بهترین روش مطالعه علوم پزشکی، یادگیری مبتنی‌بر کار تیمی است
یک کارشناس مسائل آموزش پزشکی با بیان اینکه دنیای امروز پیشرفت‌های خود را مدیون به کارگیری اصول دقیق و درست کار تیمی است، گفت: «متاسفانه یکی از ضعف‌های محرز و مشخص کشور ما که باعث کندی پیشرفت نسبت به دنیا شده، بحث عدم به کارگیری کار تیمی است.»
به گزارش پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)، دکتر مهدی شریف ادامه داد: «یادگیری مبتنی بر تیم (TBL) نوعی راهبرد نوین با هدف ارتقای کیفیت یادگیری در یک محیط مشارکتی است که در آن توجه به نیاز فرد و گروه در راستای کسب مهارت حل مسأله، با ساختاری مشخص مورد توجه قرار گرفته است. هرچند اجرا و مدیریت این راهبردها در تمامی سازمان‌ها و مؤسسات، امری ضروری است، اما آموزش پزشکی، از جمله مهمترین عاملان و دست اندرکاران این مهم هستند.»
وی توضیح داد: «شاید در نگاه اول اینطور تصور شود که یادگیری یک مساله شخصی است. یعنی فرد با خود بگوید که من فلان مبحث را یاد گرفتم و آن مطلب در مغز من ثبت شده و این چه ارتباطی به کار گروهی و تیمی دارد؟ بنده در پاسخ می‌گویم که مرتبط است. کمااینکه در دنیای امروز مطالعات زیادی روی این موضوع انجام گرفته و ثابت شده که مباحث سخت و پیچیده از این طریق بهتر آموخته می‌شوند. البته که فعالیتی مثل خواندن رمان به شکل سریع انجام می‌شود و فرد به سرعت آن را یاد می‌گیرد و نیازی به کار تیمی نخواهد داشت. اما مطالب پزشکی بسیار پیچیده است و در اینجا کار تیمی بسیار کمک می‌کند.»
ریاست موسسه آموزشی رهپویان شریف ادامه داد: «روش یادگیری مبتنی‌بر تیم به این ترتیب است که کار سخت و مطالب پیچیده منابع آزمون‌های پزشکی بین داوطلبان تقسیم و به هر شخص حجم کمی از مطالب می‌رسد و باعث می‌شود فرد فرصت آن را داشته باشد که خیلی بیشتر و بهتر به آن بپردازد و مطلب را بهتر باز و ساده‌سازی کند. مطلب را به شکل مقایسه‌ای یاد بگیرد و این مقایسه‌ای آموختن را به دیگران نیز ارائه کند.»
وی افزود: «تکنیک یادگیری مبتنی‌بر تیم این است که انسان‌ها از قدرت تیمی در مسیر برهم افزایی استفاده می‌کنند و از این طریق قادر هستند کار یادگیری خود را بسیار سبک و راحت کنند. این هدف باید از طریق به کارگیری برخی اصول و قواعد مشخص دنبال شود، کمااینکه اگر این قواعد به درستی به کار گرفته نشوند، نه تنها باعث هم‌افزایی نمی‌شوند، بلکه منجربه رنجش خاطر و اختلافات و مشکلات زیادی خواهند شد.»
دکتر شریف توضیح داد: «خیلی وقت‌ها داوطلب آزمون بورد تخصصی یک مطلب را یاد می‌گیرد، اما چون در صفحات بعدی ضد و نقیض آن را می‌بیند، مطلب نخست فراموش می‌شود. درواقع اگر فرد بخواهد این همه مطلب را خودش بخواند و همه آنها را به شکل مقایسه‌ای در خاطر بسپارد، وقت کم می‌آورد و از خیر آن می‌گذرد. ترجیح می‌دهد که مطلب را حفظ کند و تصور می‌کند که با حفظ کردن، کار تمام است.»
