به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، طرح دوفوریتی افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی اگرچه ظاهرا با یک سازوکار مشخص مطرح و پیگیری شد، اما امروز بعد از برگزاری دو جلسه میان موافقان و مخالفان در بهارستان و وزارت بهداشت، درگیر یک نتیجه مبهم شده است.  

ماجرا از روزی جدی شد که ۸۶ نماینده مجلس شورای اسلامی طرحی را امضا کردند تا از طریق آن ظرفیت پزشکی را از سال جاری و بعد از آن به دو برابر افزایش دهند. در این طرح به برخی گزارش‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی درخصوص سرانه پزشک در ایران و مقایسه آن با کشورهایی نظیر قطر، یونان، یمن و برخی کشورهای پیشرو در حوزه سلامت اشاره شده بود که در نهایت اینطور وانمود می‌کرد که سرانه پزشک در ایران حدود یک پنجم تعدادی از این کشورهاست.

حرف این ۸۶ نماینده این بود که ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی و رشته‌های علوم پزشکی مهمترین عامل در تعیین نرخ سرانه پزشک در دراز مدت است و مقایسه این ظرفیت با اکثر کشورهای دنیا حاکی از پایین بودن پذیرش دانشجوی علوم پزشکی است. از نظر آنان تعداد دانشگاه‌های علوم پزشکی در ۴۰ سال گذشته به ۱۰ برابر افزایش یافته ولی پذیرش دانشجو با این نسبت همخوانی ندارد. در نهایت این نمایندگان درخواست خود را در ماده واحده‌ای اعلام کردند: «سازمان سنجش آموزش کشور موظف است ظرفیت پذیرش مربوط به رشته‌های علوم پزشکی برای سال تحصیلی 99-1398 و به بعد را به میزان دو برابر افزایش دهد و نسبت به انتقال دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی واجد شرایط به داخل کشور اقدام کند.»

این طرح سرانجام با وجود اعتراضات گسترده در سراسر کشور با قید دو فوریت به مجلس رفت و در شرایطی که همگان در سومین روز از سومین ماه تابستان منتظر شنیدن سخنان موافق و مخالف نمایندگان در صحن علنی بودند، خبر رسید که با رایزنی‌هایی که گویا از سوی وزیر بهداشت صورت گرفته، جهت بررسی‌های بیشتر فعلا مسکوت مانده است. آن روز در جلسه‌ای که با حضور وزیر بهداشت، معاونان وزارت بهداشت، اعضای کمیسیون بهداشت و درمان و نمایندگان امضاکننده طرح برگزار شد، مقرر شد که طرح تا ادامه بررسی‌های کارشناسی، دیگر در مجلس دنبال نشود.

این بررسی‌های کارشناسی در وزارت بهداشت پیگیری شد و تقریبا ۲ هفته پیش بود که یک جلسه مشترک دیگر هم با حضور همان اعضا، اما این بار به میزبانی وزارتخانه برگزار شد. جلسه‌ای که نتیجه آن در هاله‌ای از ابهام است. کمااینکه درحالی برخی افراد مطلع، از بایکوت شدن همیشگی این طرح خبر می‌دهند که تعدادی معتقدند وزیر بهداشت در آن جلسه چند قدمی عقب‌نشینی کرده و پذیرفته است که ۲۲ درصد به ظرفیت دانشجویان پزشکی افزوده شود.

 

محمدحسین قربانی نایب رئیس اول کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با پزشکان و قانون به جلسه دو هفته گذشته نمایندگان امضاکننده طرح با وزیر در محل وزارت بهداشت اشاره و تصریح می‌کند: «در‌ آن جلسه تقریبا همه موافقت کردند که این طرح بایکوت شود. البته اخیرا شنیدم که بعضی از امضاکنندگان در صدد این هستند که مجددا پیگیر این قضیه باشند که باید گفت آیین‌نامه هم این اجازه را به آنها می‌دهد. اما آنچه مهم است این است که این طرح نه عملیاتی است و نه می‌توان آن را قانونمند کرد، نه منابع آن تعریف شده است و نه ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های آن.»

در مقابل این نظر، برخی مطلعان می‌گویند که در جلسه دو هفته گذشته قرار بر این شد که نمایندگان طرح دو فوریتی خود را مطرح نکنند و در مقابل وزارت بهداشت هم ۲۲ درصد به سهمیه سال ۹۸ گروه علوم پزشکی اضافه کند. 

این را حیدرعلی عابدی، دیگر عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به پزشکان و قانون می‌گوید: «در جلسه مذکور علاوه‌بر وزیر بهداشت، نمایندگان هم قدری از مواضع خود کوتاه آمدند و درواقع یک پنجم نظر آنها تامین شد.»

در ضلع سوم این مثلث، برخی نمایندگان نیز دیدگاه متعادل‌تری نسبت به نتیجه جلسه دو هفته پیش نمایندگان و وزیر بهداشت دارند. نایب رئيس دوم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یکی از این افراد است که به پزشکان و قانون می‌گوید: «وزیر بهداشت در آن جلسه از نمایندگان دعوت کرد، صحبت‌هایی ردوبدل شد و در نهایت مقرر شد که به‌منظور تامین نظر هر دو طرف، وزارت بهداشت هر جا که امکان داشت، به ظرفیت‌ها اضافه کند.»

