واکسن می‌آید یا محکوم به تولید آن هستیم؟
تاثیر تحریم بر واردات واکسن کرونا چقدر است؟ این سوال در چند روز گذشته، اظهارنظرهای متناقضی را از سوی متولیان سلامت کشور به دنبال داشته که این مساله، به نگرانی مردم نیز دامن زده است. درست در شرایطی که تزریق سراسری واکسن کرونا در برخی کشورهای غربی آغاز شده، مردم ایران رسانه‌های صوتی و تصویری و نوشتاری را مرور می‌کنند تا ببینند هر لحظه کدام یک از مسئولین سخنی تازه درباره واردات یا تولید واکسن کرونا ارائه کرده است. اما شدت تناقض‌گویی به اندازه‌ای است که این برنامه‌های خبری، عملا کارکردی جز سرگرمی، پرکردن اوقات فراغت و بازی با اعصاب و روان یک ملت ۸۰ میلیون نفری نداشته‌‌اند...
چندی پیش رئیس بانک مرکزی ایران اعلام کرد که برای واردات واکسن کرونا با مشکل ارزی مواجه هستیم. عبدالناصر همتی گفت: «از آنجا که خرید واکسن کرونا باید از مسیر رسمی سازمان جهانی بهداشت (کواکس) انجام گیرد، تاکنون هر طریقی برای پرداخت و انتقال ارز مورد نیاز، به خاطر تحریم غیرانسانی دولت آمریکا و ضرورت اخذ مجوز اوفک (دفتر ویژه نظارت وزارت دارایی آمریکا بر اموال خارجی) با مانع مواجه شده است.»
او اینطور انتقاد کرد: «کره جنوبی نیز بابت انتقال پول از مسیر U-turn دلار برای خریدهای بشر دوستانه، نتوانست تضمینی برای عدم مصادره پول بانک مرکزی ایران توسط دولت آمریکا در هنگام انتقال ارز بدهد. البته انتقال پول از مسیرهای دیگر تحت پیگیری است و خرید واکسن از دیگر کشورها نیز در دستور کار همکاران وزارت بهداشت قرار دارد.»
یکی از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی بر صحبت‌های عبدالناصر همتی صحه گذاشت و گفت: «اعتبارات لازم برای خرید واکسن کرونا تخصیص داده شده اما به دلیل تحریم‌های بانکی نمی‌توانیم پول مورد نیاز را واریز کنیم.»
سید جلیل میرمحمدی میبدی در گفت‌وگو با ایلنا، تصریح کرد: «صحبت‌های دکتر همتی در خصوص تاثیرگذاری تحریم و عدم واردات واکسن کرونا کاملا مشخص است. ایشان اعلام کردند که ایران برای خرید واکسن تامین اعتبار کرده است اما به دلیل وجود تحریم‌های بانکی نمی‌شود حجم بزرگی از پول که برای این امر در نظر گرفته شده را در سیستم مالی جا به جا کرد.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه آمریکا و دشمنان کشور با تحریم‌ها مشکلات فراوانی را برای کشور رقم زدند، عنوان کرد: «شرکت‌های تولید کننده واکسن کرونا اعلام آمادگی کرده‌اند تا آن را ارائه کنند اما مشکلی که این میان وجود دارد این است که تحریم‌های بانکی اجازه نمی‌دهد تا ارزی که برای این کار اختصاص داده است به دست شرکت‌های تولید کننده برسد.
مساله تحریم ایران و سنگ‌اندازی‌های آن بر مسیر واردات واکسن کرونا، توجه رسانه‌های غربی را نیز به خود معطوف کرده است. تا جایی که روزنامه واشنگتن پست به نقل از تحلیلگران تجاری و مالی گزارش داد تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران می‌تواند مانع دسترسی این کشور به واکسن ویروس کرونا شود.
به نوشته این روزنامه، اگرچه سخنگوی برنامه واکسن جهانی کواکس می‌گوید ایران برای تهیه واکسن معافیت از دولت ایالات متحده دریافت کرده است اما تحلیلگران هشدار می‌دهند که تحریم‌های مالی مانع ایران برای مشارکت در این برنامه و خریدهای پزشکی مرتبط با آن است.
اسفندیار باتمانقلیج بنیانگذار بورس و بازار یک شرکت رسانه‌ای پشتیبانی کننده دیپلماسی تجاری بین اروپا و ایران نیز می‌گوید: «دولت ترامپ به طور عمدی شفافیت و راهنمایی لازم برای دسترسی به موسسات مالی به حساب های ایرانی را فراهم نکرده تا ایران فقط از پول خود برای خرید واکسن کرونا استفاده کند.»
