شیوع انواع آلرژی‌ها در ایران حدود ۳۰ درصد است

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، بیماری‌های تنفسی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جوامع از جمله جامعه ما است. در بین این بیماری‌ها آسم و آلرژی از بقیه شایع‌ترند. عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز و تشدید هر دو بیماری نقش دارند. آسم یک بیماری تنفسی غیرواگیر است. در افراد مبتلا به این بیماری، مجاری و دستگاه تنفسی بر اثر استنشاق مواد حساسیت‌زا متورم و ملتهب می‌شود به طوری که تنفس را دشوار می‌سازد.

اگر چه عوامل ژنتیکی نقش بسیاری مهمی در بروز این بیماری‌ها دارد اما می‌توان با کنترل عوامل محیطی از تشدید این بیماری‌ها جلوگیری کرد. کنترل همه عوامل محیطی اما به راحتی ممکن نیست. تغییرات اقلیمی، گرم شدن زمین، خشکسالی، تغییرات محیطی در آب، خاک و هوا در بروز و تشدید این بیماری‌ها نقش دارند و به خصوص در کشور خشک و کم‌بارشی مانند ایران که در سال‌های اخیر شاهد خشکسالی بیشتر نیز بوده، می‌تواند وضعیت نگران‌کننده‌ای را به وجود آورد.

برخی پژوهش‌های تازه نشان می‌دهند که آلرژی به خصوص حساسیت‌های فصلی در بهار یا پاییز همراه با تغییرات اقلیمی تشدید می‌شود. یافته پژوهشی در مجله تخصصی The Laryngoscope که بر مبنای بررسی داده‌های سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳ میلادی صورت گرفته و در سال ۲۰۲۴ منتشر شده تاثیر گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی را بر آلرژی تایید کرده است.

درباره تبعات و علائم این بیماری باید گفت، سرفه به خصوص هنگام خنده یا ورزش، خس خس سینه، تنگی نفس و خستگی می‌تواند از علائم و نشانه‌های مهم آسم باشد. برخی خوراکی‌ها مانند انواع آجیل و خشکبار، لبنیات، تخم مرغ، برخی میوه‌ها، دود سیگار، گرد و غبار، گرده‌افشانی گیاهان، ادویه یا پوست حیوانات هم از عوامل بروز حساسیت های پوستی، گوارشی یا تنفسی هستند.

این افزایش شیوع و شدت آسم به دلیل آلودگی هوای شهرها، سطح نازل بهداشتی و فرهنگی حاشیه‌نشین‌های کلانشهرها، عدم دسترسی کافی و برابر بیماران به داروهای گران قیمت آسم به ویژه اسپری‌های استروئیدی، کمیابی و نایابی برخی داروها، ضعف در آموزش بیماران و افراد مستعد برای پیشگیری و درمان مناسب و ضعف همکاری بیماران در اجرای دقیق توصیه‌های پزشکی است.

در پژوهش‌های مرکز تحقیقات ایمونولوژی و آسم و آلرژی، مشخص شد که آسم حدود ۱۱درصد در کودکان و ۹درصد در بزرگسالان ایرانی شیوع دارد، نتایج این مطالعات در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ در مجلات معتبر علمی دنیا به چاپ رسید.

برای اطلاع بیماران مبتلا به آلرژی و کادرهای مختلف پزشکی و پرستاری، برگزاری هفته آلرژی را در همایشی از ۲۸ تا ۳۰ خرداد به مدت سه روز برنامه‌ریزی کرده‌ایم. یادآوری می‌کنم که در همایش‌های روز جهانی آسم و نیز هفته آلرژی علاوه بر ارائه مسائل تخصصی در میزگردهای علمی، جلسات آموزش عمومی برای بیماران و خانواده‌های آن‌ها و همچنین بهورزان و مربیان بهداشت مدارس هم تشکیل می‌شود.

شیوع آلرژی‌ها در فصل‌هایی است که گرده‌افشانی گیاهان انجام می‌شود. معمولا درختان در ماه‌های اسفند و بهار علوفه در فصل تابستان و علف‌های هرز در پائیز گرده‌افشانی دارند. این گرده‌افشانی در ساعات اول صبح و نزدیک غروب بیشتر است و بهتر است مبتلایان به آلرژی در این ساعات کمتر در فضای باز حضور داشته یا ورزش کنند.

افراد دچار آلرژی بسته به اینکه به گرده‌های چه گیاهانی حساسیت دارند علائم ناراحت کننده‌ای مانند خارش و عطسه و آبریزش از بینی و چشم یا گرفتگی بینی پیدا می‌کنند. همچنین ممکن است علائم برخی بیماران دچار آسم مانند سرفه یا تنگی‌نفس و خس‌خس تنفسی شدت پیدا کند و کار به پزشک و بیمارستان بکشد.

بله. تغییر اقلیمی در سطح جهانی از چند دهه قبل به تدریج آغاز شده و موجب سیل، سونامی، افزایش باران و رطوبت در برخی مناطق و خشکسالی و افزایش دما در مناطق دیگری مانند ایران شده است، افزایش دمای هوا باعث طولانی شدن فصل گرده‌افشانی گیاهان و شروع سریع‌تر، شدیدتر و طولانی‌تر علائم آلرژی می‌شود. در کشورهای دیگری هم به دلیل رطوبت بیشتر هوا رویش قارچ‌ها و کپک‌ها و افزایش تعداد گرده‌های هاگ قارچ‌ها، شیوع و شدت علائم آلرژی‌ها و آسم بیشتر شده و کیفیت زندگی بیماران را کاهش داده است.

واقعیت این است که هنوز اهمیت این بیماری‌های بسیار شایع و هزینه‌های عظیمی که برای بیماران و خانواده‌ها، جامعه و کشور ایجاد می‌کنند توسط مسئولان مربوط درک نشده است. هنوز ساختارهای کارشناسی و اجرایی متناسب با این همه‌گیری‌های پُرهزینه شکل نگرفته و تخصیص اعتبارات لازم برای امور تشخیصی، پیشگیری و مراقبت از آنها اولویت جدی نیافته است.

آموزش‌های عمومی و به طور خاص آموزش بیماران توسط کادرهای پزشکی و رسانه‌های جمعی به ویژه صدا و سیما و شبکه‌های اجتماعی و نیز سیاستگذاری درست دولت و جلب مشارکت نهادهای مدنی، با بالارفتن سطح دانش و سواد سلامت جامعه و افزایش آگاهی‌های علمی، می‌توان شیوع و بار این بیماری‌ها و عوارض آنها را کاهش داد و مدیریت کرد. شناخت عوامل آلرژی‌زا یا تحریک‌کننده و چگونگی پرهیز از آنها توسط بیماران و انجام دقیق توصیه‌های آلرژیست یا پزشک معالج و مصرف درست اسپری‌ها و سایر داروهای تجویز شده، از جمله راهکارهای پیشنهادی است.

متاسفانه به علت تورم و فراگیری بیشتر فقر و تنگنای معیشت مردم، افزایش نابرابری و شکاف طبقاتی و قیمت بالای دارو و درمان، امکان دسترسی لازم و برابر به خدمات بهداشت و درمان برای اقشار محروم و حتی متوسط وجود ندارد، به علت تحریم اقتصادی کشور، کمیابی یا نایابی اسپری‌ها و داروهای ضروری هم مزید بر علت شده، پوشش بیمه‌های درمانی هم ناقص است و پاسخگوی وظابف قانونی خود در برابر پزشکان و بیماران و حفظ سلامت جامعه نیستند. ایرنا