تولید زمین‌گیر شود، تامین دارو بحرانی می‌شود

به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، محمدرضا واعظ‌مهدوی‌ در جلسه واکاوی اقتصاد سیاسی مدیریت دارو در شرایط بازگشت تحریم‌ها اظهار داشت: امروزه در نظام‌های سلامت این موضوع مطرح شده که این نظام‌ها باید علاوه بر ارتقای شاخص‌های سلامت سه ویژگی عدالت، پایداری و رضایتمندی را دارا باشند.

وی افزود: این محورها از بعد پیروزی انقلاب اسلامی تا حدودی هدف‌گذاری شد و رویکرد مهمی که در نظام سلامت مورد توجه قرار گرفت، انجام این خدمات و ایجاد شرایط عادلانه برای آحاد جامعه بود. یعنی یک رویکرد منبعث از حکمرانی خوب مبنا قرار گرفت.

معاون اسبق وزیر بهداشت با اشاره به اجرای طرح ژنریک در حوزه دارو گفت: تولیدات دارو در هنگام پیروزی انقلاب، 25درصد مصرف کشور بود. یعنی اقلام دارویی تقریبا به میزان 25 درصد در داخل تولید می‌شد. بنابراین صنعت تولید ما بسیار محدود و عمدتا تمرکز روی داروهایی بود که دریافت آنها نیازمند ارائه نسخه نیست. داروهای پیچیده و تخصصی خیلی کم تولید می‌شد.

وی ادامه داد: با آغاز جنگ و سهمیه‌بندی اجباری منابع ارزی، کلا ۴۰۰ میلیون دلار به واردات مواد اولیه و مواد و تجهیزات مورد نیاز نظام سلامت تخصیص داده می‌شد و با همین رقم همه نیاز کشور براورده می‌شد چون دولت مراقب نظام توزیع و قیمت‌گذاری هم بود و جالب این‌که در همین شرایط، تولید به شدت رونق گرفت و در بسیاری از اقلام، از واردات بی‌نیاز شدیم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: متاسفانه این دقت‌ها پس از جنگ کاهش یافت و بنابراین مشاهده می‌کنیم که با وجود  تولید ۹۷ درصدی نیاز دارویی کشور در داخل، باز هم میلیاردها دلار برای واردات اقلام دارویی هزینه می‌شود و در فقدان نظارت‌های کافی، زمینه فساد را فراهم می‌کند.

واعظ‌مهدوی با انتقاد از رواج دیدگاهی که واردات را به تولید ترجیح می‌‌دهد هشدار داد: اگر تولیدکنندگان دارو در کشور زمین‌گیر شوند، فقط چیزی معادل بودجه عمومی کشور باید صرف واردات شود که عملا ممکن نیست.

رئیس انجمن علمی اقتصاد بهداشت با اشاره به هزینه‌های رشدیافته نظام سلامت در سال‌های اخیر گفت: آمارنامه دارویی نشان می‌دهد در ۸ ماهه سال ۹۷‌، برای ۲۷ میلیارد عدد داروی تولید داخل، ده هزار میلیارد تومان‌ و برای ۱ میلیارد عدد دارو وارداتی ۴هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان هزینه شده است. یعنی حجم حدودا ۲۵ برابری تولید نسبت به واردات، تقریبا در حدود ۲ برابر بیشتر هزینه برده است. این یعنی داروهای وارداتی هزینه بسیار سنگینی را به نظام سلامت وارد می‌کنند. ۴درصد واردات ۳۰ درصد بازار را به خود اختصاص داده است.

معاون اسبق وزیر بهداشت ادامه داد: آمارهای بانک مرکزی هم نشان می‌دهد برای حدود ۳ درصد دارو‌ی مصرفی کشور که وارد می‌شود، ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون یورو را به خود اختصاص داده‌اند در حالی‌که ۹۷ درصد تولیدی، تنها ۶۰۰ میلیون یورو ارزبری داشته‌اند.

واعظ‌مهدوی گفت: دردناک این‌جاست که با افزایش درآمدهای ارزی دولت در میانه دهه ۱۳۸۰، این روند آغاز شده و ادامه یافته تا جایی‌که امروز در حوزه دارو، واردات ۳ برابر تولید ارزبری دارد.

وی ادامه داد: جالب این‌جاست که این حجم گسترده واردات، توسط چند شرکت محدود صورت گرفته است و جالب‌تر این‌که قیمت برخی داروهای وارداتی تا ۷ برابر گران‌تر از قیمت همان داروها در کشورهای همسایه است.

واعظ‌مهدوی گفت: محاسبات ما نشان می‌دهد که اگر تولید دچار اختلال شود، کما این‌که نشانه‌های نگران‌کننده‌ای از آن وجود دارد، باید حدود ۲۴۰هزار میلیارد تومان هزینه کنیم که تقریبا معادل بودجه عمومی است. یعنی اقتصاد کشور فقط از ناحیه دارو، با چنین هزینه‌ وحشتناکی مواجه خواهد شد.

استاد دانشگاه شاهد به موارد متعددی از ارتکاب به فساد در واردات دارو اشاره کرد و گفت: بنابراین باید همه تلاش کنیم که چراغ تولید صنایع دارویی کشور روشن بماند و این سرمایه عظیم علمی، انسانی و مادی در خدمت رفاه بیشتر مردم قرار گیرد.

‌واعظ‌مهدوی گفت: داروی ضدویروس آنفلوانزا در کشور فرموله و تولید شده و به قیمت ۱۲۰۰ تومان به فروش می‌رسید اما تحت همان فشارها و تضییقات که برای تولید ایجاد شده، کارخانه تعطیل شده است. ‌در این شرایط و با دستپاچگی، داروی مشابه را به قیمت ۱۷۰هزار تومان وارد کردند؟! اقتصاد سیاسی دارو می‌گوید نظام تدبیر حاضر نیست به تولیدکننده ۳هزار تومان قیمت دهد که ورشکست نشود، اما حاضر است در شرایط بحران ارزی و تحریم و شیوع اپیدمی، برود ۵۰ برابر هزینه کند. این همان غلبه خطرناک ترجیح واردات به تولید است که باید نسبت به آن حساس باشیم.