به گزاش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، علیرضا خوشدل از پیش بینی موج چهارم کرونا، تفاوت آن با موج های قبلی، راهکارهای مقابله و واکسیناسیون تا سیاست های کنونی مقابله با کرونا و پیشنهادات علمی برای کنترل موج کنونی و پس از آن تبدیل بیماری همه گیر کووید ۱۹ به یک بیماری غیر همه گیر گفت.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی در ابتدا به موج چهارم کرونا در کشور اشاره کرد و گفت: وقتی یک همه گیری اتفاق می افتاد براساس مدل های مختلف اپیدمیولوژیک تقریبا می توان وقوع موج های بعدی بیماری را پیش بینی کرد، به این صورت که باتوجه به مدت زمان و سرعت و شیبی که هر موج طی می کند، می توان وقوع موج بعدی را پیش بینی کرد.

وی افزود: پیش بینی شده بود از اواخر اسفندماه سال ۹۹ موج جدیدی را در کشور تجربه کنیم، برای این موج دو مسیر پیش رو داشتیم؛ یک مسیر اینکه با درنظر گرفتن ملاحظات و رعایت دقیق و جدی پروتکل های بهداشتی از سوی مردم شاهد موج خفیفی باشیم که اگرچه طولانی بود، اما قله بلندی نداشت و ظرفیت بیمارستان ها را در حد و اندازه امکانات موجود برای ارائه خدمات اشغال می کرد. مسیر دوم این بود که با عادی پنداری و سهل انگاری در رعایت پروتکل های بهداشتی از هفته دوم فروردین شاهد رشد فزاینده بیماری باشیم و باتوجه به اینکه گونه جهش یافته ویروس کرونا امکان انتقال و سرایت بیشتری از گونه های قبلی داشت، پیش بینی می شد شیب افزایشی این موج بیشتر از موج های قبلی باشد، همانطور که اشاره شد موج چهارم با دو سناریو رعایت پروتکل های بهداشتی یا عادی انگاری پیش بینی و هشدارهای لازم به تصمیم گیران و مسئولان داده شده بود. طبیعتا ما موضوع را از نگاه تخصصی پزشکی می بینیم، اما در ستادهای تصمیم گیری، ابعاد مختلف موضوع سنجیده می شود.

خوشدل در خصوص تفاوت موج چهارم کرونا با موج های قبلی گفت: قدرت انتقال یا سرایت ویروس کرونا در این موج بسیار بیشتر است، ضمن اینکه معمولا افراد را به صورت خوشه ای درگیر می کند، یعنی خوشه افرادی که با همدیگر زندگی و کار می کنند. نکته دیگر اینکه سن ابتلا به بیماری پایین تر آمده، درحالی که گونه های قبلی ویروس معمولا سنین بالا را درگیر می کرد، اما هم اکنون تعداد زیادی از جوانان، نوجوانان و حتی کودکان درگیر بیماری هستند، ضمن اینکه معمولا بیماری در افراد جوان و کودکان شدید نمی شد، ولی این بار موارد شدید در این گروه سنی زیاد شده است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی با اشاره به اینکه دوره بعد از ابتلا به بیماری در گونه جهش یافته کرونا نیز تغییر کرده گفت: در گونه جهش یافته ویروس، مدت زمان کمون بیماری یعنی از زمانی که فرد به ویروس آلوده می شود تا بروز علائم خیلی کوتاه تر شده است، همچنین مدت زمانی که علائم بروز پیدا می کند تا زمانی که حال بیمار به وخامت گرایش پیدا کند و نیاز به بیمارستان دارد نیز کوتاه تر شده است.

وی تصریح کرد: در مجموع به نظر می رسد تقریبا موج فشرده ای از نظر زمان، شدت و تعداد ابتلا به بیماری تجربه می کنیم، اما گونه جدید ویروس تلفاتی بیش از گونه های قبلی ندارد، اگرچه سرایت و موارد شدید بیشتر و در سنین غیرقابل انتظار و غیر منتظره زیاد شده، ولی میزان مرگ و میر زیادتر نیست. مشکلی که وجود دارد این است که بیماران بدحال روزهای طولانی در آی سی یو بستری خواهند بود و این موضوع تخت های بیمارستان ها را به شدت اشغال و مداخلات تیم درمانی را دشوار می کند و از این جهت باعث نگرانی است، با این حال همچنان به نظر نمی رسد مرگ و میر بیشتری داشته باشد.

