در حال حاضر وضعیت ذخایر خونی کشور قابل قبول است

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، مصطفی جمالی در نشستی خبری به مناسبت هفته دولت در خصوص اقدامات سازمان انتقال خون در جنگ ۱۲ روزه برای تامین خون و فرآورده‌های خونی مجروحان گفت: اگر شریان اصلی مجروحان آسیب ببیند نیاز به واحدهای خونی افزایش می‌یابد و به طور مثال ۲۰ واحد خون نیاز است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ادامه داد: طبیعتا در ابتدای خدمت‌رسانی در جنگ‌ها، گروه خونی افراد مجروح مشخص نیست و به همین دلیل می‌بایست از گروه خونی منفی یعنی O منفی استفاده کنیم. اگر فرد مجروح «زن» باشد، می‌بایست به طور حتم خون O منفی تزریق کرد تا از بروز مشکلات باروری جلوگیری کرد.

وی با اشاره به ذخایر خونی افزود: بخشی از ذخایر خونی کشور برای گروه‌های منفی است. اگر بتوانیم میزان ذخایر گروه‌های خونی منفی را افزایش دهیم، می‌توانیم در شرایط بحرانی اطمینان خاطر بیشتری داشته باشیم. پیش از جنگ تحمیلی میزان ذخایر خون حدود ۱۰ روز بود که به دنبال ارایه خدمات در جنگ ۱۲ روزه مدتی این ذخیره مقداری کاهش یافت اما مجددا میزان ذخایر خون در روزهای پایانی جنگ با حضور مردم افزایش یافت و به ۱۰ روز رسید.

مدیرعامل سازمان انتقال خون در خصوص افزایش آمار اهدای خون در دولت چهاردهم گفت: مهم آن است که اهدای خون افزایش یابد و این موضوع با اینکه چه دولتی مسئولیت را برعهده دارد، ارتباطی ندارد. خوشبختانه میزان اهدای خون در یک سال حیات دولت چهاردم حدود ۵۵ درصد افزایش یافته و این در حالی است که مردم با فشار اقتصادی مواجه هستند. فشار اقتصادی با اهدای خون ارتباط مستقیم دارد؛ چرا که اغلب اهداکنندگان از طبقه متوسط و دهک‌های پایین جامعه هستند.

وی با بیان اینکه آمار پایین اهدای خون  زنان از نگرانی‌های سازمان است افزود: میزان اهدای خون زنان در کشورهای اروپایی و آمریکایی حدود ۵۰ درصد است و این میزان در کشورهای جنوب شرقی آسیا حدود ۳۰ درصد است. میزان اهدای خون در میان زنان کشور از ۵ درصد به ۵.۴ درصد رسیده است. میزان پایین اهدای خون در میان زنان سبب می‌شود که نیمی از جمعیت کشور را برای اهدای خون از دست دهیم.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ادامه داد: سازمان انتقال خون با معاونت زنان ریاست‌جمهوری و وزارت ورزش و جوانان به منظور افزایش اهدای خون در میان زنان و جوانان تفاهم‌نامه همکاری منعقد کرده‌ایم.

وی در خصوص میزان اهدای خون در کشور افزود: استان‌های خراسان شمالی، لرستان و کردستان بیشترین میزان اهدای خون در میان زنان را دارند. همچنین بیشترین اهدای خون در کشور برای استان زنجان است. همچنین خراسان شمالی، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد نیز بیشترین میزان خونگیری را دارند. به طور مثال، میزان اهدای خون در خراسان شمالی در چهار ماه نخست سال حدود ۹ درصد است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون در خصوص استفاده از گروه خونی O منفی در آمبولانس‌ها گفت: نگهداری از خون در آمبولانس‌ها به یک محفظه خاص نیاز دارد تا گروه خونی را در دمای ۲ تا ۶ درجه نگهداری کند. یک شرکت دانش‌بنیان نسبت به تولید این محفظه اقدام کرده و محصول تولیدی آنها تا ۳ ماه آینده وارد بازار می‌شود. تصور می‌کنم که نگهداری گروه خونی O منفی در آمبولانس‌ها تا پایان سال جاری اجرا شود.

وی با بیان اینکه نگهداری از گروه خونی O منفی یک اقدام بزرگ برای سازمان انتقال خون و سازمان اورژانس محسوب می‌شود افزود: نگهداری گروه خونی O منفی در آمبولانس‌ها می‌تواند از میزان مرگ‌ومیرهای جاده‌ای بکاهد. تصور می‌کنم که اغلب‌ سیستم اورژانس کشور تا ۳ سال آینده به گروه خونی O منفی مجهز شوند و این طرح طی چند ماه آینده عملیاتی می‌شود.

جمالی در خصوص وضعت پایگاه‌های اهدای خون در تهران گفت: استاندار تهران از ایجاد پایگاه‌های اهدای خون در شهرهای اقماری موافقت کرده است. به طور مثال پایگاه انتقال خون شهر شهریار مناسب نیست اما تصمیم بر این است که یک پایگاه در کنار بیمارستان این شهر راه‌اندازی کنیم. همچنین یک پایگاه در اسلامشهر افتتاح می‌کنیم.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه اهدای خون در کشور به صورت ۱۰۰ درصد داوطلبانه است گفت: هنگامی که اهدای خون به صورت ۱۰۰ درصد دواطلبانه باشد فرض بر این است که پاسخ به پرسش‌های پزشکان برای اهدای خون به صورت صادقانه است. اگر اهدای خون یا پلاسما در قبال دریافت پول باشد این امکان وجود دارد که پاسخ به پرسش‌ها صادقانه نباشد.

