در سال گذشته نرخ زاد و ولد به کمتر از یک میلیون نفر رسید

وی افزود: در حکمرانی جمعیت چند رکن اساسی وجود دارد. مقام معظم رهبری در سال 1393 در قالب 14 بند، سیاست‌های کلی جمعیت را به سران قوا ابلاغ کردند. همچنین در سال 1391 شورای عالی انقلاب فرهنگی در قالب 5 ماده و 6 تبصره، سیاست‌های راهبردی را تصویب کرد که ابعاد حمایتی، تشویقی، فرهنگی و اقتصادی را در بر می‌گیرد. افزون بر این قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» نیز در سال 1400 تصویب شد که تکالیف وزارتخانه‌ها و حمایت‌های مالی، اداری، مالیاتی، فرهنگی و حوزه بهداشت و سلامت را مشخص کرده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه از نظر ساختار، قانون و سیاست‌گذاری خلأیی وجود ندارد تصریح کرد: بر اساس مطالعات انجام‌شده سه خلأ اساسی وجود دارد، یکی از آن‌ها فقدان اتاق رصد هوشمند است. ما نیازمند یک قرارگاه یا اتاق مانیتورینگ هوشمند هستیم که به‌صورت مستمر وضعیت جمعیت و نرخ باروری را رصد کند. این داده‌ها باید به اطلاعات، تحلیل و سپس برنامه‌ریزی تبدیل شوند. در حال حاضر صرفاً داده جمع‌آوری می‌شود اما آنالیز و تبدیل آن به راهکار صورت نمی‌گیرد.

خسروپناه نبود نقشه اجرایی را یکی دیگر از معضلات و خلأهای موجود در حوزه جوانی جمعیت عنوان کرد و گفت: ما سیاست و سند داریم، اما نقشه اجرایی عملیاتی در اختیار نداریم. اجرای این سیاست‌ها دشوار و پرهزینه است، اما باید اقدامات اساسی در حوزه فرهنگی صورت گیرد. تمامی دستگاه‌ها باید پیوست فرهنگی جمعیت داشته باشند و مسائل جمعیتی در آن‌ها منعکس شود، باور به اینکه لحظه‌به‌لحظه زندگی تحت اراده خداوند است باید تقویت شود، وقتی برخی می‌گویند تا همه شرایط فراهم نشود ازدواج یا فرزندآوری نمی‌کنیم این نشان‌دهنده ضعف توکل و اعتماد به خداست.

وی خاطرنشان کرد: در مجموع مسئله جمعیت بحرانی صرفاً اقتصادی یا قانونی نیست بلکه مسئله‌ای فرهنگی، اعتقادی و مدیریتی است که نیازمند رصد هوشمند، نقشه اجرایی روشن و ارتقاء باورهای دینی و اجتماعی است، کم‌توجهی به مسائل فرهنگی از عوامل مؤثر در کاهش جمعیت است، کلیدی‌ترین مسئله رشد فرهنگی جامعه ماست.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه مسئولیت‌پذیری اجتماعی نقش مهمی در فرزندآوری دارد تصریح کرد: معمولاً زمانی که موضوع ازدواج و فرزندآوری مطرح می‌شود بیشتر مشکلات آن مورد بحث قرار می‌گیرد در حالی که کمتر به تجربه‌های شیرین مادران و پدرانی که فرزندآوری را تجربه کرده‌اند پرداخته می‌شود. دختران و پسران جوان برای ازدواج و فرزندآوری علاوه بر حمایت‌های مالی به حمایت معنوی نیز نیاز دارند.

خسروپناه با اشاره به نقش رسانه‌ها در موضوع جوانی جمعیت گفت: حتی سریال‌ها نیز می‌توانند در افزایش فرزندآوری مؤثر باشند. در برخی سریال‌ها اخیراً صحنه‌های خشونت، جرم و جنایت و حتی استعمال سیگار توسط زنان به تصویر کشیده می‌شود، در حالی که زنان نماد لطافت هستند و ستاد ملی جمعیت باید به‌عنوان مدعی‌العموم نسبت به این مسائل فرهنگی ورود کند.

وی افزود: در کشور ما بانوان متأهل، دانشمند و اثربخش دارای چند فرزند کم نیستند، چرا باید صرفاً زنانی که با سگ و گربه خود زندگی می‌کنند شاخص تلقی شوند؟ این در حالی است که در برخی حمایت‌ها از زنان خلأهایی وجود دارد، از جمله اینکه برخی قوانین به‌درستی اجرا نمی‌شوند. گاهی اوقات قوانینی به‌منظور برقراری تساوی اجرا می‌شوند با این تصور که عدالت محقق شده، در حالی که نیازمند اصلاح هستند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان اضافه کرد: قانون جذب هیئت علمی به‌گونه‌ای تنظیم شده که زنان نیز مانند مردان تا 40 سالگی امکان عضویت دارند اما این قانون یکسان در عمل باعث می‌شود برخی زنان برای ارتقاء علمی از فرزندآوری صرف‌نظر کنند. همچنین حق عائله‌مندی به کارمندان زن پرداخت نمی‌شود و صرفاً به مردان اختصاص دارد، این مسئله باید اصلاح شود و معاونت امور زنان در ریاست جمهوری باید این موضوعات را با جدیت پیگیری کند.