباحی: در این زنجیره پرداخت‌ها حتما باید به موقع اتفاق بیفتد تا ما شاهد موفقیت این طرح باشیم. اما باتوجه به تجربیات قبلی به نظر می‌رسد که این زمان‌بندی‌ها به موقع اتفاق نیفتد و متضرر اصلی هم شرکت‌های داروسازی و هم شرکت‌های پخش و به تبع آن داروخانه‌های سطح کشور خواند بود که همین الان هم با توجه به میزان بدهی بیمه‌ها، به سختی کار می‌کنند.
همانطور که عرض کردم، شرکت‌های بیمه به طور میانگین ۵ تا ۶ ماه به داروخانه‌ها بدهکاری دارند و همین موضوع باعث شده که داروخانه‌ها در مرز خطرناک قرار گیرند. بعد از اجرای طرح این میزان بدهی به طور جهشی افزایش پیدا خواهد کرد و قاعدتا باید شاهد پرداخت‌های به موقع و همینطور اختصاص یک بودجه لازم برای اجرای طرح باشیم که باعث شود پرداخت‌ها آنلاین شود.
شاید بهتر این بود که ابتدا شرکت‌های بیمه بدهی خود را به داروخانه‌ها و مراکز درمانی تسویه می‌کردند و همین اتفاق برای دولت می‌افتاد و زنجیره بیمارستان‌های دولتی به شرکت‌های پخش و شرکت‌های پخش به شرکت‌های داروسازی را انجام می‌دادیم و به یک فاز متعادل می‌رسیدیم. این طرح را اجرا می‌کردیم و بودجه و نحوه پرداخت و .... را مشخص می کردیم تا مطمئن شویم این طرح دارای استحکام کافی است.
پزشکان و قانون: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
پایان پیام/
https://www.pezeshkanoghanoon.ir/p/tiSI