به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، بهزاد ولی‌زاده در خصوص وضعیت مصرف دخانیات به‌ویژه در میان نوجوانان گفت: بر اساس مطالعات انجام‌شده می‌توانیم در خصوص وضعیت استعمال دخانیات در میان گروه‌های سنی نوجوانان اعلام نظر کنیم. آخرین مطالعه‌ای که در کشور انجام شده مربوط به سال ۱۳۹۵ است. در آن سال وضعیت استعمال دخانیات در گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که حدود ۳.۴ درصد از نوجوانان این گروه سنی مصرف‌کننده سیگار بودند و ۵.۷ درصد از آن‌ها از قلیان استفاده می‌کردند. 

وی افزود: پس از آن تاریخ آمار جدیدی از میزان مصرف در این گروه سنی در دسترس نبوده است، اما امسال مجدداً این طرح در حال اجراست و امیدواریم تا پیش از پایان سال اطلاعات و آمار به‌روزرسانی شود. در همان مطالعه نیز مشخص شد که مصرف در این گروه سنی حساس، زنگ خطری جدی است چرا که در صورت گرفتار شدن نوجوانان در دام اعتیاد به مصرف دخانیات، آنان به مشتریان دائمی صنایع تولیدکننده محصولات دخانی تبدیل می‌شوند، صنایعی که محصولاتشان مرگبار است. 

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت با اشاره به مطالعات پیشین خاطرنشان کرد: دوره قبلی این مطالعه در سال ۱۳۸۶ انجام شده بود و نشان داد که مصرف سیگار در میان دختران تقریباً دو برابر شده، در حالی که در میان پسران کاهش نسبی مشاهده می‌شد. این مسئله نشان‌دهنده تغییر روند شیوع مصرف و از بین رفتن فاصله میان دختران و پسران، زنان و مردان بود، حتی در برخی موارد دختران از پسران پیشی گرفته بودند. 

ولی‌زاده تأکید کرد: در حال حاضر با ورود محصولات نوپدید دخانی که از طریق قاچاق وارد کشور می‌شوند پیش‌بینی ما این است که میزان مصرف دخانیات در بین نوجوانان افزایش بیشتری پیدا کرده است. با وجود برخوردهایی که با مراکز غیرمجاز عرضه‌کننده این محصولات انجام می‌شود، همچنان این مراکز از طرق مختلف اقدام به تهیه و عرضه دخانیات قاچاق می‌کنند و نوجوانان نیز مصرف‌کننده آن هستند. این مسئله یکی از نگرانی‌های جدی ماست که در طرح‌های جدید امسال با آمار و ارقام دقیق‌تر وضعیت شیوع مصرف در گروه‌های سنی مختلف مشخص خواهد شد. 

ولی‌زاده با اشاره به نقش مردم در گزارش تخلفات تأکید کرد: مردم می‌توانند در صورت مشاهده فروش محصولات دخانی به نوجوانان از طریق سامانه ۱۹۰ شکایت خود را ثبت کنند. زمانی که برای یک مرکز عرضه چندین گزارش مردمی ثبت شود نشان‌دهنده استمرار تخلف است و در این صورت بازرسی‌ها و نهادهای نظارتی از طریق روش‌های قانونی خود نسبت به اثبات تخلف و معرفی فرد متخلف به مراجع قضایی اقدام می‌کنند. 

وی افزود: از دید ما ارزش ریالی جریمه‌ای که برای این تخلف در نظر گرفته شده بازدارندگی کافی ندارد و با خسارت سنگینی که این اقدام بر سلامت جامعه و نوجوانان تحمیل می‌کند هم‌خوانی ندارد. اگر در نتیجه تخلف یک واحد صنفی، نوجوانی به مصرف دخانیات گرایش پیدا کند بار سنگینی از وابستگی و آسیب‌های جسمی و روانی برای کشور ایجاد می‌شود که جبران آن ممکن نیست. 

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت در خصوص تبعات اقتصادی مصرف دخانیات در کشور گفت: در حال حاضر نزدیک به ۵۰ همت در سال به دلیل مصرف دخانیات ضرر به کشور وارد می‌شود. این ضرر ناشی از درمان بیماری‌های مرتبط با مصرف دخانیات، غیبت از کار، ناتوانی‌هایی که برای فرد مصرف‌کننده ایجاد می‌شود و همچنین بار سنگینی که مرگ زودهنگام افراد مصرف‌کننده بر دوش کشور می‌گذارد، است. این موارد همگی بارهای اقتصادی هستند که به کشور تحمیل می‌شوند.

ولی‌زاده ادامه داد: علیرغم اینکه برخی ادعا می‌کنند صنعت دخانیات، صنعتی مولد و مؤثر در چرخه اقتصادی کشور است، اما ما در واقعیت شاهد زیان‌های گسترده و خسارت‌های جبران‌ناپذیر آن هستیم. بسیاری از کشورها برای مقابله با این آسیب‌ها، رنج سنی مجاز برای خرید و مصرف دخانیات را حتی تا ۲۱ سال افزایش داده‌اند. 

