به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، رضا ملک زاد در نشست خبری معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، که به مناسبت هفته پویش ملی مبارزه با سرطان برگزار شد، ابتدا مهمترین روش پیشگیری سرطان را رسانه‌های هوشیار، با اطلاع و فعال دانست و با اشاره به این که همچون سایر دنیا، برنامه کنترل سرطان در ایران نیز وجود دارد، خاطر نشان کرد: در سال ۲۰۱۸ ، ۱۸ میلیون مورد سرطان، در دنیا وجود داشته که پیش بینی می‌شود در سال ۲۰۴۰ این تعداد نزدیک به ۳۰ میلیون باشد، بنابراین شیوع سرطان در جهان در حال افزایش است، در سال ۲۰۱۶ ، ۱۲۵ هزار مورد سرطان اتفاق افتاده و پیش‌بینی می‌شود این نرخ در سال ۲۰۲۵ به ۱۵۰ هزار مورد سرطان برسد. بنابراین در طول ۱۰ سال ۲۵ هزار نفر به تعداد مبتلایان به سرطان اضافه می‌شود.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، سپس به نرخ مرگ ناشی از سرطان در مردان آمریکایی اشاره کرد و گفت: در بین مردان آمریکایی نرخ سرطان معده پایین آمده و نرخ سرطان ریه بالا رفته است. به عبارتی درآمریکا از زمانی که یخچال اختراع شده شیوع سرطان معده کمتر شده و از زمانی که آلودگی هوا بیشتر شده نیز نرخ سرطان ریه بالا رفته است.بنابراین نتیجه می‌گیریم اتفاقات اجتماعی در شیوع سرطان چه در ایران و چه در دنیا تاثیر گذار است.

وی افزود: ۲۵۰ هزار بیمار هم اکنون در ایران مبتلا به سرطان هستند، هر سال حدود ۱۲۰ هزار مورد جدید سرطان در ایران وجود دارد و ۵۵ هزار نفر سالانه بر اثر سرطان در ایران فوت می‌کنند. این در حالی است که نیمی از سرطان‌ها قابل معالجه و نیمی از سرطان‌ها قابل پیش گیری است، ۳۸۰ هزار مرگ در سال داریم افزود: در سال ۹۴  ، ۵۱ هزار مرگ ناشی از سرطان بوده است این در حالی است که زمانی بیماری‌های عفونی علت اول مرگ در کشور بوده اما در حال حاضر علت اصلی، بیماری‌های غیر واگیر همچون سرطان و بیماری‌های قلبی و ریوی هستند و آسیب‌هایی همچون تصادفات نیز هنوز در کشور پابرجاست.

ملک زاده با تاکید بر آن که نرخ مرگ بر اثر سکته‌های قلبی و مغزی ۴۳ درصد است گفت‌: پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی آسانتر است. این در حالی است که ۵۱ هزار نفر در سال بر اثر سرطان می‌میرند و این به معنی آن است که سرطان‌ها ۱۶ درصد نرخ کل مرگ سالیانه را به خود اختصاص داده‌اند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تصریح کرد: شاخص جهانی مرگ زودرس مرگ زیر ۷۰ سال است، و مرگ زودرس نباید اتفاق بیفتد، از ۳۸۰ هزار مرگ در سال ۱۲۲ هزار "نزدیک به ۴۲ درصد" مرگ و میر زودرس هستند و ۳۴ هزار مورد آن نیز مرگ زودرس بر اثر سرطان است. این در حالی است که مرگ زیر ۵۰ سال مرگ خیلی زودرس به حساب می‌آید و ۱۱ هزار مورد از سرطان‌ها نیز به مرگ خیلی زودرس منجر می‌شود. این در حالی است که سکته‌های قلبی و مغزی نیز در همین حدود مرگ زودرس دارند.

وی اظهار کرد: تا حدود ۴ الی ۵ سال پیش نظام ثبت سرطان دقیق نداشتیم، برنامه ملی ثبت سرطان ایران در حال حاضر جزء دقیق‌ترین نظام‌های ثبت سرطان دنیا است و در سال ۲۰۱۶ آخرین گزارش برای صد در صد جمعیت ایران به تفکیک استان و شهر و نوع سرطان منتشر شده است و برنامه ملی ثبت مهمترین  زیر ساخت کنترل سرطان در کشور به شمار می‌آید.