خوشدل در خصوص تاثیر واکسیناسیون در کنترل این موج گفت: همانطور که قبلا به اطلاع تصمیم گیرندگان کشور رسیده بود بهترین زمان برای واکسیناسیون بهمن و اسفند بود، یعنی زمانی که موج سوم کرونا را پشت سر گذاشته بودیم و شرایط مناسبی داشتیم تا اجازه ندهیم موج چهارم بسیار گسترده و شدید شود، بنابراین از مناسب ترین زمان واکسیناسیون عبور کرده ایم، با این وجود در هر مقطع زمانی که واکسیناسیون انجام می شود تعداد افراد بیشتری نسبت به بیماری ایمن می شوند و طبیعتا سرایت بیماری را کم می کند، یعنی امکان سرایت بیماری از یک نفر به چندین نفر کاهش می یابد، بنابراین طبیعی است سیر بیماری بهتر کنترل می شود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی تاکید کرد: واکسیناسیون در هر زمانی، با هر واکسنی و در هر طبقه سنی می تواند راه حل مناسب برای کنترل بیماری باشد، باتوجه به اینکه منابع و دسترسی ما به واکسن محدود است طبیعتا باید افراد جامعه را اولویت بندی کرده و براساس پروتکل ملی واکسیناسیون کرونا عمل کنیم که افراد را طبقه بندی کرده و به ترتیب واکسیناسیون گسترده تر خواهد شد، درحال حاضر واکسیناسیون بیشتر کادر درمان را پوشش داده، درحالی که بسیاری از کادر درمان قبل بیمار شده بودند یا در مواجهه با بیماری بودند و تا حدودی مقاومت نسبی به بیماری داشتند. وقتی واکسیناسیون به گروه های جمعیتی برسد مثلا الان که واکسیناسیون گروه های سنی بالاتر و بیماران خاص آغاز شده می توانیم به مرور تاثیر آن را در جامعه ببینیم.

وی اظهار کرد: هیچ واکسنی در دنیا نه فقط برای بیماری کووید که برای همه بیماری ها بدون عارضه تلقی نمی شود، همه واکسن ها عوارضی دارند، ولی آنچه ما را برای استفاده از واکسن قانع می کند این است که خطر عوارض از خطر بیماری بیشتر نباشد. در حال حاضر با خطر جدی بیماری کووید ۱۹ مواجه هستیم که میزان مرگ و میر آن به نسبت جمعیت کم نیست درحالی که عوارضی که از واکسن های مختلف گفته می شود هزاران بار کمتر از خود بیماری است، پس منطق حکم می کند واکسن به طور گسترده استفاده شود.

خوشدل ادامه داد: اثربخشی واکسن های کرونا از ۵۰ تا بالای ۹۵ درصد اعلام شده، باید درنظر داشت که درصد اثربخشی های اعلام شده مربوط به کارآزمایی بالینی بوده که جمعیت مورد مطالعه برگزیده و تحت مطالعه قرار می گیرند، این اثربخشی در معدودی از افراد جمعیت خود را نشان می دهد اما ممکن است با آنچه در جمعیت عمومی خود را نشان می دهد کمی متفاوت باشد، مثلا اثر کمتر یا بیشتری داشته باشد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی گفت: نکته مهم این است که با تزریق واکسن اعم از واکسن هایی که اثربخشی کمتر یا بیشتری دارند همچنان امکان ابتلای مجدد وجود دارد، درحالی که تقریبا در صد در صد موارد مانع مرگ و میر می شود یعنی امکان دارد فرد مجددا به بیماری مبتلا شود ولی خطر تشدید بیماری و مرگ و میر تقریبا در همه انواع واکسن به شدت کم می شود، بنابراین توصیه می شود مردم هر واکسنی در دسترس داشتند که از مبادی اصولی و علمی عبور کرده و مورد تایید وزارت بهداشت قرار گرفته حتما تزریق کنند، اما نسبت به اینکه ممکن است به واکسن بهتری با عوارض کمتری دسترسی داشته باشند وسواس نداشته باشند چون در شرایط فعلی بهترین کار تزریق هر واکسن تایید شده و در دسترس است.

