روند افزایش موارد فوتی‌های کرونا در ماه گذشته شیب تندی داشت و در طول یک ماه از روزانه بیش از ۲۰۰ فوتی به روزی بیش از ۴۰۰ نفر فوتی رسید. موضوعی که موجب نگرانی متخصصان، مسئولان و مردم شده بود، از طرفی کادر درمان بیمارستان‌ها به دلیل ماه‌ها تلاش در میدان مبارزه با کرونا به شدت خسته شده بودند و این موضوع بر روی مراقبت از بیماران مبتلا به کرونا بسیار تاثیرگذار بود.

بر همین اساس با تصمیم ستاد ملی کرونا شهر‌ها به ۳ رنگ تقسیم‌بندی شدند. معیار رنگ‌بندی‌ها بر اساس آمار بیماران بستری مبتلا به کرونا در بیمارستان‌ها به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. به این ترتیب که اگر در شهری بیشتر از ۱۰ نفر به ازای هر ۱۰۰ هزارنفر بستری روزانه داشته باشیم، آن شهر قرمز است؛ بستری روزانه بیش از ۶ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر نیز نشان‌دهنده وضعیت نارنجی است و عدد ۴ بستری به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر هم مربوط به شهر زرد است.

از ابتدای آذر ماه به مدت ۲ هفته اعمال محدودیت‌های کرونایی در شهر‌های با وضعیت قرمز، زرد و نارنجی آغاز شد و برخی مشاغل و گروه‌های شغلی تعطیل بودند. در هر صورت به نظر می‌رسد که امروز سیاه‌ترین روز‌های آخرین پاییز قرن را پشت سر گذاشتیم و پیش بینی‌ها حاکی از آن است که با ادامه محدودیت‌ها، روزهای پس از یلدا را هم با روند نزولی بیماری مواجه باشیم.

ستاد ملی مقابله با کرونا معتقد است محدودیت‌های اعمال شده در آبان ماه که با ۴۳ شهر قرمز کلید خورد تا حدی موثر بوده و در همان روزها موجب تغییر رنگ ۹۶ شهر با وضعیت قرمز کرونا شد. به این ترتیب که در زمان آغاز اعمال محدودیت‌ها ۱۶۰ شهر در وضعیت قرمز، ۲۰۸ شهر در وضعیت نارنجی و ۸۰ شهر در وضعیت زرد قرار داشتند و همه مشاغل در شهرستان‌های قرمز استان تعطیل شدند و تمام آموزش‌ها در شهرستان‌های نارنجی و قرمز به‌صورت غیرحضوری و مجازی شد.

یک تصمیم عجولانه
اگرچه محدودیت‌های دوهفته‌ای تا حدودی راهگشا بوده و نمودار فوتی‌های روزانه کرونا ویروس را نزولی کرد، اما به اعتقاد بسیاری از منتقدان، تصمیم به لغو یکباره آن در میانه‌های آذر، کمی عجولانه گرفته شد. شب پانزدهم آذر، علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی کرونا اعلام کرد که در استان تهران فقط شهر تهران در وضعیت قرمز است، اما در جلسه کمیته‌های تخصصی ستاد ملی کرونا تصمیم گرفته شد از صبح شنبه هفته سوم آذر، تهران در وضعیت نارنجی باشد.

تغییر وضعیت تهران به نارنجی به معنای لغو محدودیت بسیاری از مشاغل بود و نگاهی به لیست این مشاغل نشان می‌دهد وسعت آنها در حدی است که می‌تواند با گذشت ۲ هفته، صرف‌نظر از چگونگی برگزاری مراسم یلدا، وضعیت شکننده فعلی را به مخاطره اندازد. لیست مشاغل گروه  ۲ ، ۳ و ۴ در حدی بلند هست که امکان تبدیل آنها به زیر گروه‌های متناسب با شرایط را می‌دهد. منتقدان می‌گویند عواقب تعجیلی که یکبار در فروردین ماه رخ داد، باید چراغ راه این زمان شود و لذا ساخت زیر گروه‌های شغلی در هر گروه می‌تواند روند رفع محدودیت‌ها را منطقی‌تر و مصلحت‌تر نماید و از بر باد رفتن دستاوردهای هزینه‌های قبلی جلوگیری کند.

