به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، محمد اسماعیل اکبری با بیان اینکه سالانه قریب به ۱۵۰ هزار مورد سرطان جدید در کشور داریم گفت: یعنی چیزی حدود ۶ درصد رشد سرطان در کشور داریم که علل مختلفی دارد.

رییس مرکز تحقیقات سرطان "سن بالا" را یک عامل خطر جدی در بروز سرطان دانست و گفت: از آنجا که جمعیت کشور ما در حال پیر شدن است، لذا سن به عنوان یک ریسک فاکتور مهم محسوب می‌شود، به گونه‌ای که سن به تنهایی تا ۷۰ درصد در بروز سرطان تاثیرگذار است و ۳۰ درصد باقی مانده به سایر ریسک فاکتورها ارتباط دارد.

وی سرطان‌ها را به دو دسته ارثی و غیر ارثی تقسیم کرد و افزود: سرطان‌های ارثی زیر ۱۰ درصد و چیزی بین ۵ تا ۶ درصد سرطان‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و بقیه سرطان‌ها به علل فردی و عوامل خطر در بدن افراد  بروز می‌کند.

اکبری در این رابطه به اصطلاح "سرطان  خانوادگی" اشاره کرد و گفت: سرطان‌های خانوادگی با سرطان ارثی متفاوت است و اغلب به دلیل اشتراکات در عوامل خطر و سبک زندگی مشابه خانواده‌ها بروز پیدا می‌کند، سرطان دومین عامل مرگ و میر ایرانیان محسوب می‌شود، تنها در ۳ سال گذشته، سرطان سومین عامل مرگ ایرانیان بود ولی الان بعد از بیماریهای قلبی عروقی، دومین مورد سرطانهاست، البته اگر بیماری‌های قلبی را از بیماری‌های عروقی جدا کنیم،  سرطان اولین عامل مرگ در کشور محسوب می‌شود.

رییس مرکز تحقیقات سرطان تاکید کرد: این مسئله نشان دهنده اهمیت و ضرورت برنامه‌ریزی مسئولان برای پیشگیری از بروز سرطان در کشور است، بروز سرطان در جوامع قابل پیش بینی است، همچنین ۴۰ درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری بوده و  تا ۴۰ درصد هم  علاج قطعی می‌شوند، البته به شرط اینکه برای آنها برنامه‌ریزی صحیحی داشته باشیم، ریسک فاکتورهای بروز سرطان در کشور در حال افزایش است، اولین ریسک فاکتور بروز سرطان دخانیات است، به عبارت دیگر ۳۰ درصد کل مرگ‌ها به علت مصرف دخانیات در کشور است و در مورد سرطان نیز به تنهایی ۳۰ درصد عامل خطر و ابتلا مصرف انواع دخانیات است.

وی اظهار کرد: دخانیات در کشور ما چه از نظر قانونی و چه تاریخی انحصار دولتی دارد، به عبارت دیگر  پیشگیری از بروز ۳۰ درصد مرگ‌ها که به علت مصرف دخانیات بروز می‌کند دست دولت است ولی به علت درآمدزا بودن صنعت دخانیات، پیشگیری به عمل نمی‌آید، در حالیکه باید توجه داشته باشیم که مصرف دخانیات  به علت به خطر انداختن سلامت افراد جامعه به عنوان بالاترین سرمایه هر کشور، هزینه‌های زیادی ایجاد می‌کند.

اکبری در خصوص سایر ریسک فاکتورهای بروز سرطان در کشور، به چاقی اشاره کرد و گفت: چاقی دومین عامل خطر بروز سرطان در کشور است. ۱۴ درصد نوجوانان و ۴۰ درصد بانوان در کشور اضافه وزن دارند که علاوه بر ریسک فاکتور ابتلا به سرطان،  در بروز فشار خون چربی بالا و غیره نیز اثرگذار است، فعالیت فیزیکی سومین عامل خطر است، متأسفانه تنها ۱۶ تا ۱۸ درصد مردم ما فعالیت فیزیکی مناسب دارد و حدود ۸۴  درصد فعالیت‌های فیزیکی مناسب را ندارند، در حالیکه ایجاد فرهنگ و بستر فعالیت فیزیکی یک کار دولتی و حکومتی است.

رییس مرکز تحقیقات سرطان رژیم غذایی مناسب را مسئله بعدی در پیشگیری از بروز سرطان‌ها عنوان کرد و  ادامه داد: متاسفانه تقریباً هیچ مسئولی برای تعیین رژیم غذایی مناسب در سبد غذایی مردم نداریم و همه چیز را به بازار آزاد سپرده‌ایم و نظارت دقیقی بر روی گنجاندن مواد غذایی مناسب و دارای کالری و انرژی مناسب در سبد غذایی  مردم وجود ندارد، این در حالیست که در کل رژیم غذایی مناسب یک برنامه ملی میطلبد.

