ورود بی‌قاعده پلتفرم‌ها به توزیع دارو خطرناک است
نظام دارویی ایران نیازمند تعادل بین نوآوری، رقابت و سلامت عمومی است و ممنوعیت کامل پلتفرم‌ها راه‌حل پایدار نیست، اما ورود بی‌قاعده آن‌ها و تضعیف رگولاتوری نیز خطرناک است و در نتیجه تنظیم‌گری هوشمند و مبتنی بر شواهد، بهترین راهکار محسوب می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، کیانوش جهانپور در یادداشتی نوشت: توزیع آنلاین دارو موضوعی حساس در نظام های سلامت از جمله ایران است که سال‌هاست بحث‌برانگیز شده و بخشنامه اخیر سازمان غذا و دارو مبنی بر ممنوعیت همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌های آنلاین واکنش نصرالله پژمانفر رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس را برانگیخته است.
او خواستار اجرای آیین‌نامه توزیع اینترنتی دارو، ابطال بخشنامه و لغو سامانه مرجع شده و نگرانی‌هایی مانند حریم خصوصی و تقاضای القایی و رقابت منفی و... را رد کرده است.
این نقد سخنان رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس را از منظر حقوقی، اقتصادی، فنی، سلامت عمومی و ضوابط وزارت بهداشت بررسی می‌کند و بر نظام دارویی ژنریک ایران، رگولاتوری هوشمند، تجویز منطقی، رقابت ناسالم و البته نیم نگاهی به تجارب جهانی دارد.
پژمانفر بر شفافیت پلتفرم‌های دیجیتال تاکید دارد، رویکردی هم‌راستا با تجارب جهانی که از فناوری برای شفافیت استفاده می‌کنند. استناد به اصل 44 قانون اساسی «حمایت از رقابت و تسهیل صدور مجوزها» و قانون برنامه هفتم توسعه «نیاز به مجوز وزارت ارتباطات» نیز البته معتبر است.
اما رد ساده‌انگارانه نگرانی‌های سلامت عمومی مانند حریم خصوصی و تقاضای القایی، بدون راهکار، نقطه‌ضعف اساسی در مواضع او و مواضع مشابه از جمله نامه وزیر اقتصاد و دارایی است.
گزارش‌های جهانی نشان می‌دهند توزیع آنلاین دارو می‌تواند ریسک‌های مرتبط با سلامت عمومی و بعضا ریسک‌های اختصاصی بازار دارو و سلامت را داشته باشد. تاکید صرف بر نوآوری، بدون توجه ویژگی‌های بازار دارو و نظام دارویی ژنریک ایران، هم یک‌جانبه‌نگری در مواضع پیشگفت را نشان می‌دهد.
وزارت بهداشت پیش از این ضوابط و اصول حاکم بر اپراتورهای هوشمند حوزه سلامت الکترونیک به کارگروه اقتصاد دیجیتال وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را ارائه کرده که بر نظارت دقیق، رمزنگاری پیشرفته، احراز هویت و محدودیت تبلیغات و... تاکید دارد. این چهارچوب به درستی تنظیم‌گری هوشمند را هدف گرفته اما سخنان رییس کمیسیون اصل ۹۰ به آن بی‌توجه است.
سلامت عمومی، تجویز منطقی و تقاضای القایی
بازار دارو و حتی مکمل‌ها بر مصرف بهینه متمرکز است نه فروش بیشتر. پلتفرم‌ها ممکن است با تبلیغات یا به انحای مختلف تقاضای القایی ایجاد کنند، خطری که با شناختی اندک از بازار سلامت در ایران حتی جدی‌تر است. خوددرمانی و دسترسی غیرمجاز نیز سلامت عمومی را تهدید می‌کند.
رقابت و نظام دارویی ژنریک
نظام دارویی ژنریک ایران با قیمت‌گذاری مصوب، سود داروخانه‌ها و شرکت‌های دارویی را معین و محدود کرده در حالی که کافی‌ست پلتفرم‌ها تحت عناوینی چون بازاریابی و پورسانت این بازار را با سایر بازارهای هدف خود اشتباه بگیرند. تبانی پلتفرم‌ها با داروخانه‌ها یا شرکت‌های خاص نیز البته رقابت منفی را تقویت می‌کند.