وی تصریح کرد: «در این روش فرض می‌کنیم که قرار است مطالعه کتابی از یک هفته مشخص آغاز شود، شاید به هر نفر یک فصل یا حتی نصف یک فصل برسد. امروز تکنولوژی به کمک آمده و لازم نیست که افراد برای انجام کار تیمی حتما در یک جا جمع شوند. بلکه فرد خیلی راحت در فضای مجازی سهم مطالعه خود را با روش‌های ساده‌سازی و طبقه‌بندی ارائه می‌کند و چه بسا گلوگاه‌های سخت و پیچیده و مباحثی را که احساس می‌کند اگر یاد نگیرد، سایر مطالب نیز به آن وصل است، از اساتید خود در بیمارستان سوال می‌کند.»
دکتر شریف خاطرنشان کرد: «وقتی داوطلب این مطلب را به خوبی یاد گرفت، دیگر تفاوت چندانی با استاد ندارد و اعتماد به نفس او برای ارائه مطلب افزایش پیدا می‌کند. با شجاعت مطالب را تبدیل به زبان بدن و گفتار می‌کند و یادگیری را ۷۰ تا ۸۰ درصد بالا می‌برد. کمااینکه ممکن است در آن بخشی از کتاب که به قرعه یک داوطلب افتاده، هیچ مطلب مهمی به غیر از چند جمله نباشد و به این شکل کار برای دیگران راحت می‌شود، چون نیازی نیست که آن فصل را بخوانند. همچنین ممکن است یک فصل دیگر نیاز به کار بیشتر، ترجمه و دیدن فیلم‌های یوتیوب داشته باشد که همه این موارد به یادگیری بهتر کمک می‌کند. اگرچه در هفته‌های اول ممکن است اعتماد به نفس‌ها آن قدر بالا نباشد که فرد خود را در حد یک تدریس عالی ببیند اما بعد از مدتی این اعتماد به نفس بالا می‌رود و آنجاست که لذت و شیرینی TBL و کار تیمی مشخص خواهد شد.»
وی با یادآوری اینکه در انجام کار تیمی، مطالب برای هر نفر خیلی کم می‌شود اما فرد سعی می‌کند که خیلی خوب از عهده آن مطلب کم بر بیاید و کار را برای دوستان خود آسان و ساده‌سازی کند، گفت: «ممکن است فردی در یک مورنینگ شرکت کرده و آن بیماری را برای همیشه و به خوبی یاد گرفته باشد. چه اشکالی دارد که این مطلب را با اعتماد به نفس برای دوستان خود پرزنت کند؟ بنده یک بیمار در بیمارستان داشتم که علاقه‌مند به نوع بیماری او شدم و می‌خواستم آن را خیلی خوب یاد بگیرم. در حین عمل و درمان با آن بیمار، مطلب را یاد گرفتم و چرا باید از آموزش آن دریغ کنم؟ چرا نباید با تکنولوژی‌های موجود، این مطلب را در اختیار دوستانم قرار دهم؟ کمااینکه وقتی دوستان دیگر می‌بینند که همکلاسشان این قدر زیبا مطلب را پرزنت کرده، آنها هم سعی می‌کنند که ادای دین کرده و مطالب را به خوبی آماده کنند.»
این کارشناس حوزه آموزش پزشکی با تاکیدبر اینکه گاهی مواقع به خاطر حجم بالا نمی‌توانیم مطالب را به شکل عمیق یاد بگیریم، تصریح کرد: «آنچه در امتحان مهم است، یادگیری عمیق است. چرا فرد تست را اشتباه می‌زند؟ چون به شکل سطحی به آن فکر کرده و به یک نکته دقت نکرده است و چون سطحی یاد گرفته، جواب را هم به شکل سطحی اشتباه می‌زند. پس راهکار یادگیری عمیق است و علت عدم رخداد آن، حجم بالای مطالب است.»
