به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، محسن باقری در توضیح تغییرات جدید در جدول "سبد غذایی" در مقایسه با جدول سال 1391 گفت: وزارت بهداشت در جدول جدید میزان نیاز روزانه به نان، برنج، گوشت قرمز، گوشت سفید، قند و شکر و میوه‌ها را کاهش داده، میزان نیاز روزانه به روغن‌های نباتی، سیب‌زمینی و سبزیجات را ثابت نگه‌داشته، میزان نیاز روزانه به ماکارونی، تخم‌مرغ، حبوبات و لبنیات را افزایش داده اما در این جدول از سهم گروه آبزیان "ماهی و میگو" خبری نیست.

وی افزود: در جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به نان برای هر نفر 310 گرم بوده که در جدول جدید ارایه شده به شورای عالی کار این عدد به 290 گرم کاهش یافته است. در جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به برنج 95 گرم بوده که در جدول جدید به 70 گرم کاهش یافته. در جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به میوه‌ها 280 گرم بوده که در جدول جدید به 200 گرم کاهش یافته. در جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به گوشت قرمز 38 گرم بوده که در جدول جدید به 30 گرم کاهش یافته.

رئیس کارگروه مزد شوراهای کشور ادامه داد: در جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به گوشت سفید 64 گرم بوده که در جدول جدید به 60 گرم کاهش یافته. در جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به قند و شکر 40 گرم بوده که در جدول جدید به 35 گرم کاهش یافته. در جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به سیب‌زمینی 70 گرم، میزان نیاز روزانه به سبزیجات 300 گرم و میزان نیاز روزانه به روغن‌های نباتی 35 گرم بوده که این سه قلم در جدول جدید ثابت مانده است.

باقری گفت: در جدول جدید وزارت بهداشت و در مقایسه با جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به ماکارونی از 20 گرم به 25 گرم، حبوبات از 26 گرم به 30 گرم، لبنیات از 250 گرم به 300 گرم و تخم‌مرغ از 35 گرم به 40 گرم افزایش یافته است. در جدول سال 1391 مجموع نیاز روزانه به 13 قلم ماده غذایی 1563 گرم بوده که در جدول جدید به 1480 گرم کاهش یافته است.

رئیس کارگروه مزد شوراهای کشور  گفت: اگر بنا به ادعای نماینده وزارت بهداشت مبنای این جدول الگوی غذایی کشورهای اروپایی باشد روغن‌های نباتی سال‌هاست که از سبد غذایی کشورهای اروپایی حذف شده در حالی که در جدول جدید وزارت بهداشت سهم روغن نه تنها کاهش نداشته بلکه بدون تغییر باقی مانده و تصور ما این است که دلیل ثابت ماندن سهم روغن در این جدول کالری بالای این ماده خوراکی و تاثیر مثبت در ارقام سبد غذایی باشد و البته ثابت ماندن میزان روغن مصرفی در این جدول یک تناقض با حرف‌های نماینده وزارت بهداشت دارد چون نماینده وزارت بهداشت در جلسات اخیر شورای عالی کار گفت که به دلیل آمار بالای چاقی در کشور میزان کالری مورد نیاز در این سبد غذایی کاهش یافته که باز هم روشی برای گمراه کردن مردم است چرا که اگر چنین دغدغه‌ای صحت داشت، در جدول جدید، میزان نیاز روزانه به میوه‌ها به جای کاهش باید افزایش می‌یافت.

باقری ادامه داد: آیا مصرف میوه عامل چاقی است یا مصرف روغن‌ها؟ استنباط ما از اعداد این جدول جدید عکس ادعای نماینده وزارت بهداشت است، از نظر وزارت بهداشت، مصرف میوه باعث چاقی بوده و بنابراین 80 گرم از نیاز روزانه به میوه کم شده و در عوض، میزان نیاز روزانه به روغن ثابت مانده است! البته یک توجیه دیگر هم برای کم کردن نیاز روزانه به برنج و نان مطرح و گفته شد که به دلیل معضل کم‌آبی در کشور و آب‌بری بالای کشت گندم و برنج، در جدول جدید میزان نیاز روزانه به گندم و برنج کاهش یافته که این هم مصداقی از گمراه کردن مردم بود چون بیشترین تولیدات گندم در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و خراسان است که در این مناطق هم گندم به شیوه دیم کشت می‌شود و بنابراین آبیاری و هدر رفت آب نداریم، شالیزارهای شمال هم به دلیل حجم بارندگی این مناطق هیچگاه نیاز به آبیاری نداشته اگرچه که اکنون شالیزارهای شمال در حال تبدیل به آپارتمان و ویلاست و در عو، برنجکاری در استان‌های کم‌آب افزایش یافته و حالا کارگران باید تاوان سیاست‌های اشتباه دولت را با کاهش سهم روزانه نان و برنج مصرفی‌شان بپردازند.

