وی افزود: آنفلوآنزای پرندگان موضوعی بسیار مهم است، هم از منظر تهدیدهایی که برای سیستم بهداشت عمومی ایجاد می‌کند هم از نظر کشاورزی و هم امنیت غذایی. در دو دهه اخیر اهمیت این موضوع بیشتر هم شده است. هم از نظر خسارت اقتصادی که در صنعت طیور ایجاد می‌کند و هم از لحاظ خطرات بهداشتی که برای انسان می‌تواند به دنبال داشته باشد.

پرنده‌های مهاجر، منبع اصلی ویروس

رئیس انجمن علمی متخصصین بیماری‌های عفونی ایران گفت: منبع اصلی این ویروس پرندگان وحشی هستند، پرندگان مهاجر مثل غازها، اردک‌ها و ... زمانی که به منطقه‌ای مهاجرت می‌کنند در بدن خود علائم شدیدی ندارند و شدت بیماری در آنها که خودشان منبع آلودگی هستند زیاد نیست. اما زمانی که وارد کشور جدید می‌شوند می‌توانند پرندگان اهلی آن منطقه را آلوده کنند.

رمضانی ادامه داد: وقتی هم پرندگان اهلی آلوده می‌شوند دیگر بیماری یک بیماری جدی و بسیار مسری است. چون باعث آلوده شدن تعداد زیادی از پرندگان در محلی مانند مرغ و خروس و اردک که در یک محل نگهداری می‌شوند، می‌شود و می‌تواند کل گله را درگیر کند و با توجه به این که کشندگی بالایی دارد، خسارت اقتصادی شدیدی ایجاد می‌کند. چون تنها راه جلوگیری از انتشار بیماری بعد از ابتلا معدوم کردن کل پرنده‌ها است. این ویروس از نظر بهداشتی اقدامات پیشگیرانه‌ای مثل واکسیناسیون دارد اما وقتی بیماری گسترش پیدا کند، کنترل آن دیگر خیلی دشوار است.

وی در خصوص اینکه آیا این ویروس تنها حیوانات را تهدید می‌کند یا انسان‌ها هم در معرض خطرند اظهار کرد: ویروس‌های آنفلوآنزا به طور کلی میزبان اختصاصی دارند، یعنی آنفلوآنزای پرندگان فقط پرندگان را مبتلا می‌کند، آنفلوآنزای انسان فقط انسان را و آنفلوآنزای خوکی فقط خوک را مبتلا و بیمار می‌کند. بنابراین انتظار می‌رود هر ویروس آنفلوآنزا میزبان خاص خود را مبتلا کند. اما همیشه این طور نیست چون بعضی از زیرگونه‌ها مثل همین H۵N۱ قادرند از سد گونه‌ای عبور کنند و سایر موجودات مثل گربه‌ها، دام‌ها و حتی در مواردی انسان‌ها را هم آلوده کنند.

رئیس انجمن علمی متخصصین بیماری‌های عفونی ایران تاکید کرد: در صورت ابتلای انسان به این ویروس کشندگی آن بسیار بالا است و حدود ۵۰ درصد موارد به مرگ و میر ختم می‌شود، این میزان مرگ و میر در انسان ناشی از توان ژنتیکی ویروس و جهش‌هایی است که در آن ایجاد می‌شود و باعث می‌شود ویروس بتواند گیرنده‌های اختصاصی موجود در انسان را با آن که گیرنده اختصاصی آن در انسان وجود ندارد فعال کند و ابتلا رخ دهد.

رمضانی در خصوص راه‌های انتقال ویروس آنفلوآنزای پرندگان به انسان گفت: راه‌های انتقال به انسان شامل تماس مستقیم با ترشحات پرندگان آلوده یا فضولات آنها است. به خصوص برای افرادی که شغل‌شان با پرندگان در ارتباط است. مثل دامداران و کشاورزان. در برخی موارد هم ویروس می‌تواند از طریق پستانداری مثل گاو به انسان منتقل شود. یعنی ویروس پرنده، گاو را آلوده می‌کند و گاو هم موجب آلوده شدن انسان می‌شود. اما این موارد بسیار نادر هستند و انتقال انسان به انسان هنوز اتفاق نیفتاده است.

وی افزود: تاکنون موارد بسیار محدود و نادری در این زمینه در دنیا گزارش شده است. اگر یک فرد از طریق خود پرنده یا از طریق یک حیوان واسطه مانند دام به ویروس پرندگان مبتلا شده باشد نمی‌تواند بیماری را به سایر انسان‌ها منتقل کند. چون ویروس آنفلوآنزای پرندگان هنوز این توانایی را پیدا نکرده است. با این حال همیشه این احتمال وجود دارد که این ویروس در بدن انسان تغییراتی ایجاد کند و اگر این تغییرات رخ دهد انتقال انسان به انسان هم ممکن خواهد شد و در آن صورت جای نگرانی جدی خواهد بود.

رئیس انجمن علمی متخصصین بیماری‌های عفونی ایران ادامه داد: در حال حاضر با وجود پایش‌ها و بررسی‌های مختلف و نظارت‌های جدی و دقیق مخصوصا در کشورهایی مثل آمریکا و اروپا و همچنین در کشور ما که این نظارت‌ها عمدتاً از طریق سازمان دامپزشکی اعمال می‌شود انتقال انسانی گزارش نشده است. به هر حال این موارد نیازمند رصد و پایش دقیق و دائمی است تا احتمال انتقال انسانی کاهش یابد. چون همان طور که گفتم ویروس آنفلوآنزا ذاتاً پتانسیل جهش و تغییر دارد و شرایط همیشه مهیا است تا بتواند طغیان‌هایی در جامعه ایجاد کند.

وی در پایان اضافه کرد: معمولاً پرندگان مهاجر در این فصل از سال از روسیه وارد مناطق شمالی کشورمان می‌شوند. بنابراین این احتمال وجود دارد که افرادی که به ‌صورت شغلی با پرندگان در تماس هستند، مانند دامداران، مرغداران و کارگران مزارع طیور، در معرض خطر بیشتری قرار گیرند، این ویروس ارتباطی با مناطق شهری ندارد و موارد تأییدشده‌ی آنفلوآنزای پرندگان فعلی همگی مربوط به پرندگان هستند و تاکنون هیچ مورد انسانی گزارش یا ثبت نشده است. همشهری آنلاین