۳۰۰ هزار لیتر پلاسما در انبارها خاک می‌خورد
ایران طی دو دهه گذشته بارها کلنگ احداث پالایشگاه پلاسما را بر زمین زده و میلیاردها تومان هزینه روی دست کشور گذاشته است، اما امروز همچنان برای تامین داروهای مشتق از پلاسما وابسته به واردات هستیم، آن هم با چند برابر قیمت.
به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، در حالی که مردم خون خود را با کمترین سهم به شرکت‌ها می‌دهند و تنها ۵۰۰ هزار تومان به عنوان «هزینه ایاب و ذهاب» دریافت می‌کنند، سود اصلی به جیب واسطه‌ها و شرکت‌های خارجی می‌رود.
این تناقض آشکار پرسش‌های جدی را به میان می‌آورد: سرنوشت سرمایه‌گذاری‌های گذشته چه شد؟ چرا پروژه‌های پالایشگاه بارها نیمه‌تمام رها شدند؟ و مهم‌تر از همه، چه نهادی مسئول پاسخگویی به این عقب‌ماندگی است که امنیت دارویی کشور را به شدت تهدید می‌کند؟
این تناقض آشکار پرسش‌های جدی را به میان می‌آورد: سرنوشت سرمایه‌گذاری‌های گذشته چه شد؟ چرا پروژه‌های پالایشگاه بارها نیمه‌تمام رها شدند؟ و مهم‌تر از همه، چه نهادی مسئول پاسخگویی به این عقب‌ماندگی است که امنیت دارویی کشور را به شدت تهدید می‌کند؟
پرونده احداث پالایشگاه پلاسما در ایران قصه‌ای طولانی و پرابهام است، قصه‌ای که ریشه‌های آن به حدود بیست سال قبل و سال ۱۳۸۳ بازمی‌گردد. در آن زمان مجوزهایی برای ورود بخش خصوصی به چرخه پلاسما صادر شد. هدف اولیه این بود که شرکت‌های خصوصی علاوه بر جمع‌آوری پلاسما با ساخت پالایشگاه داخلی بتوانند داروهای حیاتی نظیر آلبومین و فاکتورهای انعقادی را در داخل کشور تولید کنند. اما روند کار به گونه‌ای پیش رفت که عملاً هیچ زیرساخت جدی ایجاد نشد و پلاسما به راحتی به خارج از کشور ارسال می‌شد، در حالی که داروهای مشتق‌شده از همان پلاسما با چندین برابر قیمت دوباره وارد ایران می‌شدند.
مصطفی جمالی، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران با اشاره به همین واقعیت تلخ گفت: آن زمان انتقال تکنولوژی خیلی راحت‌تر از امروز بود. ولی برای برخی‌ها ساده‌تر بود که پلاسما را به خارج بفرستند و با یک تلفن دارو را آماده دریافت کنند و دوباره با سود هنگفت برگردانند. به همین دلیل هیچ انگیزه‌ای برای احداث پالایشگاه داخلی وجود نداشت. راحت‌ترین کار همین بود که پلاسما صادر شود، دارو بیاید و سود هم در جیب واسطه‌ها برود.
بخش خصوصی به کشور ظلم کرد
وی از نقش مخرب بخش خصوصی انتقاد کرد و افزود: من همیشه گفته‌ام که بخش خصوصی به این کشور ظلم کرد. نُه سال پیش پالایشگاهی که در اختیار سازمان انتقال خون بود به بخش خصوصی واگذار شد. طبق قرارداد قرار بود ظرف پنج سال سالانه ۱۵۰ هزار لیتر پلاسما را فرآوری کنند. اما هیچ کاری نکردند. حتی وقتی فرصت مجدد گرفتند باز هم اقدامی نشد. دولت یک سال تمام درگیر دعواهای حقوقی برای بازپس‌گیری پالایشگاه بود. تازه چند ماه است که دوباره آن را پس گرفته‌ایم. سؤال این است: چرا هیچ‌کس نپرسید در این نه سال چه اتفاقی افتاد و چرا بخش خصوصی که امتیاز گرفته بود به تعهدات خود عمل نکرد؟
مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه «بخش خصوصی به دنبال کمترین سرمایه‌گذاری و بیشترین سود بود» گفت: من قبول نمی‌کنم که گفته شود دولت حمایت نکرد. دولت تمام حمایت‌ها را انجام داد. اما نگاه بخش خصوصی این بود که پلاسما را بفرستد، دارو آماده برگردد، و بدون زحمت سود کلان به دست بیاورد. اگر همان زمان پالایشگاه احداث می‌شد امروز نه تنها نیاز کشور تأمین شده بود بلکه می‌توانستیم مازاد تولید را به کشورهای دوست و نیازمند صادر کنیم. علاوه بر صرفه‌جویی ارزی این یک ابزار مهم برای قدرت نرم و امنیت سلامت کشور بود.