وی اضافه کرد: همچنین در برخی از کشورهای مترقی جهان برای تحقق هدف «نسل بدون دخانیات» برنامه‌ریزی دقیقی انجام شده است. به عنوان مثال برخی کشورها اعلام کرده‌اند که از یک سال مشخص به بعد فروش محصولات دخانی به نسل متولد آن سال به طور کامل ممنوع خواهد شد، به فرض نوجوانانی که از سال ۲۰۱۴ میلادی به بعد به دنیا آمده‌اند دیگر در آن کشورها اجازه خرید هیچ‌گونه محصول دخانی را ندارند. 

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت توضیح داد: در آن کشورها سیستم‌های مکانیزه و نظارتی بسیار پیشرفته‌ای وجود دارد و خرید محصولات دخانی بدون احراز هویت یا سن ممکن نیست. اما در کشور ما متأسفانه مراکز فروش دخانیات همچون قارچ رشد کرده‌اند و با وجود تمام ضوابط و مقرراتی که تعیین کرده‌ایم، کاهش دسترسی به این محصولات هنوز به‌طور مؤثر تحقق پیدا نکرده است. این‌ها از جمله مسائلی هستند که ما درگیر آن‌ها هستیم و قرار است در جلسه آتی ستاد کشوری کنترل دخانیات مورد بحث و بررسی قرار گیرند.

ولی‌زاده اظهار کرد: اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی همزمان با تشدید اقدامات سلبی و بازدارنده باید در کنار هم اجرا شوند تا بتوان از روند افزایش مصرف دخانیات در بین نوجوانان جلوگیری کرد. مصوباتی در این زمینه آماده شده و در جلسه پیشِ‌رو به تصویب خواهد رسید، وزارت آموزش‌وپرورش و دستگاه‌های فرهنگی کشور باید در کنار یکدیگر حول برنامه راهبردی کنترل دخانیات، اقدامات مؤثری را انجام دهند تا بتوانیم روند افزایش مصرف دخانیات در گروه‌های سنی حساس را متوقف کنیم و با هم‌افزایی همه دستگاه‌ها کاهش واقعی مصرف را در سطح ملی به دست آوریم. 

وی در خصوص اقدامات نظارتی جدید نسبت به فروش مواد دخانی به نوجوانان افزود: خبر خوب اینکه به تازگی جلسه‌ای در هیات مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار وزارت اقتصاد برگزار شد و در آن کاربرگ‌هایی به تصویب رسید که بر اساس آن‌ها فعالان صنفی و فروشندگان محصولات دخانی موظف به رعایت تمام الزامات قانونی خواهند بود. 

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت اظهار کرد: دادستانی کل کشور نیز مکاتباتی با حوزه صنعت و اصناف انجام داده و تمامی مراکز فروش را ملزم کرده است که حتماً تابلوی ممنوعیت فروش محصولات دخانی به افراد زیر ۱۸ سال را نصب کنند. از طرف دیگر در مصوبات اخیر کاربرگ‌های جدیدی تصویب شده که علاوه بر درج ممنوعیت فروش به زیر ۱۸ سال بر ضرورت تعیین عاملیت فروش از سوی مراکز مجاز نیز تأکید دارد و مقرر شده است به مراکز غیرمجاز به هیچ عنوان اجازه فروش داده نشود. 

ولی‌زاده ادامه داد: همچنین رعایت فاصله حداقل ۱۰۰ متری از مراکز آموزشی به عنوان یکی از الزامات قانونی مورد تأکید قرار گرفته است. در حال حاضر اگر فردی قصد دریافت مجوز فروش محصولات دخانی را داشته باشد فاصله محل مورد نظر از مراکز آموزشی طبق ضوابط مندرج در همان کاربرگ‌ها بررسی و در صورت تأیید صلاحیت لازم صادر می‌شود. این اتفاقات در راستای کاهش تخلفات در حوزه عرضه محصولات دخانی در حال انجام است تا متخلفان به مجازات قانونی خود برسند. 

ولی‌زاده گفت: اما در کشور ما پایین بودن قیمت و همچنین سهولت دسترسی زمینه را برای افزایش مصرف فراهم کرده است. از سوی دیگر تخلفاتی مانند فروش محصولات دخانی به افراد زیر ۱۸ سال و حتی فروش نخی سیگار نیز مزید بر علت است و موجب می‌شود قیمت محصول دخانی مصرفی برای نوجوانان باز هم کاهش یابد و آنان به‌راحتی بتوانند محصول را تهیه کنند. 

وی افزود: مسئله دیگری که ما به‌طور جدی پیگیر آن هستیم موضوع ترویج مصرف دخانیات در قالب فیلم‌ها و سریال‌های نمایش خانگی است. این مسئله الگوسازی نادرستی برای نوجوانان، جوانان و حتی زنان ایجاد می‌کند و باید به‌صورت بنیادین ساماندهی شود. این تغییرات تنها زمانی محقق خواهد شد که تمام دستگاه‌های اجرایی و قضایی کشور در کنار یکدیگر برای حفاظت از سلامت نسل جوان و نوجوان همکاری و هم‌افزایی داشته باشند. 

ولی‌زاده در پایان تأکید کرد: بسیار ضروری است که خانواده‌ها نسبت به مصرف این محصولات در میان فرزندان خود هوشیار باشند هشدارهای لازم را بدهند و آگاهی فرزندانشان را افزایش دهند. امیدواریم با ارتقای سطح آگاهی عمومی نسبت به مضرات دخانیات، جامعه دریابد که در ازای مصرف دخانیات، چیزی جز بیماری و مرگ در انتظار افراد نیست. ایلنا