موانع زیرساختی و فنی
ضوابط وزارت بهداشت بر رمزنگاری تاکید دارد، اما بدون تعارف کماکان زیرساخت‌ها و امکانات این حوزه در ایران ناکافی است.
تجارب جهانی
تجارب جهانی در این حوزه موید و نشان‌دهنده موفقیت تنظیم‌گری هوشمند است:
انگلستان: پلتفرم تحت نظارت NHS با تایید نسخه الکترونیکی و رمزنگاری GDPR عمل می‌کند؛ این امر، ریسک‌ها را کاهش داده و تبلیغات را هم محدود کرده است.
هند: پلتفرم با نظارت CDSCO، قیمت‌ها را 20 درصد کاهش داده و با بلاک‌چین زنجیره تامین را ردیابی می‌کند، اما فروش بدون نسخه، چالش جدی شده است.
آمریکا: پلتفرم با هوش مصنوعی و نظارت FDA، امنیت داده‌ها را تضمین می‌کند، ولی هزینه‌های فناوری، دسترسی اقشار کم‌درآمد را محدود کرده است و البته نطام دارویی و حتی حقوقی و قضایی ایران هیچ شباهتی به ایالات متحده ندارد.
آلمان: داروخانه‌های آنلاین تحت قوانین HWG با مجوز و نظارت ایالتی عمل می‌کنند. فروش داروهای تجویزی از طریق ویدیوچت ممنوع است و تاکید بر کیفیت و محدودیت تبلیغات است.
ژاپن: فروش آنلاین داروهای OTC با نظارت MHLW مجاز است، اما داروهای تجویزی نیاز به نسخه جدید دارند. رمزنگاری پیشرفته امنیت را تضمین می‌کند.
کانادا: پلتفرم‌های آنلاین مانند PocketPills تحت نظارت Health Canada با نسخه الکترونیکی و ردیابی لجستیکی عمل می‌کنند. تاکید بر دسترسی عادلانه و جلوگیری از خوددرمانی است.
استرالیا: Pharmacy Online تحت قوانین TGA با تایید نسخه و نظارت دقیق بر تبلیغات فعالیت می‌کند. رمزنگاری داده‌ها و همکاری با داروخانه‌های محلی رقابت عادلانه را حفظ می‌کند.
چنین است که سخنان رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس از نظر کلی و حقوقی و اقتصادی در جای خود معتبر است، اما بدون تعارف در سلامت عمومی و زیرساخت‌ها ناکافی است.
نظام ژنریک ایران نیازمند تنظیم‌گری هوشمند است. در این راستا پیشنهاد می‌شود:
تنظیم‌گری هوشمند: به جای ممنوعیت کامل، چهارچوب‌های نظارتی قوی شامل رمزنگاری، کنترل کیفیت و جلوگیری از تقاضای القایی و تبلیغات طراحی شود.
حمایت از داروخانه‌ها: مکانیزم‌هایی برای حمایت از داروخانه‌های فیزیکی و آنلاین در برابر رقابت نابرابر با پلتفرم‌ها ایجاد شود.
توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری در فناوری لجستیک و نظارت داده‌محور برای اجرای ایمن توزیع آنلاین صورت گیرد و در فناوری لجستیک و امنیت سایبری سرمایه‌گذاری شود.
از مدل‌های انگلستان، آمریکا، آلمان، ژاپن، کانادا و استرالیا و... الگوبرداری شود.
سامانه گزارش‌دهی و سوءمصرف راه‌اندازی شود.
در نهایت مشخص است ممنوعیت کامل پلتفرم‌ها توسعه دیجیتال را متوقف می‌کند اما ورود بی‌ضابطه هم امنیت بیماران و سلامت عمومی را تهدید می‌کند. تنظیم‌گری هوشمند با هماهنگی مجلس، دولت و وزارت بهداشت و البته بخش خصوصی بهترین راه‌حل است.
نظام دارویی ایران با مدل ژنریک و قیمت گذاری مصوب و مختصات خود چالش‌های خاص خود را دارد و ورود بی‌ضابطه پلتفرم‌های آنلاین می‌تواند سلامت عمومی را به خطر اندازد.
نظام دارویی ایران نیازمند تعادل بین نوآوری، رقابت و سلامت عمومی است. ممنوعیت کامل پلتفرم‌ها راه‌حل پایدار نیست اما ورود بی‌قاعده آن‌ها و تضعیف رگولاتوری نیز خطرناک است. تنظیم‌گری هوشمند و مبتنی بر شواهد بهترین راهکار است.