وی یادآور شد: سال گذشته هم شاهد اتفاق مشابه "تلاش برای دستکاری سبد غذایی استاندارد به نفع کاهش نرخ سبد معیشت و در نهایت، اخلال در تعیین دستمزد عادلانه برای کارگران" بوده ایم، پارسال همین جدول را ارایه دادند و قرار بود این جدول مبنای محاسبه سبد معیشت قرار بگیرد و یکی از مسوولان مرتبط به ما گفت که از ایشان خواسته شده تا سبد غذایی با 2300 کیلو کالری تعیین کنند.

رئیس کارگروه مزد شوراهای کشور گفت: جدول ارایه شده در شورای عالی کار تاییدیه وزارت بهداشت را نداشت و گروه کارگری به این جدول فاقد تاییدیه اعتراض و اعلام کرد که استناد به این جدول برای نرخ‌گذاری سبد معیشت و تعیین مزد، وجاهت قانونی ندارد. امسال هم مثل سال گذشته به نماینده وزارت بهداشت گفتیم که ما درباره نیاز تغذیه‌ای کارگران آرماتوربند و کارگران معدن و کارگران سدسازی و راهسازی و پروژه‌های عمرانی و ساختمانی صحبت می‌کنیم که با توجه به سختی کاری که انجام می‌دهند، روزانه حداقل به 5000 کالری نیاز دارند در حالی که سبد غذایی ارایه شده از سوی وزارت بهداشت، حداقل‌هایی از مواد غذایی است و به هیچ‌وجه نمی‌تواند مبنای تعیین سبد معیشت برای جامعه کارگری باشد.

وی تصریح کرد: مرجع متولی تدوین سبد مطلوب غذایی "جدول اقلام خوراکی براساس میزان نیاز کالری گروه‌های سنی" انیستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی است و طی دو دهه اخیر هم تمام جدول‌ها توسط همین موسسه تدوین و ارایه شده است. یک منبع آگاه در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید که امسال وزارت بهداشت بدون توجه به "سبد غذایی" تدوین شده توسط این موسسه جدول جدیدی متناسب با خواسته شورای عالی کار و با اعدادی خیلی پایین‌تر از واقعیت‌های تغذیه‌ای تنظیم کرده تا در تعیین سبد معیشت و دستمزد سال 1403 کارگران، این سبد غذایی غیرواقعی مبنا قرار بگیرد، ما وقتی این جدول را دیدیم اعتراض کردیم و گفتیم این جدول به هیچ‌وجه موردتایید نیست چون این جدول بدون مشورت با انیستیتو تحقیقات تغذیه و برخلاف اصول علم غذایی تدوین شده است.

باقری تصریح کرد: طی دو دهه اخیر و در سال‌های 1387 و 1391، دو سبد غذایی جامع توسط انیستیتو تحقیقات تغذیه‌ای تدوین و ارایه شد که در سبد غذایی سال 1387 میزان نیاز روزانه به نان 320 گرم، برنج 100 گرم، ماکارونی 20 گرم، حبوبات 26 گرم، سیب‌زمینی 70 گرم، سبزی‌ها 280 گرم، میوه‌ها 260 گرم، گوشت قرمز 48 گرم، گوشت سفید 50 گرم، تخم‌مرغ 24 گرم، شیر و لبنیات 225 تا 240 گرم، روغن 35 تا 40 گرم و قند و شکر 40 تا 50 گرم تعیین شده بود.

وی ادامه داد: 4 سال بعد و در سال 1391 جدول جدیدی منتشر شد که در این جدول میزان نیاز روزانه به برخی مواد غذایی کاهش و برخی دیگر افزایش یافته یا ثابت مانده بود. در جدول سال 1391 میزان نیاز روزانه به نان به 310 گرم، برنج به 95 گرم و گوشت قرمز به 38 گرم کاهش یافته بود، میزان نیاز روزانه به سبزی‌ها به 300 گرم، میوه‌ها به 280 گرم، گوشت سفید به 64 گرم، شیر و لبنیات به 250 گرم و تخم‌مرغ به 35 گرم افزایش یافته بود اما میزان نیاز روزانه به ماکارونی، حبوبات و سیب‌زمینی ثابت مانده بود و مجموع کالری تامین شده از طریق این سبد غذایی، 2573 کیلو کالری برآورد شده بود.

