به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، امروزدر صنایع غذایی، تولیدکنندگان، پزشکان تغذیه، صنعت غذا در دنیا و نیز در ایران با مباحثی مانند آنچه شبیه علم است دست و پنجه نرم می‌کنند، بنابراین کارشناسان و اساتید علم تغذیه ایران در ساری گردهم آمدند تا درباره آنچه مربوط به حوزه علم و شبه علم در صنعت تغذیه است گفت‌وگو کنند.

در این همایش صنعت غذا از منظر جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی، پذیرش و انتشار شبه علم و شایعه‌ در جامعه، نگاه طب کهن و نوین به غذا و تغذیه و نگرانی‌های جامعه در مورد اصالت، ایمنی و ارزش تغذیه‌ای "محصولات لبنی و روغن‌ها" مورد بررسی قرار گرفت، همچنین در این نشست ۲ روزه فعالان حوزه خام‌خواری و گیاه‌خواری نیز به نمایندگی از این حوزه حضور داشتند و شبهات و شیوه‌های زندگی خود را بیان کردند.

زهرا عبدالهی مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت در نشست "علم و شبه علم در محصولات غذایی" گفت: امروز سن کاهش تراکم استخوان در کشور کاهش یافته است و به دلیل این است که مصرف لبنیات در کشور روند کاهشی داشته است، برخی موانع نیز بر سر راه مصرف شیر وجود دارد. در برخی اوقات شایعات به این صنعت صدمه زده است، گروه‌های دارای حساسیت به عدم تحمل لاکتوز می‌توانند جایگزین شیر را مورد استفاده قرار دهند اما در علم نوین، شیر و لبنیات بهترین نوع تغذیه است، یک تغذیه سالم دارای تنوع و تعادل است. شیر یک منبع قابل دسترس و سرشار از کلسیم است که در دوره جنینی، ۵ سال نخست زندگی و نیز سن بلوغ حداکثر رشد قدی را موجب می‌شود.

ضرورت رجوع به علم و منابع معتبر علمی در بحث تغذیه

محمد یوسف‌پور عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و فارغ‌التحصیل طب ایرانی در این نشست خاطرنشان کرد: طب ایرانی به غذا دو نگاه دارد که یکی به عنوان دارو و دیگری به عنوان تغذیه و ضرورت وجود مواد در بدن است، با توجه به برخی شبهات درباره چرایی مصرف شیر توسط انسان مدرن، در طب ایرانی از انواع شیرهای حیوانات نامبرده می‌شود اما متناسب‌ترین شیر، شیر گاو است اما اینکه این شیر پاستوریزه همان شیر است یا خیر و اینکه آیا همه افراد و اشخاص می‌توانند از آن استفاده کنند را باید به علم مراجعه کرد.

آزادبخت استاد دانشگاه علوم پزشکی مازندران و رئیس بنیاد نخبگان مازندران نیز اظهار کرد: در طب سنتی ۹۵۰ مرجع و در طب ایرانی ۲۵۰ منبع به حوزه غذا و دارو اختصاص دارد که می‌تواند منبع و محل رجوع باشند و نباید اظهارنظرهای بدون منبع در حوزه تغذیه و غذا را وارد زندگی انسان‌ها کرد.

شهیدی استاد دانشگاه و متخصص علوم غذایی گفت: فرآوری به معنای بد کردن نیست، تکنولوژی ارزشمند است و باید به آن به دید احترام نگریست، بیشتر نگرش‌‎های مختلف در حوزه غذا، اقتصادی است و موجب می‌شود افراد جامعه خود را از یک فرآورده غذایی محروم کنند از این رو نمی‌توان نتیجه‌گیری‌های فردی را به کل جامعه تعمیم داد و تکنولوژی را ناصحیح دانست.

مهرنوش راسخیان فعال حوزه کودک نیز گفت: شیر غذای کاملی است، در دسترس همگان است و از این‌رو نباید به جای کودکان تصمیم گرفت و آن‌ها را از کاملترین غذا محروم کرد، امروز در مناطق محروم مساله تغذیه با شیر یک مساله حیاتی است و چون غذای کاملی جز شیر در دسترس نیست نباید آن را از سبد خانواده‌ها حذف کرد.

