مهمترین چالش‌های کنترل بروسلوز در حوزه سلامت دام

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، محمد مهدی گویا در چهارمین کنگره بین‌المللی و هشتمین همایش کشوری بروسلوز که به همت مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد، با اشاره به چالش‌های بروسلوز "تب مالت" در ایران و جایگاه آن در نظام مراقبت بهداشتی درمانی کشور، اظهار کرد: بروسلوز یا همان تب مالت یک بیماری مزمن، فریب دهنده و آزار دهنده، با عوارض بسیار شدید است که نشانه‌های آن نیز تا مدت‌ها شناخته نمی‌شود و همین مساله اهمیت تشخیص و از آن مهم‌تر کنترل و پیشگیری از بروز آن را نشان می‌دهد.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به چالش‌های کنترل بروسلوز در کشور، تصریح کرد: کنترل این بیماری نیازمند همکاری و هماهنگی‌های گسترده بین بخشی است و در غیر اینصورت کنترل و ریشه کن کردن آن امکانپذیر نیست.

وی با اشاره به نکات کلیدی در رفع چالش‌های کنترل این بیماری افزود: رفع چالش‌ها به تنهایی و توسط یک نهاد ممکن نیست. به عبارت دیگر مهمترین استراتژی کنترل بروسلوز، همانند تمامی بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان، استراتژی سلامت واحد است و به برنامه ریزی دقیق و پاسخ شبکه‌ای هماهنگ نیاز دارد.

گویا با اشاره به برخی از این چالش‌ها و با بیان اینکه بروسلوز تنها مشکل سیستم سلامت کشور نیست و مشکلات اقتصادی همچون وارد آوردن صدمه به صنعت کشاورزی و دامپروری را به همراه خود می‌آورد، عنوان کرد: مشکلات مرتبط با امحا و نابودی دام‌های آلوده و جبران خسارت‌های ناشی از آن یکی از این مشکلات است.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در رابطه با پیچیدگی عوامل موثر در کنترل بروسلوز، به اهمیت توجه به عوامل موثر در سلامت دام، عوامل موثر در سلامت انسانی و سایر عوامل موثر مانند عوامل اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و حیات وحش اشاره کرد.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به برنامه پایش بیماری بروسلوز از سال ۹۲، اظهار کرد: این پایش در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، فارس، کردستان، ایلام، کرمانشاه، همدان، مازندران و لرستان انجام شد که اگرچه این استان‌ها در رتبه اول ابتلا قرار دارند ولی این مساله به معنای درگیر نبودن سایر استان‌ها نیست، کنترل بروسلوز نیازمند اجرای کاری یکپارچه است، باید با در نظر گرفتن اهداف مشخص برای استان‌های مختلف دستورالعمل‌های خاص استانی تدوین و اجرا شود.

وی با اشاره به مهمترین چالش‌ها در حوزه سلامت دام جهت کنترل بیماری بروسلوز افزود: شیوع بالای آلودگی دامی در برخی مناطق به ویژه عشایر، نیاز به واکسن موثر و مناسب و بهنگام، وجود دامداری های سنتی و عشایری به ویژه در نزدیکی خانه ها، عرضه و فروش فرآورده‌های لبنی غیر بهداشتی و خارج از نظارت، پرداخت نامناسب غرامت دامی و مقاومت دامداران در خصوص معدوم سازی دام های آلوده، کشتار غیرمجاز و غیر بهداشتی دام، چالش‌های اقدامات کنترلی در دامپروری‌های سنتی و عشایری و جابجایی و گردش غیراصولی دام‌ها بویژه عشایری در کشور و همچنین قاچاق از کشورهای همسایه برخی از این چالش‌هاست.