مرتضی عبداللهی عضو گروه پژوهشی انیستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور در توضیح شیوه محاسبه میزان کالری مورد نیاز هر فرد بزرگسال و تبعات دریافت کالری کمتر از میزان توصیه شده گفت: در محاسبه کالری موردنیاز مولفه‌هایی مثل سن، جنس، وزن، قد و میزان فعالیت بدنی مدنظر قرار می‌گیرد. به عنوان مثال یک مرد 20 تا 30 ساله با وزن 75 کیلو و قد 175 سانتی‌متر، روزانه به ٢٢٠٠ الی 2700 کیلو کالری نیاز دارد اما اگر این مرد یک کارگر ساختمانی باشد که هر روز در حال حمل مصالح و بالا و پایین رفتن از سازه در حال ساخت است، نیاز روزانه کالری او ممکن است تا ٣۵٠٠ کیلو کالری هم افزایش پیدا کند و حتی اگر این مرد کارگر، 100 کیلو وزن داشته باشد، باید روزانه ۴٠٠٠ کیلو کالری دریافت کند اما اگر وزنش 60 کیلو باشد میزان نیاز روزانه او از 2200 کیلو کالری بیشتر نخواهد بود. هر فرد بزرگسال چه کارگری که کار سخت دارد و چه فردی که کار فیزیکی سنگینی انجام نمی‌دهد باید اصول راهنماهای غذایی و هرم غذایی را رعایت کند به این معنا که مجموع چربی مصرفی فرد بزرگسال در طول روز نباید از 30درصد کالری دریافتی روزانه بیشتر باشد.

وی افزود: البته راهنمای تغذیه اصول کلی درباره مصرف غذاهاست و جز مواردی مثل میزان نمک مصرفی یا اسیدهای چرب ترانس به عدد مطلق مقدار مصرف هر ماده غذایی ارتباطی ندارد. طبق این راهنمای تغذیه افراد بالغ، چه آن فردی که روزانه به 2000 کیلو کالری نیاز دارد و چه آن فردی که باید روزانه 5000 کیلو کالری دریافت کند باید غلات کامل بخورند، روغن‌های خوب مثل روغن زیتون کانولا و فاقد اسید چرب ترانس مصرف کنند، مصرف گوشت قرمز را محدود کنند و میزان مصرف گوشت ماهی را افزایش دهند و لبنیات کم چرب بخورند.

عضو گروه پژوهشی انیستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور گفت: اگر یک فرد بزرگسال کمتر از میزان نیاز روزانه‌اش غذا بخورد، به دلیل آنکه بدن قادر به تحمل کمبود کالری نیست، منابع چربی و پروتئین ذخیره شده در بدن جایگزین کمبود کالری دریافتی خواهد شد که در این شرایط کاهش تدریجی وزن فرد آغاز می‌شود. اگر به هر دلیل جایگزینی ذخایر چربی و پروتئین به عنوان منابع تامین انرژی میسر نشود کارایی فرد به ‌طور محسوس کاهش پیدا می‌کند و در چنین شرایطی فردی که باید 8 ساعت کار کند، بعد از 5 ساعت کار روزانه چون کالری برای سوخت و ساز بدن ندارد توان کار را از دست می‌دهد و ناگزیر است که بنشیند.

عبداللهی ادامه داد: نکته مهم این است که وقتی فردی کالری کمتر از نیازش دریافت می‌کند به احتمال 90 درصد بابت دریافت پروتئین و سایر مغذی‌های موردنیاز برای کارایی بدن هم دچار کمبود شده است. نگرانی ما این است که کمبود دریافت کالری مساوی است با کمبود دریافت کلسیم و آهن و روی و ویتامین B2 و ویتامین B1 و ویتامین C. ما اطمینان داریم که وقتی فردی نه به صورت داوطلبانه بلکه به صورت اجباری و بر اثر مسائل مالی و اقتصادی کمتر از نیاز روزانه‌اش کالری دریافت می‌کند به این معناست که وقتی قدرت خرید نان 10 هزار تومانی را ندارد، حتما توان خرید میوه کیلویی 100 هزار تومان را هم نخواهد داشت.

وی در پایان اضافه کرد: فردی که کمبود دریافت کالری دارد حتما با کمبود دریافت مغذی‌ها هم مواجه است و مجموع این کمبودها، باعث کاهش فعالیت جسمانی و ذهنی این فرد می‌شود و اگر این فرد، یک کارگر و نیروی مولد باشد در چنین شرایطی شکی نیست که هم ریسک خطر برای خودش و هم احتمال تولید محصول معیوب و نقص کارایی افزایش خواهد یافت. روزنامه اعتماد