توضیحاتی پیرامون یادداشت دکتر شهرام شمس (پزشک درمانگر اعتیاد و دانش آموخته حقوق) که در تاریخ ۲۹ بهمن ۹۹ منتشر شد:

ضمن عرض سلام و ادب خدمت شما برادر گرامی، سعی می‌کنم در حد بضاعت پاسخ مواردی که فرمودید را عرض کنم.

۱. به تناقضات متعدد بین عرایض بنده و قواعد حقوقی اشاره فرمودید.

بنده در ‌نامه ۲۴ بهمن اشاره کردم که عینا بخش‌های مرتبط از  قوانین مصوب مجلس ایران (قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی سال ۳۴ با اصلاحات سال ۶۷؛ قانون الحاق دولت ایران به معاهده واحد مواد مخدر نیویورک سال ۵۱) و همینطور ضوابط بین المللی (سازمان ملل متحد، سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا) را کپی می کنم و  تفسیر و تاویل شخصی روی آنها نمی گذارم تا خوانندگان این گروه (حقوق سلامت) که عمدتا پزشک یا حقوق دان هستند به حقیقت پی ببرند.

۲. به صنفی نگری در نوشتار بنده اشاره کردید که نمی‌توانم آن را کتمان کنم، همانطور که جنابعالی هم به عنوان یک درمانگر اعتیاد به بنده با نگاه صنفی پاسخ دادید.

۳. فرمودید در هیچ جای کلام بنده آنچه به نفع مردم است نمی بینید؛ در یک جمله پاسخ می دهم: «نفع مردم در رابطه با هر دارویی در این است که تجویز کننده و عرضه کننده دارو یکی نباشد»

۴. به کتابی اشاره کردید که در صفحه ۵۳ آن نوشته:‌ داروی متادون فقط در داروخانه‌های بیمارستانی یا مراکز درمان تخصصی اعتیاد قابل عرضه است.

در رفرانس‌ها مطلب مورد نظر شما را پیدا نکردم؛ اما اگر منظورتان جمله زیر از قانون فدرال آمریکا باشد، که نوشته: هیچ منعی برای عرضه ‌داروهای نارکوتیک  توسط پزشکان یا افراد مجاز در بیمارستان وجود ندارد؛ همانطور که در ضابطه شهریور ۹۹ سازمان غذا و داروی ایران هم منعی برای عرضه این داروها در مراکز درمان اختلالات مواد مخدر دیده نشده است.

This section is not intended to impose any limitations on a physician or authorized hospital staff to administer or dispense narcotic drugs in a hospital

۵. فرمودید اصول علمی، مصالح اجتماعی، تجربیات ملی و بین المللی ایجاب می کند درمان دارویی و غیر دارویی معتاد تواما و در یک محل انجام گیرد.

اگر منظور حضرتعالی یکی بودن مکان تجویز (Prescribing) و استعمال (Administration) دارو باشد، بله؛ این مورد در مورد بعضی از داروها مانند: آگونیست های اپیوئیدی، داروهای شیمی درمانی و بی حسی صدق می کند چون استعمال آنها توسط بیمار به تنهایی امکان پذیر نیست و باید پزشک معالج آن را وارد موضع کند یا اینکه به دلیل امکان سوء استفاده، درمان گر باید از مصرف دارو توسط بیمار مطمئن شود.

اما اگر منظور شما عرضه یا فروش دارو (Dispensing) است، خیر؛ این بر اساس همه قوانین پیشگفت برای داروخانه تعریف شده است.

در مطلب قبلی عرض کردم که هم در ضابطه سازمان غذا و داروی آمریکا و هم ایران مکانیسم عرضه داروهای تحت کنترل از داروخانه ها به مراکز درمان اختلالات اعتیاد پیش بینی شده است.

متاسفانه مشکل ما جناب دکتر این نیست که ما با استعمال یا حتی عرضه دارو در مراکز MMT مخالفت داشته باشیم (کما اینکه در ضابطه سازمان غذا و دارو آمده است)، بلکه مشکل آنجاست که شما داروخانه ها را برای نگهداری و عرضه دارو به مراکز هم فاقد صلاحیت می دانید؛ همانطور که برای فروش داروهای OTC .

۶. در رابطه با عرضه داروهای OTC در داروخانه، اگر شما با اصل این کار مخالفید که‌ هیچ بحثی ندارم (در مطلب قبلی از کتاب های دوره پزشکی عمومی آدرس دادم)؛ اگر هم به عملکرد داروسازان ایران (به دلیل تجویز استامینوفن برای یک ‌کودک مبتلا به مننژیت یا ملین برای سرطان کولون) انتقاد دارید، باید عرض کنم که کوریکولوم آموزشی برای دکترای حرفه ای پزشکی و دکترای حرفه ای داروسازی در ایران، هر دو برگرفته از کشورهای توسعه یافته است و اگر هر اشکالی در آموزش این وجود دارد، در آن هم دیده می شود (گواه آن پرونده های خطای پزشکی در هیات های انتظامی سازمان نظام پزشکی است).

۷. چون فرمودید مستندات عینی و تجربی و پشتوانه کارشناسی ما کجاست؟ متن کامل یک نمونه از پروژه های پایان نامه دانشگاهی که در همین رابطه کار شده را خدمتتان می فرستم.

اگر قسمت شد تا جلسه ای حضوری در خدمت شما داشته باشیم، انتظار دارم که همه گفته هامان بر اساس شواهد و مستندات باشد، همانطور که خودم تاکنون سعی کردم رعایت کنم.

امیدوارم که این بحث ها و گفتگوها به روشن شدن همه زوایای تصمیم مهمی کمک کند که روی سرنوشت صدها هزار نفر از هموطنان ما تاثیر مستقیم دارد.

مجددا از فرصتی که به این کار اختصاص می‌دهید سپاسگزاری می‌کنم.

با ارادت بسیار 

دکتر سیدعلی فاطمی 

داروساز / فارماکولوژیست

عضو شورای سیاست‌گذاری و تحول داروسازی کشور و نایب رئیس انجمن داروسازان ایران