وی افزود: بیشتر عوارض گزارش شده از واکسن ها خفیف است، برخی از عوارض گزارش شده عوارض تزریق است که اگر حتی یک سوزن را وارد بدن کنید ممکن است عوارضی مثل درد یا قرمزی ناحیه تزریق داشته باشد و یا ترس هنگام تزریق باعث تپش قلب و نگرانی شود، واکنش های سیستم اعصاب خودکار نیز می تواند منجر به درد شدید و حتی غش کردن شود، اما همه اینها عوارض بسیار معدود و خفیفی است که ارتباطی با واکسن ندارد و معمولا قابل کنترل هستند، آنچه مردم را بیشتر نسبت به عوارض واکسن کرونا نگران می کند در مورد لخته شدن خون و مواردی از این قبیل است که در یکی دو واکسن دنیا گزارش و در اخبار اعلام شد. البته تزریق آن واکسن ها تا مدتی برای بررسی بیشتر متوقف شد، ولی پس از بررسی های تکمیلی دوباره مورد استفاده قرار گرفت. ضمن اینکه باید توجه داشت این عوارض معمولا به ندرت و در افراد مواردی با بیماری های زمینه ای اتفاق می افتد.

خوشدل به افرادی که در لیست دریافت واکسن هستند توصیه کرد: اگر پس از تزریق واکسن هرگونه درد و ناراحتی داشتند که قبلا تجربه نکرده اند حتما باید با پزشکان مشورت کنند و نگران نباشند چون برای بیشتر این عوارض راه حل های کنترل خوبی وجود دارد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی تصریح کرد: در منابع مختلف گفته شده ایمنی اکتسابی ناشی از واکسیناسیون در حداقل ۷۰ درصد جمعیت باید روی دهد تا بیماری کنترل شود، ایمنی جمعی زمانی اتفاق می افتد که واکسیناسیون باعث ایمنی قطعی در برابر بیماری شود، این درحالی است که هنوز خیلی از موارد را درباره کرونا نمی دانیم، هنوز نمی دانیم ایمنی که بعد از ابتلا به کرونا یا بعد از واکسیناسیون به وجود می آید تا چه زمانی ادامه پیدا می کند. باتوجه به اینکه سرعت واکسیناسیون در کشورها پایین است حتی اگر الان واکسیناسیون کامل و سریع جمعیت را شروع کنیم تا پایان امسال طول می کشد تا کل جمعیت کشور را واکسینه کنیم، درحالی که اگر ایمنی که واکسن ایجاد می کند مثلا هشت ماهه باشد وقتی به انتهای دور اول واکسن می رسیم ایمنی گروه اول از دست رفته است و هدف ایمنی جمعی ایجاد نمی شود.

وی تاکید کرد: نمی شود حکم قطعی داد که واکسن چقدر بیماری را کنترل می کند، اما قطعا از شدت و موج های بیماری کم می کند و بیماری بعد از مدتی شبیه آنفلوآنزا می شود که هر سال شیوع پیدا می کند و نیاز به واکسیناسیون دارد، ولی افراد کمتری دچار مشکل می شوند. بنابراین واکسن تاثیر زیادی در کنترل بیماری دارد، ولی برای اینکه بدانیم کنترل به چه شکلی ایجاد می شود باید صبر کنیم تا اطلاعات و گزارش ها تکمیل شود و در اختیار تصمیم گیران کشور قرار گیرد.