وی آلودگی هوا را به عنوان یکی دیگر از مهمترین ریسک فاکتورها در بروز سرطان دانست و افزود: در سال ۲۰۱۳ بعد از سال‌ها کار تحقیقاتی ثابت شد که آلودگی هوا می‌تواند سرطان‌زا باشد و به عنوان یکی از مهمترین عوامل ایجاد سرطان مطرح شدف البته زمانیکه از آلودگی هوا صحبت می‌شود همه اذهان به سمت شهرهای صنعتی می‌رود، در حالی که میزان بروز بیماری‌های ریوی و سرطان‌ها در روستاها  و مناطق فقیرنشین نیز  بالاست که علت آن مساله‌ای تحت عنوان "آلودگی هوای درون خانه‌ای" است که اغلب از  فقر و رفتارهای  اجتماعی ناشی می‌شود. بنابراین آلودگی هوای درون خانه‌ای در اغلب روستاها و مناطق فقیر  و حاشیه نشین از عوامل خطرزا برای بروز سرطان محسوب می‌شود؛ عدم رعایت بهداشت و یا نبود وسایل گرم کننده مناسب و استاندارد یکی از عوامل بروز این نوع آلودگی است.

اکبری در عین حال با تاکید بر آلودگی هوای شهرهای صنعتی به عنوان یکی از ریسک فاکتورهای مهم بروز سرطان گفت: نباید شک کنیم که آلودگی هوا در شهرهای صنعتی عامل خطر بروز انواع بیماری‌ها و سرطان‌ها برای نسل‌های بعدی و فرزندانمان  محسوب می‌شود. دود و آلودگی هوا  یک عامل خطر قابل انتقال به نسل‌های بعدی است و می‌تواند به عنوان یک عامل اپی ژنتیک در ابتلای سریعتر نسل‌های بعدی به انواع بیماری‌ها و همچنین سرطان ها اثرگذار باشد. 

رییس مرکز تحقیقات سرطان با مقایسه بروز سرطان در داخل کشور و کشورهای غربی گفت: در حال حاضر ما یک پنجم غربی‌ها سرطان داریم اما هیچ کشوری به اندازه ما رشد سرطان ندارد، در کشور ما میزان بروز  موارد جدید سرطان ۱۵۰ در ۱۰۰ هزار نفر است ولی در غرب ۵۰۰ مورد در ۱۰۰ هزار نفر است. 

وی با اشاره به شکل متفاوت سرطان در کشور ما گفت: سرطان معده کشنده‌ترین سرطان در بین زنان و مردان ایرانی است و بیشترین مرگ سرطانی ناشی از سرطان معده است؛ در حالیکه سرطان معده در کشورهای غربی از دهمین سرطان کشنده نیز  عقب‌تر رفته است. 

اکبری سرطان معده را یک سرطان اجتماعی دانست و گفت: بروز آن به عوامل اجتماعی مختلف،  بهداشت دهان و دندان، مصرف مواد داغ و همچنین دخانیات ارتباط مستقیم دارد، به عنوان نمونه میزان بروز سرطان معده در شمال غرب و شمال شرق کشور  بالاست،چرا که مصرف دخانیات و مواد داغ در این استان‌ها نسبت به سایر مناطق بیشتر است. به همین نسبت به دلیل افزایش سطح بهداشت و سواد سلامت افراد میزان بروز سرطان معده در استان‌های تهران و اصفهان در حال کاهش است.

رییس مرکز تحقیقات سرطان، سرطان پستان را شایع‌ترین سرطان در بین زنان ایرانی عنوان کرد و گفت: حدود ۲۶ درصد سرطان‌های زنان به سرطان پستان اختصاص دارد یعنییک چهارم سرطان‌های زنان را به خود اختصاص داده و در  همه دنیا یک معضل بهداشتی محسوب می‌شود. همچنین سرطان پستان دومین دلیل مرگ ناشی از سرطان در بین زنان و دومین دلیل مرگ در بین خانم‌هاست. 

وی با اشاره به شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان و مردان اظهار کرد: سرطان‌های پستان، پوست، معده، روده بزرگ، خون و ریه شایعترین سرطان ها در بین زنان و مردان ایرانی محسوب می‌شود که این ترتیب در زنان، پستان، پوست، معده، روده بزرگ، خون و ریه و در مردان به ترتیب معده، پوست، خون، روده بزرگ و ریه است.