وی اضافه کرد: اهدای پلاسما نیز فرایندی یک ساعته است و اگر افراد برای هر بار اهدای پلاسما حدود ۵۰۰ هزار تومان دریافت کنند، میزان تمایل اهدای پلاسما در میان افراد فقیر افزایش می‌یابد که خطر استثمار این طبقه را بالا می‌برد. اگر ۳۰۰ هزار نفر در کشور سالانه نسبت به اهدای پلاسما برای ۴بار اقدام کنند کل نیاز کشور در این زمینه برطرف می‌شود. سازمان انتقال خون با فعالیت بخش خصوصی در زمینه پلاسما مخالف نیست اما با اهدای پولی پلاسما مخالف است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ادامه داد: مجوز فعالیت بخش خصوصی در حوزه پلاسما و تاسیس پالایشگاه در سال ۱۳۸۳ صادر شد. اگرچه داروهای مشتق از پلاسما در داخل کشور تولید می‌شود اما ظرفیت تولیدی بسیار محدود است. اگر پالایشگاه‌های خون در کشور احداث می‌شد، نه تنها هزینه‌های تولید این داروها کاهش می‌یافت بلکه نگرانی‌های دسترسی به داروها در پی تحریم‌ها، شرایط جنگی و اقدامات غیر انسانی جوامع غربی نیز کاهش می‌یابد.

وی افزود: در حال حاضر پلاسما به خارج از کشور صادر می‌شود و در آنجا به داروهای مشتق از پلاسما تبدیل می‌شود. متاسفانه فاکتور ۹ در حال حاضر در داخل کشور تولید نمی‌شود و شرکت خارجی نیز تعهد خود را در قبال تولید این دارو انجام نمی‌دهد و بنابراین در زمینه دسترسی به این دارو با مشکلاتی مواجه شده‌ایم. یکی از پالایشگاه‌های کشور که در حال تولید دارو است، وعده رسیدن به ظرفیت ۳۰۰ هزار لیتر پلاسما را داده اما باز هم به تعداد پالایش پلاسما بیشتری نیاز داریم.

جمالی در خصوص تاثیر تحریم‌ها بر فعالیت این سازمان گفت: تحریم‌ها نتوانسته بر عملکرد سازمان اثرگذار باشد چرا که به اقداماتی دست یافته‌ایم که تاکنون در کشور محقق نشده بود. انجام آزمایش تست مولکولی غربالگری که سبب تشخیص زود هنگام هپاتیت در خون‌های اهدایی می‌شود از جمله این فناوری‌هاست. این فناوری سبب شده که میزان معافیت یک ساله اهدای خون در افراد با سابقه حجامت یا تاتو به شش ماه کاهش یابد.

مدیرعامل سازمان انتقال خون گفت: همکاری با سازمان انرژی اتمی به منظور تولید دستگاه پرتو دهنده به خون نیز از دیگر اقدامات سازمان انتقال خون به حساب می‌آید اما نصب این دستگاه به مجوز سازمان غذا و دارو نیاز دارد. استفاده از دستگاه اشعه دهنده برای خون‌های اهدایی از فناوری‌های بسیار جدید در حوزه خون و فراورده‌های خونی به حساب می‌آید. افزایش بانک اطلاعاتی HLA با استفاده از روش NGS نیز از دیگر اقدامات سازمان است.

وی در خصوص مزایای تست «نت» اظهار کرد: ۳۷۵ مورد ابتلا به هپاتیت B در خون‌های اهدایی شناسایی شدند و این در حالی است که با توجه به اینکه هر خون اهدایی به ۳ محصول تبدیل می‌شود، فقدان آزمایش دقیق می‌توانست سبب احتمال آلودگی هزار نفر شود. همچنین سازمان انتقال خون توانسته است ۶ مورد هپاتیت C و ۵ مورد HIV و ۷ مورد هپاتیت A شناسایی کند. بسیاری از این بیماری‌ها در آزمایش‌های ابتدایی شناسایی نمی‌شدند و احتمال تزریق فرآورده‌های خونی آلوده به بیماران وجود داشت.

مدیرعامل سازمان انتقال خون گفت: متأسفانه در استخدام‌های جدید سهمیه‌ای برای سازمان در نظر نگرفته‌اند، طی سه سال اخیر هیچ سهمیه استخدامی برای سازمان در نظر گرفته نشده و به دلیل اینکه سازمان انتقال خون از نظر تشکیلاتی مستقل محسوب می‌شود و با سازمان اداری و استخدامی کشور ارتباط مستقیم دارد، بارها درخواست سهمیه کرده‌ایم. با وجود این، تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم. وزیر بهداشت نیز این مشکل را پیگیری کرده است. سازمان اداری و استخدامی وعده داده که آزمون استخدامی مجزا و سهمیه مستقل برای سازمان انتقال خون در نظر گرفته شود و امیدواریم این موضوع در آینده نزدیک محقق شود تا کمبود نیروی انسانی جبران شود.