ریاست موسسه رهپویان شریف تقسیم وظایف را راه‌حل این مشکل عنوان و خاطرنشان کرد: «با تقسیم وظایف حجم مطالعه هر شخص کاهش می‌یابد و فرد می‌تواند یادگیری عمیق را محقق کند. درست همان یادگیری عمیقی که در نگارش پایان‌نامه رخ می‌دهد، در روش TBL نیز وجود دارد. اساسا تفاوت کار تیمی و گروهی نیز در همین است. در کار گروهی هدف مشترکی وجود ندارد اما در کار تیمی هدف مشترک است و همه برای یک هدف تلاش می‌کنند. سوال اینجاست که چرا فرد بخواهد به تنهایی این راه سخت را ادامه دهد؟»
وی در بخش دیگری از سخنان خود «روش سخنرانی» را تکنیک غالب امروز دنیا در بحث یاددهی برشمرد و عنوان کرد: «استاد سخنرانی می‌کند و دانشجویان هم مطالب را می‌شنوند و یاد می‌گیرند. اما مشکل اینجاست که در روش سخنرانی ۸۰ درصد مطالب در طول ۸ هفته فراموش می‌شوند. حالا اینکه چرا علی‌رغم وجود این مشکل، هنوز هم این روش در دنیا پایدار مانده است، علت آن وجود ساختمان‌های بزرگ با طراحی خوب و بلندگوهای قوی است که باعث شدند دانشجویان در یک فضای بزرگ بنشینند و مطالب را بشنوند. اما مشکل اصلی یک طرفه بودن سخنرانی است که باعث می‌شود یادگیری موثر و عمیق در آن اتفاق نیفتد.»
دکتر شریف افزود: «امروزه همچنان که تمام عرصه‌ها از روش سنتی به سمت مدرنیته پیش می‌رود، بحث یادگیری و یاددهی هم به سمت روش‌های جدید و مدرن چرخش پیدا کرده که یکی از نمودهای آن بحث TBL است. امروزه شاهدیم که حمل و نقل جای خود را به اپلیکیشن‌های جدید و نظام مبادله کالا جای خود را به سایت‌های فروش داده‌اند. درواقع نوعی تغییر الگوی بزرگ در حال وقوع است. امروزه تحول دیجیتال یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است و تغییر الگوی یادگیری مطالب تخصصی، چرخش از teaching به سمت learning است. یعنی به جای اینکه سخنرانی یک طرفه باشد و بعد از یک ساعت تمرکز فرد کم شود و یادگیری او به حداقل برسد، این learning و یادگیری است که باید تقویت شود. افراد باید با هم مباحثه کنند و مطالب را به نحو احسن یاد بگیرند و یادگیری به اوج خود برسد. بنابراین روش TBL روشی است که می‌تواند این ادعا را بکند و بگوید یادگیری و علاقه به اوج خود می‌رسد.»
وی ادامه داد: «در بررسی‌های انجام گرفته، مشخص شده که علاقه به یادگیری افزایش پیدا کرده و تراوش دانش و اطلاعات در این روش به اوج خود می‌رسد. وقتی فرد احساس کند که خودش تولید دانش، تولید علم و تلفیق اطلاعات می‌کند، مهارت‌های او افزایش پیدا کرده و تقویت می‌شود. مگر قرار نیست فرد در آینده تولید مقاله و تولید دانش کند؟ با این روش به راحتی این اتفاق رقم می‌خورد و تقویت می‌شود.»
دکتر شریف با تاکیدبر اینکه یکی از مهارت‌هایی که در TBL تقویت می‌شود، بحث خلاصه‌نویسی و مهارت خلاصه‌برداری است، تصریح کرد: «داوطلبان باید به این نکته توجه کنند که برای امتحان نمی‌خوانند، بلکه برای مرور دوم آماده می‌شوند. یک سری مطالب سخت را که احساس می‌کنند باید آنها را برای مرحله دوم نگه دارند، انتخاب می‌کنند و مطالبی را که احساس می‌کنند آسان‌تر است و حتما یادشان می‌ماند، کنار می‌زنند. در مرور دوم دوطلبان برای امتحان آماده نمی‌شوند، بلکه برای مرور سوم خودشان را آماده می‌کنند و برخی مطالب را که باز احساس می‌کنند، در ذهن آنها باقی خواهد ماند، کنار می‌رود و یک سری مطالب مشکل‌تر برای مرور سوم انتخاب می‌شود. مرور سوم ممکن است یک هفته باشد و داوطلب در مرور سوم ممکن است برای مرور یک روز آخر هم برخی مطالب را انتخاب کنند. این روش خلاصه‌برداری یک مهارت است و این مهارت در روش TBL به اوج خود می‌رسد.»
پایان پیام/
نظر خود را بنویسید