به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، ایران به مانند بسیاری از کشورهای جهان، به‌سوی سالمندی پیش می‌رود، اما تهدیدی خاموش و کمتر شناخته‌شده در کمین این جمعیت رو به رشد است، سارکوپنی «سارکوپنیا» یا کم‌ماهیچگی. بیماری‌ای که با کاهش توده عضلانی و افت عملکرد ماهیچه‌ها همراه است و پیامدهایی چون کاهش استقلال فردی، افزایش خطر زمین‌خوردن، شکستگی، وابستگی بیشتر، افت کیفیت زندگی و حتی مرگ زودرس دارد.

در حالی‌ که افزایش سن، کم‌تحرکی و رژیم غذایی نامناسب از عوامل اصلی ابتلا به این بیماری‌اند آمارها نشان می‌دهد ۷۹ درصد جمعیت ایران دچار کم‌تحرکی و ۶۰ درصد نیز با اضافه‌وزن دست‌به‌گریبانند، وضعیتی نگران‌کننده که توجه نهادهای سلامت را بیش از گذشته به خود جلب کرده است. تازه‌ترین نشست تخصصی درباره سارکوپنی با حضور کارشناسان این حوزه در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد.
 
در ادامه مهم‌ترین نکات مطرح‌شده در این نشست را مرور می‌کنیم.

باقر لاریجانی رئیس پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در این سمینار گفت: این بیماری در سنین بالا ایجاد می‌شود و همانند پوکی استخوان زمینه‌ساز شکستگی‌های استخوانی و ناتوانی‌های حرکتی در افراد است.

رئیس پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این که افزایش وزن و چاقی می‌تواند سارکوپنیا را بیشتر کند گفت: اصلاح سبک زندگی عامل کاهش‌دهنده ریسک ابتلا به این بیماری است. یعنی ورزش بهتر، تغذیه سالم و حاوی پروتئین، ویتامین دی و کلسیم و... می‌تواند در کاهش آمار ابتلا نقش ایفا کند.

وی افزود: در جهان ۱۷ میلیون نفر سالانه دچار مرگ زودرس می‌شوند که ۸۶ درصد آنها در کشورهای با درآمد متوسط و کم رخ می‌دهد، مداخله در بیماری‌های غیرواگیر برای مدیریت ریسک‌فاکتورهایی از جمله کاهش مصرف سیگار، الکل، تغذیه سالم، فعالیت بدنی و کاهش آلودگی هوا نقش بسیار مهمی دارد. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد، این است که ریسک‌فاکتورهای بیماری‌های غیرواگیر با بیماری‌های عضلاتی و اسکلتی یکسان هستند و در حقیقت این مدیریت در هر دو موثر خواهد بود.

حاجی ولی‌زاده با بیان اینکه بیماری‌های عضلانی – اسکلتی شایع‌ترین دلیل خدمات توانبخشی هستند که فرآیندی‌ زمانبر و پرهزینه دارد بر پیشگیری از بروز این بیماری‌ها و کاهش تحمیل این بار اقتصادی تاکید کرد و گفت:‌ در حال حاضر به دلیل بالا رفتن سن و سالمند شدن مردم بار بیماری در مردان ایرانی از رتبه ۱۱ به ۷ و در بین زنان ایرانی از رتبه ۷ به ۲ ارتقا پیدا کرده است.

وی تصریح کرد: . ۹ درصد مردان و ۱۰.۳ درصد زنان بالای ۶۰ سال ایران هم به سارکوپنی «کاهش توده عضلانی» مبتلا هستند. این شرایط باعث شده که وزارت بهداشت بر آغاز برنامه‌های مبتنی بر جمعیت توجه بیشتری داشته باشد تا بتواند بار بیماری‌ها کم کند. بعد از مطالعات زیاد و جلسه با سیاستگذاران، برای ۵ عنوان از بیماری‌های عضلانی – اسکلتی شامل استئوپروز، کمردرد و گردن درد، سارکوپنیا، استئوآرتریت تعاریف مداخلات مبتنی بر جامعه صورت گرفته و تمام آنها قرار است منجر به کاهش بار و بروز بیماری شود. اگر هم بیماری رخ داد ناتوانی حاصل از از بیماری و مرگ زودرس را کاهش دهد.

رئیس اداره بیماری‌های عضلانی – اسکلتی البته تاکید کرد: برای رسیدن به این اهداف برنامه‌های نظام سلامت و روش‌های پیشگیری از بیماری چند استراتژی مشخص وجود دارد؛ از جمله پیشگیری از بیماری. در این باره باید روی عوامل خطر تمرکز کرد و شناخت از بیماری را بین مردم توسعه داد. ترویج سبک زندگی سالم شامل رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی هم اهمیت زیادی دارد.

حاجی ولی زاده تاکید کرد: ضرورت دارد که گروه‌های در معرض بیماری هم زودتر شناسایی و توصیه‌های لازم را دریافت کنند. اگر هم افرادی دچار بیماری شدند باید از عوارض خطیر پس از ابتلا پیشگیری کرد و خدمات توانبخشی به سرعت به آنها ارائه شود. این در حالی است که پیشگیری اولیه آموزش مردم و جامعه در اولویت است اما سیاستگذاری برای ترویج سبک زندگی هم اهمیت زیادی دارد.

وی با تاکید بر این که سارکوپنی قابل پیشگیری و درمان است و تغذیه و فعالیت فیزیکی در این بیماری اهمیت زیادی دارد ادامه داد: مطالعات اپیدمیولوژی نشان می‌دهد که شیوع سارکوپنی در جهان بین مردان و زنان سالمند حدود ۱۰درصد است. سال ۲۰۱۱ هم یک مطالعه در منطقه ۶ تهران نشان داد که ۲۶درصد مردان و ۲۱درصد زنان دچار سارکوپنی هستند. همچنین بیش از ۵۲ درصد مردان و بیش از ۲۵درصد زنان هم در معرض ابتلا بودند و کاهش توده عضلانی داشتند. این یعنی ۷۵درصد مردان و حدود ۴۶درصد زنان مشکلاتی از سارکوپنی را تجربه می‌کردند.

گیتا شفیعی اپیدمیولوژیست نیز با بیان این که سارکوپنی سه جزء شامل کاهش توده، قدرت و عملکرد دارد تاکید کرد: از جمله علائمی که نشان می‌دهد فرد مشکوک به سارکوپنی است می‌توان به کاهش وزن غیرارادی، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن از جمله کلیوی، انسداد ریه و دیابت، همچنین افتادن‌های مکرر اشاره کرد.

وی در پایان در خصوص راهکارهای تشخیص اولیه افزود: فرد باید قادر به بلند کردن بار ۴.۵ کیلوگرمی باشند. این که فرد از ۱۰ پله به راحتی بالا برود. این که بتواند در اتاق ۳ در ۴ راحت قدم بزند. این که به راحتی از صندلی یا تخت برخیزد و بنشیند. تعداد سقوط در یکسال گذشته هم اگر بیش از ۳بار باشد، کاهش توده عضلانی در ساق هم از نشانه‌هاست. فرد بتواند طی ۱۵ ثانیه ۵ بار بدون استفاده از دست روی صندلی بنشیند و بلند شود. اگر در ۴ مورد از این موارد فرد امتیاز بالاتر بگیرد، مشکوک به سارکوپنی است، فعالیت بدنی، ورزش‌های قدرتی، رژیم‌های پرپروتئین و مصرف ویتامین D در پیشگیری از بیماری توصیه می‌شود. همشهری آنلاین