رئیس گروه تخصصی مدیریت سل، جذام و عفونت‌های حاد تنفسی وزارت بهداشت ادامه داد: اگر این عدد را نسبت به جمعیت کشور محاسبه کنیم میزان بروز سل حدود ۶٫۷ در هر یکصد هزار نفر جمعیت می‌شود، در حالی که سازمان جهانی بهداشت این میزان را برای ایران حدود ۱۱ مورد در هر یکصد هزار نفر تخمین زده است. مقایسه این دو عدد نشان می‌دهد که ما تنها حدود ۷۰ درصد از موارد برآوردشده را شناسایی کرده‌ایم. بنابراین لازم است تلاش کنیم این فاصله را کاهش دهیم تا موارد بیشتری از بیماری در کشور به‌موقع شناسایی و درمان شوند.

وی افزود: در حال حاضر هیچ استانی در کشور وجود ندارد که موردی از سل در آن گزارش نشده باشد، اما فراوانی و میزان بروز بیماری در استان‌های مختلف متفاوت است. به‌طور خاص سیستان و بلوچستان بیشترین میزان بروز سل را دارد. گلستان، گیلان، خراسان رضوی، قم، خوزستان، هرمزگان و تهران به‌ترتیب رتبه‌های بعدی در کشور هستند، اگرچه این ۸ استان حدود ۴۴ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده‌اند اما ۶۷ درصد موارد گزارش‌شده سل مربوط به این استان‌ها است. ازاین‌رو برای بهبود وضعیت سل در کشور توجه و تمرکز ویژه‌ای روی این استان‌ها در برنامه کشوری کنترل سل ضروری است.

ناصحی گفت: تفاوت میزان شیوع سل در استان‌های کشور ناشی از تفاوت در مجموعه‌ای از عوامل و علل مختلف است، نظیر وضعیت بیماری‌هایی که ارتباط ثابت‌شده با تضعیف سطح ایمنی بدن و ابتلا به سل دارند مانند سوءتغذیه، دیابت، اعتیاد، بیماری‌های مزمن تنفسی، اچ‌آی‌وی، سرطان و شیمی‌درمانی، دیالیز و...، ترکیب سنّی «نسبت سالمندی» جمعیت، همجواری با کشورهای پرشیوع یا سایز جمعیت مهاجرین آن کشورها.

ناصحی با بیان این که دهه‌هاست در ایران آزمایشات تشخیصی و داروهای درمان سل در نظام بهداشتی کشور به‌صورت رایگان ارائه می‌شود گفت: با این حال هنوز بسیاری از مردم و حتی پزشکان از این موضوع اطلاع کافی ندارند و برای همین مشاهده می‌کنیم درصد قابل‌توجهی از بیماران تا زمان تشخیص سل هزینه‌های سنگینی را متحمل می‌شوند.

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل، جذام و عفونت‌های حاد تنفسی وزارت بهداشت گفت: در همین راستا امسال به‌مناسبت روز ملی سل، پویشی را به‌منظور افزایش آگاهی عمومی با عنوان «یک به‌ علاوه یک» طراحی و معرفی کرده‌ایم. در این پویش ۴ پیام کلیدی در زمینه سل مطرح شده است و از هر فرد دریافت‌کننده این پیام‌ها خواسته می‌شود که آن را حداقل به یک نفر از اطرافیان خود منتقل کند تا آگاهی در جامعه گسترش یابد.

وی درخصوص پیام های مطرح‌شده در پویش«یک به‌ علاوه یک» توضیح داد: ۴ پیام کلیدی این پویش عبارت‌اند: ۱. سل هنوز در همه استان‌های کشور وجود دارد. ۲. برخلاف تصور قدیمی، سل یک بیماری قابل درمان است. ۳. سرفه طولانی بیش از ۲ هفته شایع‌ترین علامت سل ریوی است و در صورت مشاهده این علامت باید به احتمال ابتلا به سل نیز فکر کرد. ۴. از دیگر علائم سل می‌توان به تب، تعریق شبانه، کاهش اشتها، کاهش وزن، خستگی و حتی در مواردی تنگی نفس و درد قفسه سینه اشاره کرد اما مهم‌ترین علامت هشداردهنده همان سرفه مزمن بیش از ۲ هفته است.

ناصحی با تأکید بر این‌که خدمات تشخیصی درمانی سل در مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت رایگان است تصریح کرد: در صورتی که فردی دارای علائم مشکوک به سل باشد باید به خانه بهداشت «در مناطق روستایی» یا مرکز خدمات جامع سلامت یا پایگاه‌های بهداشتی «در مناطق شهری» مراجعه کند.

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل، جذام و عفونت‌های حاد تنفسی وزارت بهداشت ادامه داد: همکاران ما در این مراکز آموزش‌دیده‌اند و برای فرد مشکوک بررسی و آزمایش‌های لازم را انجام می‌دهند معمولا از بیمار نمونه خلط گرفته می‌شود. در بیشتر مناطق جابه‌جایی نمونه‌ها به آزمایشگاه نیز توسط مرکز یا پایگاه یا خانه بهداشت انجام می‌شود یعنی بیمار نیازی ندارد خودش نمونه را به آزمایشگاه ببرد. آزمایش‌ به‌صورت رایگان انجام می‌شود و در صورت تأیید تشخیص داروهای مورد نیاز نیز در نزدیک‌ترین محل به محل زندگی بیمار در اختیار او قرار می‌گیرد.

وی تصریح کرد: در چند دهه گذشته کشور ما در کنترل سل دستاوردهای قابل‌توجهی داشته است، میزان بروز بیماری نسبت به ۶۰ سال قبل ۱۸ برابر کاهش یافته است و در حال حاضر از نظر شیوع تفاوت چشمگیری میان ایران و کشورهای همسایه مشاهده می‌شود. این دستاوردها حاصل تلاش‌های مداوم در زمینه شناسایی، درمان و پیشگیری از سل بوده است، با این‌ حال اکنون وارد مرحله‌ای شده‌ایم که ادامه مسیر دشوارتر شده است و از این به بعد و برای رسیدن به هدف حذف بیماری نیازمند گام‌های دقیق‌تر و فعالیت‌های هدفمندتر هستیم.

ناحی گفت: در این مرحله سیاست ما تمرکز بر جمعیت‌های آسیب‌پذیر و دارای عوامل خطر است، افرادی که ممکن است به‌دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن بیش از دیگران در معرض ابتلا به سل باشند، به همین دلیل بیماریابی فعال «غربالگری سل» در این گروه‌ها انجام می‌شود، یکی از مهم‌ترین این گروه‌ها افراد در تماس نزدیک با بیماران مبتلا به سل ریوی «به‌ویژه افراد خانواده بیماران» هستند.

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل، جذام و عفونت‌های حاد تنفسی وزارت بهداشت ادامه داد: زمانی که بیماری شناسایی می‌شود تمامی اعضای خانواده و افرادی که در تماس نزدیک با او بوده‌اند در چند نوبت و در فواصل زمانی مشخص از نظر سل ارزیابی می‌شوند. اگر میان آنها مورد جدیدی از بیماری تشخیص داده شود درمان سل بلافاصله آغاز می‌شود و اگر بیماری سل در آنها رد شود اما عفونت سلی وجود داشته باشد طبق دستورالعمل کشوری درمان پیشگیری تجویز می‌شود زیرا فرد دارای عفونت سلی فردی کاملا سالم است که خطر سرایت نیز برای دیگران ندارد.