روی دیگر سکه
البته همه این بدبینی‌ها تنها یک روی سکه است. روی دیگر سکه برخی کارشناسان هستند که معتقدند حتی با وجود تحریم‌ها، امکان واردات واکسن موثر کرونا وجود دارد و نباید با تعلل در این زمینه شاهد بازارگرمی‌های عجیب و غریبی چون تور مسافرتی تزریق واکسن کرونا باشیم.
این کارشناسان دارویی، استدلا‌ل‌های بانک مرکزی برای تهیه واکسن کرونا را چندان منطقی نمی‌دانند و می‌گویند هر ماه میلیون‌ها دلار دارو به کشور وارد می‌شود و مسیر انتقال ارز برای خرید واکسن هم خارج از این رویه نیست.
ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو در گفت‌گویی در واکنش به صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: «در حال حاضر همه واکسن‌ها ساخته شرکت‌های اروپایی و آمریکا نیستند و کشورهای چین، هند و روسیه هم در حال ساخت واکسن هستند و می‌توان با آنها وارد معامله شد.»
او به سپید گفت: «مطمئن هستم که بانک مرکزی ماهانه حدود 100 میلیون یورو برای واردات دارو و مواد اولیه آن و نیز واردات تجهیزات پزشکی به شرکت‌ها می‌دهد. اگر نمی‌توانستیم یک ماه دارو وارد کنیم دچار کمبودهای فاجعه‌بار می‌شدیم. ازاین‌رو می‌توان نتیجه گرفت که این روند انتقال ارز ادامه دارد. ضمن اینکه کل مبلغ ارزی مورد نیاز برای خرید واکسن شاید دو یا در نهایت سه برابر این مبلغ صد میلیون یورو باشد. درواقع، این مبلغی نیست که مسئولان بابت آن نگرانی جدی داشته باشند.»
وی با تاکید بر اینکه خوشبین نیستیم در ایران مردم پیش از عید واکسن را دریافت کنند، گفت: «اخباری درباره آماده‌باش ناوگان حمل و نقل هوایی برای واردات واکسن منتشر شده و شاید شرایط برای واردات تغییر کرده است که اطلاعات آن را ما در دست نداریم.»
ریاحی با تاکید بر اینکه موضوعاتی مانند تحریم و یا نقل و انتقالات پول هیچ مانعی برای واردات واکسن ایجاد نمی‌کند، تصریح کرد: «تحریم نمی‌تواند مانع واردات واکسن کرونا شود. کمااینکه در همین شرایط تحریم و بی‌پولی‌های بانک مرکزی، ماهانه صد میلیون یورو دارو و مواد اولیه دارویی وارد می‌شود که اگر تجهیزات را هم به آن اضافه کنیم این رقم به 150 میلیون یورو در ماه می‌رسد.»
همچنین محمدرضا جمیلی، داروسازی که در حوزه واردات دارویی هم فعال است، در گفتگو با الف، تصریح کرد: «اصلا نیازی نیست که مبالغ کلانی به صورت یکجا به حساب شرکت‌های دارویی بابت خرید واکسن کرونا واریز شود و قرار نیست ما یک مبلغ کلان را انتقال بدهیم. ما نیاز نداریم که واکسن کرونا را در یک مرحله خریداری کنیم، بلکه خرید واکسن کرونا باید در طی چند مرحله انجام شود که انتقال مبالغ ارزی اندک برای هر مرحله از خرید تولید واکسن نیز بسیار راحت خواهد بود.»
او تاکید کرد: «اگرچه دانشمندان ایرانی، تلاش زیادی برای تولید واکسن کرونا دارند، اما واقعیت این است که هنوز تا مرحله رسیدن به واکسن ایرانی، فاصله زیادی داریم، زیرا هنوز فاز انسانی آزمایش تولید واکسن ایرانی نیز تکمیل نشده است. در این مرحله، افکار عمومی انتظار دارد که خرید واکسن موثر کرونا از شرکت های معتبر جهانی در اولویت قرار بگیرد. در این مسیر باید از همه ظرفیت‌ها و توان دیپلماسی کشور استفاده کنند تا موانع ارزی برای واردات واکسن کرونا مرتفع شود.»
در این میان وزیر بهداشت اما موضع میانه‌ای گرفت و با اشاره به تأمین واکسن کرونا از طریق واردات، تصریح کرد: «با دستور رئیس جمهور، گره‌های تامین واکسن از خارج از کشور در حال گشوده شدن است و به زودی واکسن کرونای وارداتی برای تلقیح به گروه‌های آسیب‌پذیر وارد کشور خواهد شد.»