«سیدمرتضی خاتمی» ضمن گلایه از رفتار دوگانه نمایندگان امضا کننده طرح، تصریح می‌کند: «برخی از این نمایندگان ابتدا می‌گویند که مطابق آنچه توافق شده عمل می‌کنیم اما از سوی دیگر به هیات رئیسه فشار می‌آورند تا طرح را اعلام وصول کند. متاسفانه این افراد برای رضای خدا این کارها را نمی‌کنند، بلکه قطعا دینی به این و آن داشته و در اصطلاح افراد تو راهی دارند که می‌خواهند برای آنها ظرفیت ایجاد کنند. متاسفانه این افراد هم در جلسات شرکت و هم در پشت پرده فعالیت می‌کنند.»

وی خاطرنشان می‌کند: «در عین حال تا این لحظه نه طرح افزایش دوبرابری اعلام وصول شده و  نه افزایش ۲۲ درصدی اعمال شده است. البته بعید نیست در بعضی جاها که امکانش وجود داشته، مثلا ۴ نفر به ظرفیت اضافه شده باشد و چه بسا شخص وزیر نیز این مساله را در مصاحبه‌ها اعلام کردند. اما اینکه سر یک رقم دقیق به توافق رسیده باشند، این صحت ندارد.»

خاتمی ضمن اشاره به تعطیلی قریب‌الوقوع دو هفته‌ای مجلس اضافه می‌کند: «این طرح در صورت تصویب نیز عملا به سال جاری نمی‌رسد. کمااینکه نتایج پذیرش تا دو هفته دیگر اعلام می‌شود و می‌توان نتیجه گرفت که ما عملا فضا را مدیریت کردیم. متاسفانه این افراد اهمیتی به کارشناسی‌های ما نمی‌دهند و حرف خود را می‌زنند اما در عین‌حال تا این لحظه کاری نکردند و اگر هم بخواهند در آینده نزدیک کاری کنند، به امسال نمی‌رسد و ما آمادگی داریم که هر لحظه از موضوع دفاع کنیم.»

این ابهام عمیق در خصوص نتیجه جلسه نمایندگان و وزیر، بر وضعیت کنونی صف‌آرایی نمایندگان ارائه‌دهنده طرح دو فوریتی افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی نیز سایه انداخته است. درحالی به گفته حمید اکبری قائم‌مقام معاون آموزشی وزیر بهداشت بسیاری از این نمایندگان امضاهای خود را پس گرفته‌اند که شواهد نشان می‌دهد اغلب آنان کماکان بر حرف خود اصرار دارند.

 

منتقدان می‌گویند با توجه به شرایط موجود کشور از لحاظ زیرساخت‌ها، افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی، عواقب زیادی به دنبال دارد. محمدحسین قربانی طرح دو فوریتی افزایش ظرفیت پزشکی را یک طرح غیرکارشناسی معرفی می‌کند که اجرای آن عملیاتی نبوده و اصلا زیرساخت‌های آن مهیا نیست: «این طرح ایرادات قانونی پیچیده‌ای دارد. اصل هفتاد و پنجی است و منابع مالی آن مشخص نیست. الان هم ما چیزی حدود ۵۵ تا ۶۰ هزار دانشجوی پزشکی داریم و از این بابت با کمبود مواجه نیستیم.»

وی می‌گوید: «البته با توجه به مشغله‌های زیاد مجلس در روزهای اخیر که بحث رای اعتماد به ۲ وزیر نیز مطرح بود، فضا برای تصویب این طرح مهیا نیست.»

حیدرعلی عابدی نیز تصریح می‌کند: «دیدگاه من این است که اگر ما طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده را اجرا کنیم، می‌توانیم قضاوت کنیم که آیا پزشک کم است یا زیاد؟ اما در وضعیت فعلی افزایش ظرفیت پزشکی قابل دفاع نیست. البته اگر هم‌اکنون به مطب متخصصین مراجعه کنید، در هر مطب با انبوهی از بیماران مواجه می‌شوید که این نشان از ضعف در سازماندهی است.»

خاتمی نیز با بیان اینکه زیرساخت‌های افزایش ظرفیت پزشکی به هیچ‌عنوان فراهم نیست، می‌گوید: «بنده این مساله را در نطق خود در مجلس نیز گفتم. ضمن اینکه در سال‌های اخیر نیز شاهد بودیم که به ظرفیت جذب دانشجویان پزشکی اضافه شده است. اگرچه در مقاطعی علی‌رغم تکثیر دانشگاه‌ها این اتفاق رخ نداده بود، اما در سال‌های اخیر به ظرفیت‌ها اضافه شده و با توجه به تمهیداتی که هست، تا چند سال آینده ظرفیت مناطق محروم ما پر خواهد شد.»

وی فضای عمومی مجلس را برای تصویب این‌گونه طرح‌ها مساعد می‌داند و می‌گوید: «باید تمام تلاش خود را به کارگیریم تا بفهمانیم که افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی یک فاجعه است. از این طریق می‌توانیم در صورت آمدن طرح به صحن، راحت‌تر نمایندگان را متقاعد کنیم. کمااینکه این طرح امکان رای‌آوری بالایی دارد. هم‌اکنون بالغ‌بر ۳۰ پزشک در مجلس حضور دارند که البته حرف آنها در مورد جامعه پزشکی خیلی مقبول نیست، چون همه ما را متهم به برخورد قبیله‌ای می‌کنند.»

درنهایت با توجه به اینکه نتایج نهایی انتخاب رشته سراسری ۹۸ در روزهای آینده مشخص می‌شود، به نظر می‌رسد طرح‌هایی که با قید فوریت عنوان می‌شود به نوعی برای داوطلبان دغدغه ایجاد می‌کند و به آرامش آنها برای انتخاب رشته مناسب که زندگی آینده‌شان را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ خدشه وارد می‌کند.