جمالی همچنین به ابعاد امنیتی این مسئله اشاره کرد و افزود: امروز عمده پالایشگاه‌های بزرگ دنیا در اختیار سرمایه‌گذاران آمریکایی و اسرائیلی است. ما دارویی را مصرف می‌کنیم که شاید بخشی از منافع آن به جیب دشمنان مان برود. این یک تهدید امنیتی است. اگر روزی تحریم‌ها شدت بگیرد یا کشور وارد شرایط جنگی شود نخستین دارویی که دچار بحران می‌شود آلبومین است. در جنگ مصرف آلبومین بسیار بالاست و بدون آن بسیاری از بیماران در معرض خطر جدی قرار می‌گیرند. بنابراین داشتن پالایشگاه داخلی یک ضرورت استراتژیک است، نه یک انتخاب.
چرا احداث پالایشگاه تا امروز به نتیجه نرسیده است؟
وی افزود: بهانه‌ها همیشه این بوده که روش‌های فرآوری گران هستند یا حجم تولید در ایران برای توجیه اقتصادی کافی نیست. بله، روش فروماتوگرافی که در برخی کشورها استفاده می‌شود هزینه‌بر است و اگر زیر ۵۰۰ یا ۶۰۰ هزار لیتر پلاسما فرآوری شود، سودآور نخواهد بود. اما این نباید دستاویزی برای تعلل باشد. ما باید از ابتدا برای یک پالایشگاه بزرگ یک‌میلیون لیتری برنامه‌ریزی می‌کردیم، با مشارکت دولت و بخش خصوصی. امروز هم دیر نشده. باید ظرفیت کشور به حدی باشد که نه تنها نیاز داخلی تأمین شود بلکه مازاد آن نیز قابلیت صادرات داشته باشد.
چه پیامدهایی در انتظار ماست؟
مدیرعامل سازمان انتقال خون در خصوص پیامدهای فقدان پالایشگاه گفت: در حال حاضر تولید داخلی آلبومین در بهترین حالت صد هزار لیتر در سال است در حالی که نیاز کشور بیش از یک میلیون لیتر است. نتیجه این است که ما مجبور به واردات می‌شویم و حتی گاهی از کشورهایی خرید می‌کنیم که استاندارد مطلوب ندارند مثل هند. این یک خطر جدی برای سلامت مردم است. در زمینه فاکتور هشت نیز وضعیت مشابهی داریم و گاهی با کمبودهای جدی روبه‌رو می‌شویم. اگر همان پالایشگاه وعده‌داده‌شده به بهره‌برداری رسیده بود، امروز این مشکلات وجود نداشت.
جمالی گفت: اخیراً خبرهایی درباره احداث پالایشگاه در گیلان و کرج مطرح شده است. یکی از شرکت‌های بزرگ می‌گوید قصد دارد ابتدا کار بسته‌بندی را آغاز کند و سپس کل تکنولوژی را وارد کشور کند. امیدواریم این بار وعده‌ها عملی شود. اما نباید فراموش کنیم که ظرفیت این پالایشگاه‌ها باید حداقل یک میلیون لیتر باشد، پروژه‌های کوچک با ظرفیت ۳۰ یا ۵۰ هزار لیتر اصلاً جوابگوی نیاز کشور نیستند و صرفه اقتصادی هم ندارند.
نقش رسانه هم مهم است
وی در پایان به نقش رسانه‌ها در این زمینه اشاره کرد و افزود: رسانه‌ها باید مطالبه‌گری کنند. اینکه پالایشگاه امروز در اختیار دولت قرار گرفته خبر خوبی است اما نباید توقع داشت که بلافاصله به بهره‌برداری برسد. این مسیر نیاز به سرمایه‌گذاری، فناوری و برنامه‌ریزی دقیق دارد. با این حال اگر فشار رسانه‌ای و اجتماعی ادامه داشته باشد می‌توان امیدوار بود که این بار پروژه‌ها به سرانجام برسند. سلامت نیوز
پایان پیام/
نظر خود را بنویسید