سعید نمکی مشکلات تحریم را پذیرفت و درباره آخرین وضعیت تأمین واکسن کرونا تصریح کرد: «به دلیل فشارهای ناجوانمردانه آمریکایی‌ها در نقل و انتقالات ارزی دچار مشکل بودیم اما با دستور رئیس جمهور، گره‌های تامین واکسن از خارج از کشور در حال گشوده شدن است و به زودی واکسن کرونای وارداتی برای تلقیح به گروه‌های آسیب‌پذیر وارد کشور خواهد شد و امیدواریم در آینده‌ای بسیار نزدیک واکسن تولید داخل نیز به عنوان افتخار ملی در اختیار مردم قرار بگیرد.»
فراخوان واردات واکسن داده شده است
گذشته از تمام اظهارنظرهای متناقض که ذکر آن رفت، سازمان غذا و دارو اقدام به فراخوان رسمی برای واردات واکسن کرونا کرده و شرکت‌های متقاضی واردات باید اطلاعات و قیمت واکسن مورد نظر را تا ۲۵ آذر ارسال کنند.
در پایان و در شرایطی که خبرهای بسیاری درباره تولید انبوه و عرضه واکسن کرونا در جهان منتشر می‌شود و وزارت راه و شهرسازی نیز آمادگی خود را در زمینه انجام پروازها برای وارد شدن واکسن کرونا اعلام کرده است، این سوال مطرح می‌شود که بالاخره تا چند ماه، هفته یا روز دیگر نخستین پرواز ایرلاین‌های ایرانی برای وارد کردن واکسن کرونا انجام خواهد شد؟
تا این لحظه بسیاری از کشورها قراردادهای خود را برای پیش‌خرید این واکسن حیاتی منعقد کرده‌اند اما این سوال همواره در ذهن بسیاری به وجود می‌آید که آیا ایران هم می‌تواند هر چه سریعتر واکسن کرونا را همزمان با کشورهای دیگر وارد کند تا مردم از این حجم اخبار ابتلاء و مرگ میر ناشی از شیوع این ویروس خلاص شوند.
در همین زمینه چند روز پیش خبری منتشر شد درباره اینکه صنعت هوایی ایران آمادگی واردات واکسن کرونا را دارد. شهرام آدم‌نژاد، معاون حمل و نقل و جانشین وزیر راه و شهرسازی در ستاد مدیریت بحران از برگزاری جلسه آمادگی برای حمل و انتقال واکسن کووید ۱۹خبر داد و گفت: «به‌منظور آمادگی وزارت راه و شهرسازی برای حمل و انتقال واکسن کووید ۱۹ به کشور، جلسه‌ای با حضور دستگاه‌های مربوطه برگزار شد و بررسی‌ها در خصوص شرایط و تجهیزات موردنیاز برای انتقال واکسن به کشور با هواپیما و تامین ابزار و تجهیز فضای لازم در فرودگاه‌ها برای تخلیه از هواپیما و نگهداری در فرودگاه تا زمان انتقال به مراکز درمانی و محل نگهداری در شهرها، انجام پذیرفت.»
او افزود: «این جلسه بدین منظور برگزار شد تا در صورتی‌که ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا تصمیمی برای واردات واکسن کووید ۱۹ به کشور گرفت، سرعت انتقال واکسن به کشور توسط کمیته حمل و نقل با پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته برای تامین تجهیزات مورد نیاز افزایش یابد.»
در نهایت و پس از پیگیری‌ها مشخص شد که با هماهنگی‌های سازمان هواپیمایی کشوری، ۵ فروند هواپیمای پهن پیکر از دو ایرلاین آماده شده‌اند و همه شرایط و الزامات مورد نیاز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز مانند دمای زیر 70 درجه و میزان مورد نیاز یخ خشک در این هواپیماها رعایت شده است.
آدم‌نژاد در این باره که نخستین پرواز هواپیمای ایرانی برای وارد کردن واکسن کرونا چه زمانی انجام می‌شود؟ گفت: «ما زمان آن را نمی‌دانیم و تنها از این جهت که حدود ۲۰ روز آماده‌سازی ایرلاین‌ها و فرودگاه‌ها برای واردات واکسن کرونا طول می‌کشید این کار را انجام دادیم تا به محض اینکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آمادگی لازم را پیدا کرده و به ما اعلام کند، اقدمات لازم را برای این پرواز انجام دهیم.»
پایان پیام/
گزارشگر:
محسن طاهرمیرزایی
نظر خود را بنویسید