خوشدل اضافه کرد: نکته مهم دیگر در مورد ایمنی سابقه ابتلا به بیماری است، درحالی که هنوز دقیقا نمی دانیم از بهمن یا اسفند ۹۸ چه تعداد به کووید ۱۹ مبتلا شده اند چون همه مورد غربالگری قرار نگرفته اند و اینکه آیا همه این افراد ایمن هستند یا خیر؟ در چنین شرایطی نمی توان گفت جامعه ما چه زمانی به ایمنی می رسد که کووید۱۹ تبدیل به یک بیماری اندمی و غیر همه گیر شود، اما آنچه مشخص است اینکه واکسیناسیون می تواند در کنترل بیماری بسیار موثر باشد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی یکی از عوامل ایجاد کننده موج کرونا را تراکم ابتلا به بیماری عنوان کرد و ادامه داد: هرچه افراد مبتلا در جامعه متراکم تر باشند موج بلند همه گیری بیشتر است، بنابراین حفظ فاصله اجتماعی و رعایت پروتکل های بهداشتی می تواند در کنترل بیماری موثر باشد.

وی عامل دیگر در ایجاد موج کرونا را سرایت پذیری برشمرد و افزود: سرایت پذیری تحت تاثیر مسائل زیادی است. اگر مردم پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند سرایت پذیری نیز کم می شود، بنابراین رعایت محدودیت هایی همچون نرفتن به سفر و دورهمی، حفظ فاصله اجتماعی به ویژه در محیط های بسته و همچنین پیگیری وضعیت افرادی که در ارتباط با فرد مبتلا بوده اند از مواردی است که می تواند سرایت بیماری را کاهش دهد.

خوشدل چرخش ویروس در استان های مختلف توسط مسافران را از موارد خطرناکی دانست که می تواند کنترل بیماری را از دست سیستم بهداشتی خارج کند و ادامه داد: در همه گیری بیماری ها یا افزایش ابتلا به یک بیماری خاص، نوع بیماری بسیار مهم است. بیماری هایی مسری که از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند، به طور عادی دارای امواج متعدد هستند یعنی عده ای به مرور درگیر بیماری می شوند و تعداد آنها به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد، سپس ایمنی نسبی ایجاد شده و سرایت ویروس رفته رفته کم می شود و موج بیماری نزول می کند. بعد از مدتی دوباره افرادی که بیمار باقی مانده اند، سایر افراد جامعه را مبتلا می کنند که به صورت تصاعدی تعدادشان بیشتر می شود، در چنین شرایطی شاهد موج های بیماری یکی پس از دیگری هستیم.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی گفت: تنها نکته مهم جلوگیری از به وجود آمدن موج های بیماری نیست، بلکه باید قله موج را کوتاه تر کنیم تا از ظرفیت درمانی کشور بالاتر نرود، با کاهش سرایت بیماری در جامعه، مدت موج طولانی تر شده و قله پایین می آید. اینکه موج های بیماری یکی پس از دیگری اتفاق می افتد امر کاملا عادی برای بیماری های مسری  ازجمله بیماری های ویروسی است که به صورت تنفسی منتقل می شوند، ولی باید شدت موج های بیماری را کنترل کنیم، در بین مردم معمولا وقتی بیماری به قله می رسد به آن موج گفته می شود، این درحالی است که امواج یکی پس از دیگری می آید، اما مردم بیشتر متوجه قله های موج هستند. باید امواج را کنترل کنیم درحدی که امکان ارائه خدمات درمانی برای رسیدگی به بیماران وجود داشته باشد تا بیماری شدت پیدا نکند و مرگ و میرها نیز کنترل شود.

وی افزود: درحال حاضر چه با واکسن و چه بی واکسن باید پروتکل های بهداشتی را رعایت کنیم، حتی در کشورهایی که واکسیناسیون انجام شده و درحال تکمیل است پروتکل های بهداشتی همچنان رعایت می شود، به ویژه در محیط های بسته و هرجا تجمع بیشتر از چهار تا پنج نفر وجود دارد. براین اساس، در کشور ما که واکسیناسیون یک درصد جمعیت انجام شده نیز باید پروتکل های بهداشتی با جدیت رعایت شود، چراکه شرط اول کنترل بیماری رعایت پروتکل های بهداشتی و شرط دوم واکسیناسیون است.