گویا با تاکید بر عوارض خطرناک و باورنکردنی بروسلوز و لزوم تهیه و مصرف لبنیات استاندارد گفت: عرضه لبنیات غیراستاندارد و غیر پاستوریزه یکی از بزرگترین مشکلات ماست؛ لبنیات پاستوریزه باید شعار همه مردم باشد ولی وقتی ما این مساله را می‌گوییم شائبه مخالفت وزارت بهداشت با لبنیات سنتی مطرح می‌شود؛ در حالیکه ما مخالف لبنیات سنتی نیستیم، بلکه مخالف لبنیات غیربهداشتی و غیرسنتی هستیم؛ چراکه مردم حق دارند از بهترین، پاک‌ترین و پاستوریزه‌ترین لبنیات استفاده کنند و اگر کسی نسبت به تولید و توزیع لبنیات اقدام می‌کند باید نسبت به پاک بودن تولیدات خود به مردم ضمانت داده و مسئولیت ابتلای مردم به بیماری را بپذیرد. نباید تنها به جنبه سودآوری آن توجه کند.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت به برخی چالش ها برای کنترل بیماری در دامپروری های سنتی و عشایری اشاره کرد و گفت: قاچاق دام از کشورهای منطقه نیز جزو معضلاتی است که باید برای ممانعت از آن برنامه داشته باشیم، چراکه نظام سلامت کشور به تنهایی از پس این مشکلات برنمی‌آید، جایگاه‌های سنتی نگهداری دام بسیار پرخطر است، شرایط نگهداری دام‌ها در دامداری‌های سنتی، شرایط را برای تکثیر، ماندگاری، انتقال و گسترش باکتری به انسان و دام فراهم کرده که کنترل آن نیازمند حمایت‌های مالی مسئولین است.

وی به مهمترین چالش‌های بیماری بروسلوز در حوزه سلامت انسان اشاره کرد و گفت: هزار چهره بودن یعنی تظاهرات بالینی متنوع و غیراختصاصی، هزار ریشه بودن یعنی چالش های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موثر در سبک زندگی افراد، تنوع راه‌های انتقال در سطح جامعه و مشاغل خاص، نیاز به کیت‌های تشخیصی استاندارد پیشرفته، پیچیدگی های افتراق عود بیماری، عدم تبعیت کامل بیماران برای تکمیل دوره درمان و ناکافی بودن همکاری های بخش خصوصی در بخش آزمایشگاهی و بالینی جهت گزارش موارد ابتلا و کم بودن سواد سلامت مردم در رابطه با راه‌های پیشگیری برخی از این چالش‌هاست.

گویا ادامه داد: زندگی به روش سنتی در کنار دام‌ها از مهم‌ترین چالش‌ها و از عوامل افزایش ابتلاست، افراد ساکن در کنار دام‌ها از جمله عشایر، خانم‌های خانه‌دار و کودکان و همکاران مراکز درمانی و بیمارستان‌ها که در تماس با بیماران هستند جزو افراد در معرض خطر ابتلا هستند، آمار ابتلا از سالی ۹۰ هزار نفر در ۲۰ سال گذشته به ۱۶ هزار نفر در سال ۹۷ کاهش یافته که اگرچه آمار کم شده ولی باید با تلاش بیشتر نسبت به ریشه‌کنی این بیماری اقدام کنیم.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت آموزش و ارتقای آگاهی افراد را در پیشگیری از ابتلا بسیار موثر عنوان کرد و گفت: از سال ۹۵ تا کنون حدود ۷ میلیون نفر در رابطه با راه‌های انتقال و روش‌های پیشگیری از ابتلا آموزش دیده‌اند.

به گزارش ایسنا وی در پایان با جمع‌بندی مهمترین چالش‌های پیشگیری بیماری بروسلوز تصریح کرد: توسعه دامپروری‌ها بدون استفاده از روش‌های علمی و مدرن، تداوم روش‌های دامپروری سنتی به عنوان مانع ریشه‌کنی بیماری، عادت‌های غذایی سنتی غیر بهداشتی، ناکافی بودن آگاهی‌ها در بهداشت فردی و محیطی، ایجاد آغل‌های بهداشتی با حمایت مالی مسئولان و بکارگیری روش‌های آماده سازی غیراستاندارد لبنیات برخی از این مشکلات و موانع است.