به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، باقر لاریجانی با بیان اینکه حوزه اخلاق پزشکی حوزه ای بنیادین و هویت بخش در علم و فناوری علوم پزشکی در کشور است که توجه به آن پاسخگویی بهتر به مطالبات جامعه و تامین مناسب حقوق مردم برای دریافت خدمات سلامت مطلوب و عادلانه را در پی خواهد داشت گفت: قوانین موضوعه کشور به ویژه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نقشه جامع علمی کشور، نقشه جامع سلامت کشور، سیاست های کلی سلامت و سیاست های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری همگی بر موضوع اخلاق و اختصاصا اخلاق در حوزه سلامت، تاکید می ورزند. 

 

وی افزود: این کارکرد محوری علم اخلاق پزشکی در کنار واقعیاتی مانند توسعه خیره کننده علوم و فناوری های پزشکی از یک سو و محدودیت منابع مختلف مالی، انسانی و فنی حوزه سلامت از دیگر سو، نقش ممتازی را به حوزه اخلاق پزشکی در انتظام امور نظام سلامت کشورها داده است، بنابر گواهی اسناد روشن تاریخی، اخلاق پزشکی در ایران سابقه ای کهن دارد. علیرغم فراز و نشیب های تاریخی در اخلاق پزشکی خصوصا پس از ورود طب نوین به ایران، حدودا از سه دهه پیش، اخلاق پزشکی به عنوان زمین های دانشگاهی در کشور ما مورد توجه قرار گرفت و به تدریج تحولات چشمگیری در حوزه اخلاق پزشکی ایجاد شده و فعالیت های ارزشمندی در عرصه های مختلف اخلاق پزشکی شکل گرفته است.

 

مشاور عالی وزیر بهداشت و نایب رییس شورای عالی اخلاق پزشکی ادامه داد: تشکیل شورای عالی اخلاق پزشکی از اقدامات مهم محقق شده در حوزه اخلاق پزشکی در کشور بود، دوره اول این شورا با هدف سازماندهی مناسب تر فعالیت های در حال انجام حوزه اخلاق پزشکی کشور در سال 1389 تشکیل شد. دوره دوم و سوم آن به ترتیب در سال 1394 و 1399 با اعضای جدید تشکیل شد.

 

لاریجانی گفت: شورای عالی اخلاق پزشکی مسئولیت هماهنگی و راهبری کلیه فعالیت های مرتبط با اخلاق پزشکی در نظام سلامت را بر عهده دارد، این مهم با همکاری سه کمیته ملی اخلاق در پژوهش، کمیته ملی اخلاق در آموزش پزشکی و کمیته ملی اخلاق بالینی با شورای عالی اخلاق پزشکی محقق می شود. دبیرخانه این شورا در مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران قرار دارد.

 

وی اظهار کرد: پس از تشکیل شورای عالی اخلاق پزشکی، دستورالعمل تشکیل شورای اخلاق پزشکی برای دانشگاه ها ارسال و مقرر شد که کلیه دانشگاه های علوم پزشکی کشور با توجه به ظرفیت های محیطی و شرایط بومی موجود در منطقه و مطابق با مفاد این دستورالعمل نسبت به تشکیل شورای اخلاق پزشکی دانشگاه خود اقدام کنند. شوراهای اخلاق پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی کشور مشابه شورای عالی اخلاق، در دانشگاه ها مسئولیت هماهنگی کمیته های دانشگاهی اخلاق در پژوهش، آموزش و بالین را بر عهده دارند. 

 

مشاور عالی وزیر بهداشت و نایب رییس شورای عالی اخلاق پزشکی تصریح کرد: تدوین سیاست های کلان، اهداف و راهبردهای مرتبط با اخلاق پزشکی در سطح دانشگاه در چارچوب سیاست های مصوب شورای عالی، نهادینه کردن اخلاق پزشکی در همه سطوح دانشگاه، ارائه راهبرد جهت توسعه اخلاق پزشکی در حوزه های آموزش، پژوهش و ارائه خدمات سلامت تعیین چارچوب کلی، ازجمله وظایف شورای اخلاق دانشگاه هاست.