خوشدل با ابراز امیدواری از اینکه با در دسترس قرار گرفتن واکسن های بیشتری به ویژه واکسن های تولید داخل، روند واکسیناسیون کشور سریع تر اتفاق افتد گفت: در مورد ارزیابی عملکرد کشور در مقابله و کنترل همه گیری کرونا، شاید در وهله اول همه از چیزی که اتفاق افتاده ناراضی هستیم، اما باید توجه داشته باشیم که کشور با تحریم مواجه است، با مشکلات اقتصادی و محدودیت امکانات دست و پنجه نرم می کند، از سوی دیگر باید ببینیم منظورمان از یک عملکرد خوب چیست و به طور مطلوب تا چه حد می توانستیم بیماری را در شرایط خاص کشورمان کنترل و جمعیت را واکسینه کنیم، اما چنین تخمینی وجود ندارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه به طور کلی به نظر می رسد در کنترل همه گیری بیماری و مدیریت واکسیناسیون می توانستیم بسیار بهتر عمل کنیم گفت: نهادهای اجتماعی که در جامعه وجود دارند مثل نظام پزشکی، پرستاری، دانشگاه ها، مراکز بهداشت، درمانی و ... باید همه ایفاگر نقشی در کنترل بیماری باشند نه اینکه صرفا مجری ابلاغیه ها باشند، بلکه مسئولیت بپذیرند و عامل فعال در کنترل بیماری باشند، به نظر می رسد مدل سیاست های کنونی کشور در مقابله با همه گیری کرونا ابلاغی است، سیاست ها جایی در پشت درهای بسته- البته با بحث های مختلف علمی و اجتماعی و اقتصادی- گرفته و ابلاغ می شود و انتظار می رود همه آن را اجرا کنند، اما مادامی که به سیاست ها به شکل ابلاغیه است به نظر نمی رسد توفیق بیشتری حاصل شود.

وی اظهار کرد: اگر ارکان و اجزا اجتماعی هر کدام نقشی را بپذیرند و بدانند عملکردشان تا چه اندازه می تواند در کنترل بیماری موثر باشد طبیعتا سهم خود را به درستی ایفا می کنند. به عنوان نمونه کادر درمان به شدت در آماج بیماری است، اما کمتر از نیمی از جامعه پزشکی و پرستاری ما درگیر این موضوع اند و به دلایل مختلف برای بقیه نقشی تعریف نشده است. همچنین دانشمندان و اپیدمیولوژیست های کشور نظرات خود را به صورت علمی ارائه می کنند، اما همه این نظرات برای تنظیم سیاست ها به درستی به کارگرفته نمی شود.

خوشدل با اعتقاد براینکه اگر از ابتدای همه گیری نظام مشارکتی بهتری برای کنترل کرونا داشتیم شاید به نتایج بهتری می رسیدیم گفت: استفاده از نظرات به این معنا که میکروفن ها را باز بگذاریم و همه نظراتشان را بگویند اولا موثر نیست و دوما شاید برای همه افراد جامعه مفید نباشد و باید در گروه های تخصصی مطرح شود. به عنوان نمونه درحال حاضر در شبکه های مجازی از متخصص و غیرمتخصص صحبت هایی زیادی نقل می شود، ولی بیشتر باعث نگرانی مردم شده و اثربخشی هم ندارد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی گفت: باید مدل تصمیم گیری مبتنی بر شواهد وجود داشته باشد تا حرف های تخصصی در آن معنا پیدا کند، کمیته های تخصصی به صورت زنجیروار وصل باشند و اطلاعات در آن تبادل شود، ضمن اینکه دسترسی تعریف شده و مدیریت داده های بیماری باید به درستی انجام شود تا بتوانیم بهتر از این عمل کنیم. اپیدمیولوژی یک علم است که برای این روزها تدبیر شده است. سپردن کنترل اپیدمی به سایر تخصص ها مثل این است که جراحی یک بیمار را به یک متخصص دانشمند در علوم فیزیک بسپارید.