ملک زاده  ادامه داد: آمار سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد در این سال در ایران ۱۲۵ هزار و ۴۲۵ مورد سرطان جدید اتفاق افتاده که ۵۲ درصد مربوط به مردان و ۴۷درصد مربوط به زنان است. نرخ به روز استاندارد شده ۱۶۱.۵ در صد هزار است در حالی که در کشورهای پیشرفته این نرخ نزدیک به ۲۰۰ بوده و بنابراین شیوع سرطان در ایران پایین‌تر از دنیا است. همچنین نرخ سرطان به تفکیک مرد و زن ۱۷۴ در مردان و ۱۴۸در زنان است.درصد دقت این آمار در سال نخستی که برنامه ملی ثبت شروع به کار کرد ۶۸ درصد و در حال حاضر نزدیک به ۷۸ درصد است.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشته سرطان های شایع در مردان و زنان ایرانی را به ترتیب سرطان پستان، پروستات، پوست، معده و کلن نام برد و نرخ شیوع هر یک را به ترتیب ۳۷.۷ در صد هزار، ۲۰ در صد هزار، ۱۵ در صد هزار، 15.2 در صد هزار و 13 در صد هزار عنوان کرد و افزود: کم بودن تحرک بدنی و چاق شدن  از جمله دلایل عمده ابتلا به این سرطان ها است، سرطان پستان در سنین جوانی شروع می‌شود و البته یکی از علل بالا بودن نرخ شیوع آن در کشور این است که ما جوان زیاد داریم. بقیه سرطان‌ها معمولاً از سنین ۵۰ سالگی به بعد آغاز و در ۶۰ سالگی به اوج خود می‌رسد.

وی افزود: ۲۷ درصد سرطان‌ها در ایران مربوط به سرطان‌های دستگاه گوارش هستند و شایع‌ترین سرطان در مردان سرطان معده است، استان گلستان بالاترین نرخ شیوع سرطان مری در دنیا را داشته است، نرخ شیوع سرطان مری در این استان از صد در صد هزار به بیست رسیده، در حالی که نرخ نوع دیگر سرطان مربوط به مری که ابتلا به آن بر اثرچاقی رخ می‌دهد، در این استان افزایش پیدا کرده است.

ملک زاده به افزایش امید به زندگی، افزایش طول عمر، کنترل عفونت ها و بیماری های واگیر، کاهش مرگ و میر نوزادان و کودکان، مسن شدن جامعه، تغییر سبک زندگی و تشخیص بهتر بیماری‌ها، و ثبت کاملتر اطلاعات بیماران و تاثیر آن در بالا رفتن آمارهای مربوط به ابتلا به سرطان اشاره و اضافه کرد: 45 هزار دکتر متخصص در کل ایران طبابت می‌کنند و بیش از ۱۰ هزار متخصص سرطان در کشور فعالیت دارند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت مهمترین عوامل ابتلا به سرطان مری و معده در ایران را سیگار قلیان و ناس، تریاک و مشتقات آن، آب غیر بهداشتی و غیر لوله کشی، بهداشت پایین دهان و دندان، چاقی و عدم تحرک بدنی، فقر اقتصادی، آلودگی هوای داخل خانه و شهرهای بزرگ، نوشیدنی داغ، عفونت با هلیکوباکتر پیلوری یا EBV، سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی، مصرف زیاد گوشت قرمز کبابی، غذاهای کبابی سرخ شده شور و خیلی مانده عنوان و تصریح کرد: نصف تریاک دنیا در ایران مصرف می شود، همچنین مهمترین عوامل سرطان های گوارشی بهداشت پایین دهان و دندان است و نوشیدنی داغ مهمترین عامل ابتلا به سرطان مری است.

وی با اشاره به اینکه سازمان جهانی بهداشت تاکنون نگفته است تریاک سرطان زاست اما تنباکو را سرطان زا می داند گفت: نتایج تحقیقات ما به زودی منجر به صدور بیانیه‌ای از سوی این سازمان درباره سرطان زا بودن تریاک و مشتقات آن خواهد شد. تریاک "کشیدن، خوردن و تزریق آن" خطر ابتلا به سرطان‌های مری، معده، مثانه، پانکراس، هنجره و ریه را افزایش می دهد و نیز تنها عاملی است که خطر ابتلا به سرطان مغز را نیز افزایش می دهد.