اکبری در مورد سرطانهای کودکان گفت: ۲.۵ درصد سرطان‌های کشور مربوط به کودکان و شایع‌ترین نوع آن خون و بعد کلیه و مغز  است، البته خوشبختانه بالای ۸۰ درصد سرطان‌های کودکان به علاج می‌رسند، رقم مرگ و میر ناشی از سرطان در کشور ما با رقم استاندارد جهانی همخوانی دارد، میزان بقای ۵ ساله بیماران مبتلا به سرطان در کشور به ۸۳ درصد و میزان بقای ۱۰ ساله به ۷۵ درصد  ارتقا یافته است، حدود ۲۰۰ نوع سرطان در جهان ثبت شده است، با این حال شایع‌ترین سرطان‌ها ۱۰ مورد است که در کشور ما و سایر کشورها گزارش می‌شود.

رییس مرکز تحقیقات سرطان با اشاره به شاخص مهم نشان دهنده پیشرفت کشورها در زمینه درمان سرطان یعنی شاخص "نسبت مرگ به بروز سرطان"، اظهار کرد: این رقم ۱۰ سال پیش در کشور ما حدود ۶۰ درصد بود؛ یعنی از  هر ۱۰۰ نفر مبتلا به سرطان ۶۰ نفر  فوت می‌کردند ولی در مقاله‌ای که اخیرا به چاپ رسیده این رقم به حدود ۳۱.۵ درصد ارتقا یافته یعنی از هر ۱۰۰ بیمار سرطانی حدود ۳۱.۵ نفر فوت می‌کنند یعنی به یک سوم کاهش یافته است.

وی تاکید کرد: این تحقیقات در بازه‌های زمانی ۱۰ ساله انجام می‌شود و بر اساس نتایج آن رقم مرگ و میر ناشی از سرطان در کشور ما با رقم استاندارد جهانی همخوانی دارد، یعنی  شاخص "مرگ به بروز" معادل شاخص‌های بین المللی است.

اکبری با اشاره به مهمترین علل این دستاورد بزرگ گفت: تشخیص زودرس به علت توزیع مناسب امکانات تشخیصی در سراسر کشور، ارتقاء سواد  سلامت و سواد اجتماعی مردم و همچنین افزایش سطح امکانات درمانی از جمله امکانات جراحی، رادیوتراپی و غیره برخی از علل این مساله است.

رییس مرکز تحقیقات سرطان با اشاره به دستاورد بزرگ بعدی کشور در زمینه درمان سرطان، به مطالعات گسترده کشور در سطح ملی اشاره کرد و گفت: درمان سرطان پستان به عنوان شایعترین سرطان در سطح جهان به عنوان مولفه و شاخص بین المللی درمان سرطان در دنیا محسوب می‌شود، بر همین اساس اخیرا نتایج ۲ مطالعه در رابطه با درمان سرطان پستان در سطح ملی و در سطح بیماران مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر شد که نتایج بسیار خوبی به دنبال دارد.

وی با اشاره به نتایج مطالعه ۱۰ ساله صورت گرفته در سطح کشوری افزود: بر اساس نتایج این مطالعه در ۱۰ سال پیش میزان بقای ۵ ساله بیماران مبتلا به سرطان حدود ۷۱ درصد و بقای ۱۰ ساله ۶۳ درصد بود که این رقم الان به ۸۳ درصد میزان بقای پنج ساله و ۷۵ درصد میزان بقای ۱۰ ساله ارتقا یافته است.

اکبری با اشاره به نتایج مطالعه صورت گرفته در خصوص درمان بیماران مرکز تحقیقات سرطان گفت: بر اساس این مطالعه که در بازه زمانی ۲۷ ساله انجام شده میزان بقای ۵ ساله بیماران به ۹۰ درصد و بقای ۱۰ ساله به ۸۳ درصد و میزان بقای ۱۵ ساله به ۷۵ درصد رسیده است. به عبارت دیگر  می‌توان اعلام کرد که ۷۵ درصد بیماران این مرکز علاج می شوند، این نتایج دستاورد بسیار بزرگی محسوب می‌شود، مساله مهم اینجاست که ما سرطان پستان را به دلیل نبود سیستم‌های مناسب غربالگری در مراحل پیشرفته شناسایی و درمان می‌کنیم یعنی۳۳ درصد در مرحله ۳ بالینی شناسایی می‌شوند، در حالیکه در اکثر کشورهای غربی ۲۵ درصد سرطان‌ها در مرحله صفر بالینی شناسایی می‌شود.  