وی به تجربه کشورهای موفق اقیانوسیه و شرق آسیا و برخی کشورهای اروپا را در مقابله با کرونا اشاره کرد و افزود: فراوانی بیماری در همه کشورها یکسان نبوده و برخی موفقیت ها به خاطر طبیعت متفاوت بیماری بوده است. با این وجود بخش دیگری از موفقیت ها به عملکرد به هنگام و اعمال سیاست های درست بر می گردد.

خوشدل تاکید کرد: نکته مهمی که مقابله با کرونا از آن غفلت کرده ایم بکار بردن سیاست های درست در زمان درست است، برخی مواقع سیاست های درست اعمال می شود، اما در زمان اشتباه؛ به عنوان مثال گرفتن تست های پی سی آر کار بسیار خوبی است، ولی اگر در اوج طغیان بیماری، تمام تمرکز خود را بر روی تست بگذارید عملا بسیاری از بیماران را از دست می دهید. در اوج بیماری همه افراد با علائم مشکوک، مثبت تلقی می شوند حتی اگر تست منفی داشته باشند و یا قرنطینه، محدودیت، ممنوعیت سفر و ... همه درست است، اما در زمان خودش باید باتوجه به سیر بیماری و اینکه در کجا قرار گرفته ایم، سیاست های خاص را در همان مقطع را رعایت کنیم.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی گفت: در همه گیری بیماری شاید نتوان به همه کشور نگاه یکپارچه ای داشت، کشور ما به اندازه چند کشور کوچک اروپایی است که هر کدام سیاست های خاص خودشان را دارند. باید کشور را از همان ابتدا منطقه بندی می کردیم و هر منطقه سیاست های خاص خودش را اعمال کرد تا  از ورود بیماری پیشگیری و یا بیماری را کنترل می کرد، حسرت خوردن بر چیزی که انجام نشده مشکلی را حل نمی کند و در شرایط فعلی همه باید با همگرایی و همدلی به کنترل این موج کمک کنند تا بعد از فروکش کردن موج درباره اینکه بعد از این چطور بهتر عمل کنیم تمرکز کنیم.

وی افزود: نحوه چرخش ویروس به عوامل زیادی مثل الگوی سفر و ترددهای داخلی و خارجی ارتباط دارد، با گذشت ۱۵ ماه از همه گیری کرونا و با استفاده از اطلاعات بیماری به خوبی می توانیم منطقه بندی را انجام دهیم و ببینیم کدام شهرها از الگوی انتشار بیماری مشترک برخوردار بوده اند و برای آنها سیاست مشترکی تعریف کنیم. اگرچه تاکنون کشور را به صورت یکپارچه دیده ایم اما ممکن است سیاست های کلی به درد همه نقاط کشور نخورد.

خوشدل در مورد رنگ بندی شهرها نیز گفت: رنگ بندی اصولا کار درستی بود، اما مبنای اشتباهی در آن بکار رفته است. تمرکز باید بر گروه بندی مناطق بر اساس بروز بیماری باشد نه پیامد بیماری. به عنوان نمونه پیش از اینکه بیماری در منطقه ای گسترده شود اوضاع آرام و وضعیت مثلا زرد تعریف شده، ولی ممکن است وضعیت قرمز در پیش باشد، بنابراین آزاد گذاشتن سفر به مناطق زرد و نارنجی به معنای انتقال ویروس و سرعت بخشیدن به قرمز شدن شرایط منطقه است که سیاست درستی نیست.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی با تاکید براینکه برخورد علمی با کاربرد نتایج داده های علمی گفت: برخورد غیرعلمی با داده های علمی، نتیجه ای به بار می آورد که هم اکنون شاهد آن هستیم، اگر رعایت محدودیت ها و پروتکل های بهداشتی را تشدید کنیم تا هفته دوم اردیبهشت به وضعیت با ثباتی می رسیم و روند بیماری از شیب افزایشی عقب نشینی می کند، بعد از آن وضعیت نسبتا ثابت حدود ۲۰ روز باقی می ماند و بعد موج فروکش می کند. به نظر می رسد با ظرفیت هایی که در بیمارستان ها ایجاد کرده ایم اگر وضعیت با ثباتی داشته باشیم شاید تا یک ماه دیگر بتوانیم شرایط را کنترل کنیم تا زمانی که به قسمت نزولی موج برسیم.