ملک زاده خاطر نشان کرد: تنباکو قاتل شماره یک در رابطه با بیماری سرطان است و سالیانه ۷ میلیون نفر را در دنیا از بین می‌برد. سالیانه بیش از ۶۰۰ هزار نفر که در معرض دود سیگار و قلیان قرار گرفته‌اند از بین می‌روند. همچنین سیگار عامل ۳۰ درصد مرگ‌های ناشی از سرطان و عامل ۸۰ درصد مرگ‌های ناشی از سرطان ریه است.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: ۳۰ درصد خانم‌های ایرانی چاق بوده و شاخص توده بدنی بیش از ۳۰ دارند، همچنین ۱۹ درصد مردان ایرانی چاق هستند و در دنیا بیش از ۶ نفر از ۱۰ مرد و بیش از ۵ نفر از ۱۰ زن چاق هستند. که دلیل آن مصرف غذای پرشکر و حاوی چربی‌های اشباع و کمبود فعالیت‌های فیزیکی است، ۳۰ تا ۵۰ درصد موارد سرطان از طریق تغییر سبک زندگی و اجتناب از عوامل خطر اصلی قابل پیش گیری هستند، عوامل خطر اصلی دخانیات، اضافه وزن، رژیم غذایی نامناسب، کمبود فعالیت، مصرف الکل، عفونت جنسی، عفونت‌های سرطان زا از جمله هپاتیت بی و سی و باکتری زخم معده ، یونیزه کردن و ماوراء بنفش و آلودگی هوا است،در گذشته بیشتر بازماندگان سرطان با سکته قلبی فوت می‌کردند و عامل اصلی بازماندگان سرطان بیماری‌های قلبی و عروقی است.

وی به روند انتشار مقالات کشور در موضوع سرطان توسط بانک اطلاعاتی اسکوپوس پرداخت و افزود: طی سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۴ بیش از ۱۰ هزار مقاله از سوی ایرانیان چاپ شده و کیفیت این مقالات هم خوب است. همچنین ما از این لحاظ از کشورهای منطقه و خاورمیانه بالاتر و در بین کشورهای اسلامی نیز از کشوری همچون ترکیه ، بالاتر هستیم. به لحاظ انتشار مقالات درباره‌ی سرطان رتبه‌ی ایران در سال ۲۰۱۸ در خاورمیانه یک و رتبه استنادات ایرانی در منطقه یک بوده است. دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، شهید بهشتی، دانشگاه آزاد، علوم پزشکی شیراز و مشهد وعلوم پزشکی ایران در این حوزه فعال هستند ولی به لحاظ مقالات داغ ۳۲ مقاله داغ در این حوزه داشتیم.

ملک زاده ادامه داد: گنبد کاووس و گلستان بیشترین نقطه سرطان معده و مری در ایران "نرخ ۱۹۰ در صد هزار" بوده است، تیم تحقیقاتی بین المللی ما در طول مطالعه کوهورت گلستان به این نکته رسید که علت‌های بالا بودن سرطان مری مصرف کم سبزی و میوه، آلودگی هوا در خانه ، مصرف چای داغ، بهداشت دهان و دندان، مصرف تریاک و آب  آشامیدنی غیر لوله کشی ، مصرف آب انبار دارای نیترات بالا بوده است که خوشبختانه بر اثر تغییرات اجتماعی نرخ سرطان مری در این استان به  ۲۰ در صد هزار رسیده است اما ۱۸ درصد مردم گلستان هنوز تریاک می‌کشند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اظهار کرد:‌ سازمان بهداشت جهانی یک منوگراف چاپ کرد که در آن نوشیدنی داغ باعث بروز سرطان اعلام شده است و ما نیز شواهد کافی برای سرطان زا بودن تریاک اعلام کردیم و انشاء‌الله به صدور بیانیه‌ای در این حوزه منجر خواهد شد، نیماد از ۶۵ پروژه در مورد سرطان حمایت کرده و تیم‌های تحقیقاتی بزرگ در ایران نتایج خود را منتشر خواهند کرد، هفت عامل پیشگیری از سرطان، مسواک زدن مرتب، مصرف میوه و سبزی و آب آشامیدنی سالم، گوشت سفید بخصوص ماهی، انفاک در مصرف نمک، وزن مناسب، تحرک بدنی و ورزش، پرهیز از سیگار و قلیان و تریاک، پرهیز از تنفس طولانی مدت در هوای آلوده، پرهیز از زندگی و تنفس در شهرهای بزرگ، پرهیز از مصرف نوشیدنی داغ ، درمان عفونت‌ها، واکسن هپاتیت بی و اچ پی وی و غربالگری در خانواده‌های متوسط است .