تضعیف رگولاتوری و تخریب رگولاتور آن هم از سوی این کمیسیون و آن دستگاه اجرایی یا نظارتی ره به ترکستان است. محصول آن هم ترکیب ناموزون و متناقضی به نام شیر بی یال و دم و اشکم تولیت سلامت! ایران پزشک
او خواستار اجرای آیین‌نامه توزیع اینترنتی دارو، ابطال بخشنامه و لغو سامانه مرجع شده و نگرانی‌هایی مانند حریم خصوصی و تقاضای القایی و رقابت منفی و... را رد کرده است.
این نقد سخنان رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس را از منظر حقوقی، اقتصادی، فنی، سلامت عمومی و ضوابط وزارت بهداشت بررسی می‌کند و بر نظام دارویی ژنریک ایران، رگولاتوری هوشمند، تجویز منطقی، رقابت ناسالم و البته نیم نگاهی به تجارب جهانی دارد.
پژمانفر بر شفافیت پلتفرم‌های دیجیتال تاکید دارد، رویکردی هم‌راستا با تجارب جهانی که از فناوری برای شفافیت استفاده می‌کنند. استناد به اصل 44 قانون اساسی «حمایت از رقابت و تسهیل صدور مجوزها» و قانون برنامه هفتم توسعه «نیاز به مجوز وزارت ارتباطات» نیز البته معتبر است.
اما رد ساده‌انگارانه نگرانی‌های سلامت عمومی مانند حریم خصوصی و تقاضای القایی، بدون راهکار، نقطه‌ضعف اساسی در مواضع او و مواضع مشابه از جمله نامه وزیر اقتصاد و دارایی است.
گزارش‌های جهانی نشان می‌دهند توزیع آنلاین دارو می‌تواند ریسک‌های مرتبط با سلامت عمومی و بعضا ریسک‌های اختصاصی بازار دارو و سلامت را داشته باشد. تاکید صرف بر نوآوری، بدون توجه ویژگی‌های بازار دارو و نظام دارویی ژنریک ایران، هم یک‌جانبه‌نگری در مواضع پیشگفت را نشان می‌دهد.
وزارت بهداشت پیش از این ضوابط و اصول حاکم بر اپراتورهای هوشمند حوزه سلامت الکترونیک به کارگروه اقتصاد دیجیتال وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را ارائه کرده که بر نظارت دقیق، رمزنگاری پیشرفته، احراز هویت و محدودیت تبلیغات و... تاکید دارد. این چهارچوب به درستی تنظیم‌گری هوشمند را هدف گرفته اما سخنان رییس کمیسیون اصل ۹۰ به آن بی‌توجه است.
سلامت عمومی، تجویز منطقی و تقاضای القایی
بازار دارو و حتی مکمل‌ها بر مصرف بهینه متمرکز است نه فروش بیشتر. پلتفرم‌ها ممکن است با تبلیغات یا به انحای مختلف تقاضای القایی ایجاد کنند، خطری که با شناختی اندک از بازار سلامت در ایران حتی جدی‌تر است. خوددرمانی و دسترسی غیرمجاز نیز سلامت عمومی را تهدید می‌کند.
رقابت و نظام دارویی ژنریک
نظام دارویی ژنریک ایران با قیمت‌گذاری مصوب، سود داروخانه‌ها و شرکت‌های دارویی را معین و محدود کرده در حالی که کافی‌ست پلتفرم‌ها تحت عناوینی چون بازاریابی و پورسانت این بازار را با سایر بازارهای هدف خود اشتباه بگیرند. تبانی پلتفرم‌ها با داروخانه‌ها یا شرکت‌های خاص نیز البته رقابت منفی را تقویت می‌کند.
موانع زیرساختی و فنی
ضوابط وزارت بهداشت بر رمزنگاری تاکید دارد، اما بدون تعارف کماکان زیرساخت‌ها و امکانات این حوزه در ایران ناکافی است.
تجارب جهانی
تجارب جهانی در این حوزه موید و نشان‌دهنده موفقیت تنظیم‌گری هوشمند است:
انگلستان: پلتفرم تحت نظارت NHS با تایید نسخه الکترونیکی و رمزنگاری GDPR عمل می‌کند؛ این امر، ریسک‌ها را کاهش داده و تبلیغات را هم محدود کرده است.