رییس مرکز تحقیقات سرطان در رابطه با وضعیت درمان سرطان در کشور گفت: ۴۹ درصد درمان سرطان با جراحی، ۴۰ درصد با رادیوتراپی و جراحی باهم و تنها ۱۱ درصد از طریق شیمی درمانی انجام می‌شود، این در حالیست که گرانترین و بیشترین هزینه‌ها در حوزه شیمی درمانی صرف می‌شود، با وجود تاثیر پایین شیمی درمانی در درمان سرطان تقریبا ۳۰۰ میلیارد تومان در سال برای شیمی درمانی در کشور هزینه می‌شود که از نظر بنده به عنوان متخصص سرطان کمکی به مردم نمی‌کند.

وی هدف از درمان سرطان را دو مسئله افزایش طول عمر و افزایش کیفیت زندگی بیماران عنوان کرد و افزود: به غیر از سرطان خون که شیمی درمانی جایگاه اول درمانی را دارد، در سایر سرطان‌ها، جراحی درمان اصلی محسوب شده و شیمی درمانی و رادیوتراپی به عنوان درمان‌های جانبی محسوب می‌شوند، علاوه بر این شیمی درمانی عوارض زیادی دارد که این مساله نیز باید مدنظر قرار گیرد.

اکبری در عین حال به داروهای هدفمند شیمی درمانی اشاره کرد و گفت: اثربخشی این داروها که "مونو کلونال آنتی بادی" نام دارند، آرزوی هر پزشکی است، ولی متاسفانه تجارت بیشتر از واقعیت به این آرزو رسیده، چراکه اثربخشی این داروها حتی به ۳۰ درصد هم نمی‌رسد، سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد تومان صرف داروهای شیمی درمانی می‌شود که نه طول عمری به بیمار سرطانی اضافه می‌کند و نه تاثیری در ارتقای کیفیت زندگی آنان دارد، تذکرات مرتبط با نظارت جدی بر این حوزه و صرف این بودجه در بخش‌های موثرتر  بارها مطرح شده ولی متاسفانه هیچ زمان کنترل و نظارت دقیقی بر تجویز و مصرف این داروها صورت نگرفته است.

رییس مرکز تحقیقات سرطان با تاکید بر هزینه دو برابری درمان سرطان نسبت به سایر بیماری‌ها گفت: سالانه ۳ هزار میلیارد تومان هزینه درمان سرطان در کشور می‌شودف هزینه ‌های سلامت در کشور عامل کشیده شدن  ۸ درصد بیماران به زیر خط فقر است، این نسبت‌ها در سرطان دو بربر است.

وی با تاکید بر اهمیت توجه به هزینه اثربخشی در درمان سرطان افزود: باید به نیروی انسانی توجه شود در حالیکه تعرفه‌های غیرواقعی باعث شده که برخی پزشکان برای کسب درآمد  بیشتر با شرکت‌های دارویی قرارداد ببندند و به نوعی در جامعه تقاضای القایی ایجاد کنند. به عبارت دیگر تمرکز ما به جای نیروی انسانی به سمت دارو و ابزار درمانی معطوف شده است.

اکبری با تاکید بر ضرورت نظارت جدی‌تر در حوزه درمان سرطان بخصوص هزینه‌های حوزه شیمی درمانی گفت: شرط اول نظارت این است که دانش موضوع را داشته باشیم و بعد معتقد به قضیه باشیم یعنی علم را به اعتقاد  تبدیل کنیم و بعد عمل کنیم در این صورت می‌توان مدیریت با نفوذ و نظارت قوی و جدی اعمال کرد، تشخیص اولیه سرطان با جراح است، در مورد سرطان تشخیص اولیه با متخصصان داخلی است.

رییس مرکز تحقیقات سرطان با اشاره به برخی از تظاهرات بالینی در مورد سرطان‌های مختلف گفت: در مورد سرطان پستان به عنوان شایع‌ترین سرطان در زنان،  وجود توده و ترشح خونی یک طرفه "در یک پستان" نشانه‌های جدی هستند، همچنین افراد می‌توانند در مقابل آینه خود را معاینه کرده و یک دست را بالا ببرند اگر  پوست در یک نقطه گیر کرده و یا فرورفتگی داشته باشد باید به سرطان شک کرد. در مورد سرطان معده به عنوان سرطان شایع در مردان نیز، لاغری بدون دلیل، کم خونی، کم اشتهایی و نشانه‌های ظاهری مانند درد مختصر یا نفخ می‌تواند از نشانه‌های جدی سرطان‌های دستگاه گوارش باشد.

به گزارش ایسنا وی در پایان در مورد بارداری‌های بعد از سرطان نیز، ضمن رد این مساله که افراد مبتلا به سرطان نباید باردار شوند، توضیح داد: بارداری در سرطان بلامانع است، البته به شرطی که تحت نظر پزشک و با آگاهی پزشک و بیمار باشد. همچنین در سرطان پستان بارداری می‌تواند منجر به سلامت مادر و جنین باشد.