 

لاریجانی گفت: حرکت در مسیر برنامه در فعالیت های سال های اخیر در اخلاق پزشکی مورد توجه بوده است، تجلی این توجه را می توان در تدوین اولین برنامه راهبردی اخلاق پزشکی در جمهوری اسلامی ایران سال 1381 مشاهده کرد. اقدام ارزشمندی که به دنبال ایجاد شبکه ای فعال در اخلاق پزشکی کشور در آن سال به نتیجه رسید و اغلب اقداماتی که در این برنامه پیش بینی شده بود، طی یک دهه محقق شد. پس از گذشت بیش از یک دهه از تدوین این برنامه، تدوین دومین برنامه راهبردی در دستور کارگروه مشترک آموزش و اخلاق پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی کشور قرار گرفت. در راستای تدوین دومین برنامه راهبردی اخلاق پزشکی، پس از برگزاری کارگاه های متعدد و بحث های گروهی در دبیرخانه شورای عالی اخلاق پزشکی و گروه اخلاق و آموزش فرهنگستان علوم پزشکی کشور، نقاط ضعف و قوت، فرصت ها و تهدیدها، چشم انداز، ماموریت تدوین و برنامه نهایی در جلسه شورای عالی اخلاق پزشکی مورخ تیرماه 1394 به تصویب رسید. این سند به عنوان نقشه راه اخلاق پزشکی کشور در دهه آتی خواهد بود.

 

وی افزود: در بیش از یک دهه از فعالیت شورای عالی اخلاق پزشکی و طی سه دوره فعالیت این شورا، اقدامات مهمی از جمله تشکیل کمیته ملی اخلاق در آموزش و کمیته ملی اخلاق بالینی و نیز برگزاری هشت کنگره های سالانه اخلاق پزشکی محقق شده است. همچنین، اسناد و راهنماهای مهمی در شورای مذکور مطرح و به تصویب رسیده و به ذی نفعان ابلاغ شده است. 

 

مشاور عالی وزیر بهداشت و نایب رییس شورای عالی اخلاق پزشکی به مهمترین اسنادی که تاکنون در شورای عالی اخلاق پزشکی، مطرح، تصویب و ابلاغ شده است، اشاره کرد و گفت: منشور حقوق بیمار 1388، آیین اخلاق پرستاری ایران  1389، راهنمای اختصاصی پژوهش های علوم پزشکی مرتبط با HIV/AIDS  1389، سند جامع اخلاق داروسازی 1391، دستورالعمل و ابزارهای ارزشیابی پایبندی به اصول حرفه ای دستیاران 1394، راهنمای اخلاقی کشوری مراقبت تسکینی در بیماران مراحل پایانی حیات 1397، راهنمای عمومی اخلاق حرفه ای اعضای سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران "مصوب شورای عالی نظام پزشکی" 1397، آیین نامه اجرایی نحوه معرفی، ارائه اطلاعات علمی و بازاریابی فرآورده های دارویی، بیولوژیک، مکمل‌ها، فرآورده های طبیعی، سنتی و تجهیزات پزشکی 1397، الزامات برخورد با امتناع بیماران از درمان های ضروری 1399، دستورالعمل رسیدگی به سوءرفتارهای حرفه ای در کمیته های اخلاق بالینی 1399، راهنمای بالینی تصمیم گیری و مدیریت نوزاد با پیش آگهی بسیار بد 1399، راهنمای اولویت بندی توزیع واکسن کووید-۱۹ در ایران 1399، راهنمای اخلاق در  همه گیری بیماری های عفونی 1399، دستورالعمل بازبینی شده تشکیل، سطح بندی و شرح وظایف کمیته ها/ کارگروه های اخلاق در پژوهش1399، راهنمای  بازبینی شده اخلاق در پژوهش بر حیوانات آزمایشگاهی 1399 و اقدام سیاستی و راهبردی برای اجرایی سازی بسته های بازنگری شده تحول و نوآوری در آموزش پزشکی1400، از جمله اسناد ابلاغ شده در در شورای عالی اخلاق پزشکی است. 

 

به گزارش وبدا لاریجانی در پایان اضافه کرد: در حال حاضر اسناد متعدد ارجاعی از کمیته های سه گانه ملی اخلاق در دبیرخانه شورای عالی اخلاق نیز در حال بررسی جهت طرح و تصویب در شورای عالی اخلاق پزشکی است. همچنین، سایت شورای عالی اخلاق به آدرس http://medethicsnet.behdasht.gov.ir که نسخه جدید آن در مرداد ماه 1400 بارگذاری شده است، تلاش دارد منعکس کننده فعالیت های شورای عالی اخلاق و نیز شوراهای اخلاق دانشگاه های علوم پزشکی کشور باشد، امید است با همراهی و همدلی تمامی ذی نفعان حوزه سلامت خصوصا دانشگاه های علوم پزشکی و مدیران ستادی وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی، شاهد گام های مستحکم و موثری در جهت ارتقای اخلاق پزشکی در کشور باشیم.