صالحی‌فر معاون دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز در سخنانی با بیان اینکه علوم پزشکی علمی پویاست و پایه برخی پروژه‌های تحقیقاتی نیز همین شبهات و نیازهای جدید است گفت: توصیه می‌کنیم بر روی مساله‌ای نباید اصرار کرد بلکه آن را به تحقیقات و پژوهش‌ها سپرد و از نتایج تحقیقات نتیجه‌گیری کرد، نگاه متعصبانه مناسب نیست و علم مدرن اجازه تحقیقات را می‌دهد چه بسا شواهدی در علم سنتی و طب سنتی وجود دارد که با مطالعات جدید شواهد نوینی به دست می‌دهد که می‌توان از آن بهره گرفت اما تا زمانی که تبدیل به علم نشده و در مجله‌ای معتبر مورد استناد واقع نشود نباید ترویج شود.

مطهره حسنی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان نیز با بیان اینکه در مسائل علمی نباید با قطعیت صحبت کنیم بلکه بیشتر علوم می‌توانند در کنار هم به عنوان مکمل مورد استفاده قرار گیرند گفت: علم مدرن هم برخی واقعیت‌ها را نفی می‌کند اما به واسطه تحقیقات به نتایج استناد می‌کند، بدن به میزان متناسبی از قند و غلات نیاز دارد و نباید از تغذیه روزانه حذف شوند همچنین تاکنون هیچ جایگزینی برای شیر توصیه نشده است.

نعمت‌الله فاضلی استاد بازنشسته پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و انسان‌شناس گفت: چیرگی آتش بر زندگی بشر، بر مغز انسان‌ها تاثیر گذاشته است و موجب تکامل شده و از این رو مسائلی مانند خام‌خواری و گیاه‌خواری، اصل تعادل و تنوع تغذیه بشر را زیر سوال می‌برد، باید بپذیریم که با خام خواری مغز و هوش بشر به این اندازه نبود از این رو فرهنگ‌ها و عادات غذایی کمک می‌کند ریشه و علل غذایی را بشناسیم و از آن برای تکامل بشر استفاده کنیم، باید بر روی عادات غذایی یک سرزمین کار کنیم، تغذیه سنتی می‌تواند به علم تغذیه و تکامل بشریت کمک کند اما برخی رفتارها در علم پزشکی مانند تجاری شدن این علم دنیا را نابود کرده است.

وی افزود: مبنای داوری در تغذیه جامعه نباید تجربه‌های شخصی باشد زیرا بر پایه روش شناسی استوار نیستند و نباید به فرهنگ گذشته ارجاع داده شود، تغذیه متاثر از تاریخ و فرهنگ یک جامعه است ولی نمی‌توانید آن را به علم هزاران سال پیش ارجاع دهید، تغذیه فقط از ماده تاثیر نمی پذیرد، گفتمان‌ها و بیان شیوه‌ها برای دیگران در تغذیه مردم تاثیر می‌گذارد، امروز در برخی مواقع تغذیه با اعتقادات مردم درگیر شده است از این رو حکمرانی تغذیه مساله‌ای پیچیده‌تر از ذائقه غذایی است، امروز باید به  دنبال کاهش شبه علم‌ها در بحث تغذیه و داوری‌ها در حوزه غذای انسان‌ها باشیم.

علی چاپرک عضو هیات علمی پژوهشگاه نیرو نیز با انتقاد از اینکه شبه علم امروز در رسانه ملی تریبون دارد گفت: امروز مساله شبه علم به شدت اغواگر و مغالطه‌گر است. سوگیری عجیب و غریب به دلیل منافع فردی و صنفی در قالب علم به فروش می‌رسد و متاسفانه حاکمیت هم دست او را باز گذاشته است، جریان‌های پیشاعلمی و شبه علمی در صداوسیما و رسانه ملی به وفور جولان می‌دهند، گرایشات برخی اظهارنظرها غیرعلمی است و برای جامعه ضرر دارد اما این ضرر تشخیص داده نمی‌شود، جریان‌های پیشاعلمی و شبه علمی در صداوسیما و رسانه ملی به وفور جولان می‌دهند، گرایشات برخی اظهارنظرها غیرعلمی است و برای جامعه ضرر دارد اما این ضرر تشخیص داده نمی‌شود.