آمار شیوع اتیسم در جهان رو به افزایش است

مینا عمادی‌زاده سوپروایزر آکادمی انجمن اتیسم ایران در این خصوص گفت: اتیسم یک اختلال عصب رشدی است، یعنی از زمانی که کودک متولد می‌شود در ۴حوزه رشدی تاخیر دارد، رشد حرکتی، زبانی، بازی‌ها و ارتباط. این یک اختلال مادام‌العمر است و درمان قطعی برای آن نداریم. اما از طریق مداخلات دارویی و مداخلات توانبخشی می‌توان این علائم را بهبود بخشید و کیفیت زندگی این کودکان را افزایش داد.

وی در خصوص علائم این اختلال افزود: کارهای کلیشه‌ای و تکراری در رفتار کودکان مبتلا به اتیسم بیشتر است، از جمله این که این کودکان می‌توانند ساعت‌ها به حرکت ماشین ‌لباسشویی خیره شوند. این کودکان همچنین در برقراری ارتباط اجتماعی از جمله تماس چشمی ضعف دارند و به چشم‌های طرف مقابل یا مخاطب نگاه نمی‌کنند. کودکان اتیسم در سن یک سالگی قادر به بیان تک‌کمله‌ها مثل بابا یا مامان هم نیستند. آنها همچنین لبخند اجتماعی هم ندارند و این در حالی است که کودکان در وضعیت طبیعی از سن ۴ تا ۵ ماهگی این لبخند را در واکنش به بازی با دیگران دارند. البته تشخیص اختلال طیف اتیسم باید توسط فوق‌تخصص روانپزشک کودک و نوجوان یا متخصص اعصاب و روان انجام شود اما مادران می‌توانند برخی نشانه‌ها را در فرزندشان شناسایی و به پزشک مراجعه کنند.

سوپروایزر آکادمی انجمن اتیسم ایران در خصوص دلایل ابتلا به اتیسم گفت: با وجود روند افزایشی اما علت دقیق ابتلا به این اختلال هنوز مشخص نیست. البته پژوهش‌هایی در این باره انجام شده که نشان می‌دهد فاکتورهای ژنتیکی در بروز این اختلال نقش دارند. همچنین عوامل محیطی از جمله مجاورت با آلودگی‌ها، امواج رادیویی، سن بالای پدر و مادر، استرس و تیروئید مادران در دوران بارداری در بروز اتیسم نقش دارند.

وی بر ضرورت تشخیص به موقع این اختلال تاکید کرد و افزود: سنین طلایی تشخیص اتسیم ۳ تا ۵ سالگی است و اگر افراد به موقع تشیخص داده نشوند با چالش و مشکلات بیشتری در بزرگسالی مواجه خواهند شد. ارائه خدمات توانبخشی از جمله کاردرمانی، گفتاردرمانی، رفتاردرمانی و بازی‌درمانی در زمان مناسب می‌تواند مهارت‌های اصلی کودک را تقویت کند و احتمال این که بتواند وارد مدرسه عادی شود و تحصیلات آکادمیک داشته باشد، بیشتر می‌شود.

سوپروایزر آکادمی انجمن اتیسم ایران در خصوص مواجهه خانواده‌ها با این اختلال در کودکانشان گفت:‌ والدین زمانی که متوجه این شرایط کودکانشان می‌شوند با سردرگمی به ما مراجعه می‌کنند، دنیایی پراز تیرگی روی سرشان خراب شده و واقعاً نمی‌دانند باید چه کنند. در قدم اول ما درباره مسیری که پیش‌روی این خانواده‌هاست توضیح می‌دهیم و این که چقدر شرایط سخت خواهد بود. اما کنارشان هستیم و همدلی می‌کنیم. اما یکی از خطراتی که این خانواده‌ها را تهدید می‌کند توصیه‌های غیرعلمی است که به آنها می‌شود و روند دریافت خدمات درمانی را کند می‌کند.

در ادامه سمیه عیوض‌زاده مادر یک کودک مبتلا به اتیسم نیز از تجربه‌هایی می‌گوید که تاکنون در زندگی با آنها مواجه نبوده است.

وی در خصوص اینکه چه زمانی متوجه ابتلای کودکش به این اختلال شده اظهار کرد: فرزندم تقریبا ۲ ساله بود که به علائمی که نشان می‌داد شک کردم. کارهایی که به او می‌گفتم را گوش نمی‌داد و با دو روانشناس آنلاین درباره این رفتارش صحبت کردم اما تشخیص ندادند. به تدریج کلماتی که بیان می‌کرد را هم از دست داد، قبل‌تر مامان یا خاله می‌گفت اما به تدریج همان هم متوقف شد. متوجه حرف‌هایم نمی‌شد، خواب شبانه خوبی نداشت، اسباب‌بازی‌هایش محدود بودند و اگر از بیرون صدای آژیر می‌آمد یا جوشکاری می‌آمد به شدت می‌ترسد و گوش‌هایش را با دست می‌پوشاند. تصمیم گرفتم با یک روانپزشک صحبت کنم و در نهایت هم مشخص شد که پسرم مبتلا به اتسیم است.

گفت: آن روزها دلم می‌خواست این مساله را انکار کنم. واقعا نمی‌دانستم اتیسم چیست؟ دو روز تمام گریه و حتی با خانواده هم صحبت نمی‌کردم. زمانی که توانبخشی را شروع کردیم همه می‌گفتند این کار را نکن، حالش خوب است! اطرافیان خیلی به سختی چنین چیزهایی را می‌پذیرند. پذیرش در درمان اتسیم سخت‌ترین مرحله است. این که والدین این مساله را قبول کنند بسیار راحت به مراحل بعدی درمان می‌روند. جامعه هم در این باره مهم است. ما باید آنها را وارد محیط کنیم اما مردم هم باید پذیرش این مساله را داشته باشند.

وی به یک خاطره تلخ از مواجهه یکی از مسافران مترو با پسرش اشاره کرد و افزود: من از همان ابتدا فرزندم را سوار مترو کردم، می‌خواستم در جمع باشد. ظاهرش هم به گونه‌ای نیست که در لحظات ابتدایی کسی متوجه اتیسم در او شود. اما یادم است که گاهی بیقرار می‌شد و مردم با خشم به ما نگاه می‌کردند، از آن نگاه‌هایی که انگار فرزندم را خوب تربیت نکرده‌ام. یکبار هم یکی از مسافران کاردستی داشت و پسرم بهانه می‌گرفت که آن را بگیریم. آن مسافر پیاده شد و فرزند من همچنان بی‌قراری می‌کرد. ناگهان یک خانم از جمع مسافران شروع به توهین کرد که از سروصدای پسرم کلافه شده و نباید سوار مترو می‌شدیم. زمانی که شرایط فرزندم را توضیح دادم، لحنش را بدتر و شروع به توهین کرد. آن برخورد برای من بسیار سخت بود. اما یک اتفاق جالب همه چیز را برعکس کرد. راننده قطار دری را باز کرد و به ما گفت وارد کوپه مجزا شویم تا به مقصد برسیم. کاری که آن آقا در قبال من و فرزندم انجام داد را هیچ زمانی فراموش نمی‌کنم.