وی بر افزایش سرعت واکسیناسیون در کشور تاکید کرد و افزود: در بسیاری از کشورها فاز سوم کارآزمایی واکسن ها به صورت عمومی انجام شده و عملا فاز سوم و واکسیناسیون عمومی ادغام شد، همانطور که برخی واکسن های خارجی که در کشور استفاده می کنیم به همین صورت بوده است. از طرف دیگر باید از هم اکنون ظرفیت تولید واکسن های ایرانی را پیش بینی کنیم و کسانی که امکان فراهم کردن تجهیزات لازم و زیرساخت های خط تولید واکسن را دارند باید از هم اکنون مسئولیت خود را ایفا کنند تا هرچه سریعتر واکسن ملی به تولید انبوه برسد.

خوشدل با اعتقاد براینکه اگر واکسیناسیون را به کندی تا پایان سال ادامه دهیم توفیق کمتری بدست می آوریم تصریح کرد: باید بتوانیم طی چندماه واکسیناسیون را به حد قابل قبولی برسانیم. همچنین مردم در هر شرایطی با واکسن یا بدون واکسن باید پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند و این حداقل وظیفه اجتماعی هر فردی نه تنها برای حفظ سلامت خود، بلکه برای حفظ سلامت جامعه است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و دکترای تخصصی اپیدمیولوژی بالینی در پیرامون اظهارنظرهای متفاوت و گاهی متناقض در دوران همه گیری کرونا گفت: از قدیم گفته اند شنونده باید عاقل باشد. طبیعی است در جامعه همه افراد می توانند نظرات خود را بیان کنند از یک هنرپیشه تا یک تاجر، متخصص طب سنتی و ... هر کسی ممکن است اظهار نظر کند، ولی مردم باید فقط به حرف هایی اعتماد کنند که از جانب دانشمندان و متخصصان بیان می شود. البته در برخی حوزه های علمی ممکن است تناقضی وجود داشته باشد، اما این ماهیت علم است و رشد علم براساس برخورد آرا متناقض ایجاد می شود. زمانی مردم همه خوراکی ها را استریل و همه سطوح را ضدعفونی می کردند، ولی بعد اعلام شد ویروس کرونا بیشتر از طریق تنفس منتقل می شود. این ماهیت علم است به خصوص در مورد موضوعات جدید که تجربه ای از آن نداریم، مردم باید به متخصصان اعتماد کنند و از راه های گمراه کننده دور بمانند. یافته های متخصصان نیز به مرور پیشرفت و اطمینان قطعی ایجاد می کند.

وی با تاکید براینکه تاکنون هیچ درمان مطلقی برای کرونا اعلام نشده و همه درمان ها کمکی است تصریح کرد: رعایت پروتکل های بهداشتی برای پیشگیری است تا در معرض بیماری قرار نگیریم، اما اگر بیمار شدیم، باید بدانیم پروتکل های درمانی در هر روزی از ابتلا متفاوت است و اگر یک متخصص پروتکل روز پنجم را روز سوم استفاده کند ممکن است نتایج زیان باری داشته باشد. بنابراین اگر نیاز به درمان سرپایی، بستری یا آی سی یو داریم باید اجازه دهیم روند درمان زیر نظر متخصصین زبده طی شود و براساس پروتکل های دقیق و شدت بیماری و شواهد و آزمایشات درمان کامل انجام شود.

به گزارش ایسنا خوشدل در پایان با تاکید بر اهمیت ارتباطات بین المللی در حوزه کنترل همه گیری کرونا گفت: به هر اندازه که کاهش سفرهای بین المللی برای مردم اهمیت دارد، افزایش ارتباطات بین المللی برای مسوولان اهمیت دارد. هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند این بیماری را کنترل کند و همه کشورها باید با یکدیگر همکاری کنند، به خصوص ما و کشورهای همسایه باید همکاری کنیم تا بتوانیم هرچه زودتر و با تلفات و آسیب های کمتری بیماری را کنترل کنیم.