هند: پلتفرم با نظارت CDSCO، قیمت‌ها را 20 درصد کاهش داده و با بلاک‌چین زنجیره تامین را ردیابی می‌کند، اما فروش بدون نسخه، چالش جدی شده است.
آمریکا: پلتفرم با هوش مصنوعی و نظارت FDA، امنیت داده‌ها را تضمین می‌کند، ولی هزینه‌های فناوری، دسترسی اقشار کم‌درآمد را محدود کرده است و البته نطام دارویی و حتی حقوقی و قضایی ایران هیچ شباهتی به ایالات متحده ندارد.
آلمان: داروخانه‌های آنلاین تحت قوانین HWG با مجوز و نظارت ایالتی عمل می‌کنند. فروش داروهای تجویزی از طریق ویدیوچت ممنوع است و تاکید بر کیفیت و محدودیت تبلیغات است.
ژاپن: فروش آنلاین داروهای OTC با نظارت MHLW مجاز است، اما داروهای تجویزی نیاز به نسخه جدید دارند. رمزنگاری پیشرفته امنیت را تضمین می‌کند.
کانادا: پلتفرم‌های آنلاین مانند PocketPills تحت نظارت Health Canada با نسخه الکترونیکی و ردیابی لجستیکی عمل می‌کنند. تاکید بر دسترسی عادلانه و جلوگیری از خوددرمانی است.
استرالیا: Pharmacy Online تحت قوانین TGA با تایید نسخه و نظارت دقیق بر تبلیغات فعالیت می‌کند. رمزنگاری داده‌ها و همکاری با داروخانه‌های محلی رقابت عادلانه را حفظ می‌کند.
چنین است که سخنان رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس از نظر کلی و حقوقی و اقتصادی در جای خود معتبر است، اما بدون تعارف در سلامت عمومی و زیرساخت‌ها ناکافی است.
نظام ژنریک ایران نیازمند تنظیم‌گری هوشمند است. در این راستا پیشنهاد می‌شود:
تنظیم‌گری هوشمند: به جای ممنوعیت کامل، چهارچوب‌های نظارتی قوی شامل رمزنگاری، کنترل کیفیت و جلوگیری از تقاضای القایی و تبلیغات طراحی شود.
حمایت از داروخانه‌ها: مکانیزم‌هایی برای حمایت از داروخانه‌های فیزیکی و آنلاین در برابر رقابت نابرابر با پلتفرم‌ها ایجاد شود.
توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری در فناوری لجستیک و نظارت داده‌محور برای اجرای ایمن توزیع آنلاین صورت گیرد و در فناوری لجستیک و امنیت سایبری سرمایه‌گذاری شود.
از مدل‌های انگلستان، آمریکا، آلمان، ژاپن، کانادا و استرالیا و... الگوبرداری شود.
سامانه گزارش‌دهی و سوءمصرف راه‌اندازی شود.
در نهایت مشخص است ممنوعیت کامل پلتفرم‌ها توسعه دیجیتال را متوقف می‌کند اما ورود بی‌ضابطه هم امنیت بیماران و سلامت عمومی را تهدید می‌کند. تنظیم‌گری هوشمند با هماهنگی مجلس، دولت و وزارت بهداشت و البته بخش خصوصی بهترین راه‌حل است.
نظام دارویی ایران با مدل ژنریک و قیمت گذاری مصوب و مختصات خود چالش‌های خاص خود را دارد و ورود بی‌ضابطه پلتفرم‌های آنلاین می‌تواند سلامت عمومی را به خطر اندازد.
نظام دارویی ایران نیازمند تعادل بین نوآوری، رقابت و سلامت عمومی است. ممنوعیت کامل پلتفرم‌ها راه‌حل پایدار نیست اما ورود بی‌قاعده آن‌ها و تضعیف رگولاتوری نیز خطرناک است. تنظیم‌گری هوشمند و مبتنی بر شواهد بهترین راهکار است.
تضعیف رگولاتوری و تخریب رگولاتور آن هم از سوی این کمیسیون و آن دستگاه اجرایی یا نظارتی ره به ترکستان است. محصول آن هم ترکیب ناموزون و متناقضی به نام شیر بی یال و دم و اشکم تولیت سلامت! ایران پزشک
پایان پیام/
https://www.pezeshkanoghanoon.ir/p/vJuh