مصرف آنتی بیوتیک درپیک ویروسی کرونا- آنفلوآنزا، گرفتن بلیط مستقیم به سمت مرگ‌های ناشی از مقاومت میکروبی است

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، دکتر علیرضا صداقت با اشاره به آمارهای اعلامی بیان کرد: ایران جزو کشورهایی است که مصرف آنتی‌بیوتیک در آن دو تا سه برابر میانگین جهانی و چندین برابر برخی کشورهای اروپایی است. این روند نگران‌کننده، به افزایش مقاومت میکروبی و دشوار شدن درمان عفونت‌ها منجر شده است و تهدیدی جدی برای جان بیماران در حال حاضر و به طریق اولی در سال های آتی است.

وی که در نشست خبری هفته آگاهی‌رسانی درباره مقاومت میکروبی سخن می‌گفت، تأکید کرد که برای کنترل این وضعیت، ابتدا باید علت‌ها را به‌طور واقع‌بینانه دید. او افزود: در چرخه تجویز و مصرف آنتی‌بیوتیک، نمی‌توان فقط یک گروه را مقصر دانست. پزشک، بیمار، داروخانه، بیمه‌ها و حتی ساختار اقتصادی و فرهنگی نظام سلامت، همگی در شکل‌گیری این بحران سهم دارند.
 
فشار بیماران بر پزشکان در تجویز آنتی‌بیوتیک
 
دکتر صداقت با اشاره به تجربه‌های متعدد پزشکان در برابر درخواست اجباری بیماران گفت: بسیاری از بیماران، چه در مطب و چه در درمانگاه، تا زمانی که آنتی‌بیوتیک دریافت نکنند، احساس نمی‌کنند درمان شده‌اند. گاهی بیمار تا حدی اصرار می‌کند که پزشک عملاً تحت فشار قرار می‌گیرد و این چرخه غلط، سال‌هاست ادامه دارد.

او اضافه کرد: گاهی بیماران به دلیل دغدغه مالی یا محدودیت زمانی، امکان مراجعه مجدد ندارند و اصرار می‌کنند همان ابتدا داروی قوی دریافت کنند. این موضوع ارتباط علمی پزشک و بیمار را مخدوش می‌کند.
 
نقش ساختار اقتصادی و نظارتی نظام سلامت

وی با انتقاد از مشکلات ساختاری نظام سلامت گفت: در بسیاری از کشورها، هزینه‌های سلامت توسط بیمه‌ها پوشش داده می‌شود و نظارت علمی و حقوقی نیز توسط همان نهادها انجام می‌گیرد. اما در ایران، ارتباط مالی مستقیم میان پزشک و بیمار، فرهنگ درمان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و فشار بر هر دو طرف را افزایش می‌دهد.

او افزود: نظارت باید علمی باشد، نه صرفاً تنبیهی. پزشک و بیمار باید در یک نظام هدایت‌شده عمل کنند، اما در سال‌های اخیر بسیاری از سیاست‌ها بدون پشتوانه کارشناسی اجرا شده است.

ذخیره آنتی‌بیوتیک در خانه‌ها؛ یکی از دلایل مصرف خودسرانه

رئیس نظام پزشکی مشهد با اشاره به آمارهای غیررسمی گفت: حدود ۳۰ درصد از داروهایی که در خانه‌ها ذخیره می‌شود، آنتی‌بیوتیک است. این یعنی بسیاری از خانواده‌ها بدون مراجعه به پزشک، خودسرانه درمان را آغاز می‌کنند. در حالی که ممکن است اصلاً آنتی‌بیوتیک لازم نبوده یا نوع صحیح آن در دسترس نباشد.

او افزود: مصرف ناقص دوره درمان یا شروع خودسرانه داروی باقی‌مانده در خانه، از عوامل مهم ایجاد مقاومت میکروبی است.


فرهنگ‌سازی و نقش رسانه‌ها

دکتر صداقت گفت: ارتقای سواد سلامت در جامعه ضروری است. اگر می‌خواهیم مصرف آنتی‌بیوتیک کاهش یابد، رسانه‌ها باید به جای تمرکز صرف بر تیترهای جنجالی، به آموزش مستمر و تولید محتوای قابل‌فهم برای مردم بپردازند.

رئیس نظام پزشکی مشهد با اشاره به بحران هم‌زمان آلودگی هوا و گسترش ویروس آنفلوانزا گفت: این دو عامل، یکدیگر را تشدید می‌کنند. بسیاری از بیماران با حملات حاد تنفسی وارد اورژانس‌ها می‌شوند. در چنین شرایطی مصرف آنتی‌بیوتیک نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه خطرناک است.

وی خواستار رعایت جدی توصیه‌های بهداشتی شد و افزود: استفاده از ماسک در فضاهای بسته، پرهیز از ورزش در هوای آلوده و خودداری از حضور غیرضرور در محیط‌های شلوغ، اقدامات ضروری هستند.

انتقاد از نبود اقدامات زیربنایی در حوزه سلامت
 
دکتر صداقت یکی از مشکلات اصلی نظام سلامت را نبود اصلاحات بنیادی دانست و گفت: در سال‌های گذشته طرح‌های مختلفی بدون بررسی کارشناسی اجرا شد؛ از جمله طرح تحول سلامت و برخی طرح‌های دارویی. نتیجه این تصمیمات، افزایش بار اقتصادی بر پزشکان و بیماران و بی‌اثر شدن بسیاری از اقدامات مثبت در حوزه سلامت بود.

او در پایان تأکید کرد: مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک یک مسئله فردی نیست، یک مسئولیت اجتماعی است. اگر فردی بی‌رویه مصرف کند، ممکن است بیمار دیگری که حتی یک دوز هم بدون نیاز مصرف نکرده، با میکروب مقاوم مواجه شود و جانش به خطر بیفتد. همه باید دست به دست هم بدهیم تا این چرخه خطرناک متوقف شود.