وی افزود:‌ شیردهی تا ۶ ماه هم در مادر و هم در کودک از ابتلا به سرطان پیشگیری می‌کند. همچنین آسپرین از مهمترین داروهای موثر در پیشگیری از سرطان است و توصیه می‌کنیم مردان از سن ۴۵ سالگی و خانم‌ها از سن ۵۰ سالگی روزی یک آسپرین ۸۰ مصرف  کنند که البته مصرف این قرص از ۷۰ سالگی به بالا باید با احتیاط باشد  و ۱۰ سال آسپرین خوردن می‌تواند از بروز سرطان پیشگیری کند، از سال ۱۳۷۰ واکسن هپاتیت بی برای کل نوزادان در کشور تزریق می‌شود. اچ پی وی نیز عامل سرطان دهانه رحم و عفونت‌های تناسلی است که خوشبختانه واکسن آن در ایران تولید شده و اردیبهشت ماه نتایج تحقیقات ما در این باره منتشر می‌شود و امیدواریم واکسن اچ پی وی به واکسیناسیون ملی اضافه شود.

ملک زاده خاطر نشان کرد:‌ ایران در زمینه تشخیص زود هنگام سرطان‌ها از طریق آزمایش خون و ادرار پژوهش‌های بسیاری را انجام داده و در این راستا به زودی می‌توانیم با آزمایش خون و ادرار بگوییم که فرد در معرض چه سرطان‌هایی قرار دارد. همچنین دستاورد مهمی در مورد سرطان مثانه داریم و در این حوزه تستی وجود دارد که از ۱۰ سال قبل می‌تواند این موضوع را تشخیص دهد که نتایج این تحقیقات به زودی از طریق سازمان بهداشت جهانی منتشر خواهد شد، برخی سرطان‌ها جنبه خانوادگی دارند و قاعده این است که زمانی که کسی در خانواده سرطان می‌گیرد بقیه هم مورد آزمایش و مراقبت و درمان‌های ویژه قرار گیرند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در خصوص برنامه بعدی معاونت تحقیقات و فناوری بعد از ثبت ملی سرطان‌ها گفت: غربالگری سرطان‌ها باید مبتنی بر شواهد قوی باشد. به عنوان مثال غربالگری سرطان سینه در سوئیس و کانادا به روش های معمول مقدار زیادی نگرانی ایجاد  می‌کند  تلاش ما این است که چند الگوی جدید در این راستا جا بیاندازیم . به عنوان مثال بیشترین شیوع سرطان معده در مردان  شهر اردبیل  است که در این حوزه از ۲۰ هزار نفر تست گرفتیم که این تست‌ها باید طی ۱۰ سال پیگیری شوند و باید ضمن کسب اطمینان از روش‌های جدید تشخیصی به روش آزمایش و خون هر کدام از این تست‌ها را در یک نقطه از ایران پایلوت کنیم. به عنوان مثال در حوزه‌ی سرطان دهانه رحم می‌خواهیم استان فارس را به عنوان پایلوت قرار دهیم. همچنین امیدواریم واکسن اچ پی وی مانند واکسن هپاتیت بی در سنین ۹ و ۱۰ سالگی به همه کودکان تزریق شود.

به گزارش ایسنا وی در پایان اضافه کرد:‌ سرطان‌های غدد لنفاوی جزء ۱۰ سرطان اول در کشور هستند. نکته مهم در مورد درمان سرطان‌ها فناوری دارویی ایران است و داروهای تولید ایران همگی از کیفیت خوبی برخوردارند. این در حالی است که کشورهای تولید کننده مواد اولیه دارویی در دنیا، چین و هند هستند و حتی کشورهای اروپایی به دلایل زیست محیطی از این کشورها مواد اولیه دارویی سرطان‌ها را وارد می‌کند.