البته این محدودیت‌ها هنوز در دستور کار قرار دارد و پایان نیافته، اما هرچه به شب یلدا نزدیک‌تر می‌شویم، نگرانی‌ها افزایش پیدا می‌کند تا جایی که چند روز پیش معاون کل وزارت بهداشت از ارائه پیشنهاد تعطیلی شنبه و یکشنبه هفته آتی خبر داد که هدف از آن، کاهش هر چه بیشتر تردد‌ها و جلوگیری از برگزاری دورهمی‌ها در شب یلدا بود؛ پیشنهادی که به دلایل بیان نشده تغییر کرده و حالا پیشنهادی دیگر جایش را گرفته است. رئیس‌جمهور در جلسه روسای کمیته‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام کرد که روزهای شنبه و یکشنبه ۲۹ و ۳۰ آذرماه، اصناف از ساعت ۱۸ تعطیل و تردد خودروهای شخصی نیز در این ۲ روز، از ساعت ۲۰ ممنوع می‌شود تا بلکه از طغیان دوباره کرونا در شب یلدا جلوگیری کند، اما باز هم نگرانی‌ها در این خصوص ادامه دارد.

وضعیت هنوز شکننده است
فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران درخصوص احتمال بازگشت سنگین‌تر ویروس کرونا پس از یلدا هشدار می‌دهد. علیرضا زالی، با اشاره به وضعیت شکننده و نگران کننده تهران از نظر شیوع بیماری یادآور می‌شود که نباید وضعیت فعلی را به عنوان شرایط مطلوب و ثبات یافته در تهران تلقی کرد و در خصوص پدیده رجعت یا بازگشت سنگین‌تر بیماری در اپیدمی‌ها هشدار داد.

وی خاطرنشان می‌کند: «در این پدیده هنگام افول بیماری ممکن است شاهد بازگشت سنگین‌تر آن باشیم به همین دلیل باید مردم و مسئولان مراقب باشند. زیرا هنوز کرونا در تهران در حال قربانی گرفتن است، کالبد شهر به ویروسی آلوده است که در حال تسخیر سنگرهای جدید بیولوژیک است. بنابراین از دیدگاه کارشناسی از نقطه افول نسبی بیماری در تهران دور هستیم.»

«مینو محرز» متخصص بیماری‌‌های عفونی نیز با تاکیدبر اینکه زنجیره انتقال ویروس کرونا اکنون قطع شده است اما این به منزله پایان این بیماری نیست، می‌گوید: «این خبر خوشحال کننده است اما نگرانی من مربوط به شب یلدا خواهد بود، ادامه روند موجود و رعایت هرچه بیشتر دستورالعمل‌های بهداشتی سبب قطع زنجیره کرونا برای همیشه خواهد شد.»

وی با بیان اینکه مردم نباید با توجه به کاهش موقت بیماری و آمار مرگ و میر فکر کنند که ویروس کرونا از بین رفته است، تصریح می‌کند: «مردم نباید خاطره تلخ پس از اردیبهشت ماه امسال را فراموش کنند زیرا به رغم اینکه در ۲ ماه ابتدای سال آمار ابتلا و مرگ و میر بسیار کم شده بود، به دلیل جدی نگرفتن آمار تلفات بیماری کرونا پس از خرداد تا ۱۰ روز پیش به مرز ۵۰۰ نفر هم رسید.»

محرز با تاکید بر اینکه اگر دستورالعمل‌های بهداشتی جدی گرفته نشود، همان آش و همان کاسه در انتظار مردم خواهد بود، خاطرنشان می‌کند: «به نظر من آمار مراجعه به مراکز درمانی، ابتلا، بستری و انتقال بیماری کرونا به دیگران به حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است زیرا به عنوان مثال اگر تا ۱۰ روز پیش روزانه حدود ۳۰ بیمار به مراکز درمانی مراجعه می کرد این رقم به ۶ نفر رسیده است.»

در تله آمار نیفتیم
در هر صورت رئیس‌جمهور اعلام کرده که تهران از وضعیت قرمز خارج شده و به وضعیت نارنجی رسیده است. اگرچه مشخص نیست ملاک و معیار آقای روحانی برای تعیین وضعیت شهرها چیست و آیا تنها تصمیمات با هدف مسائل اقتصادی و کسب و کارها گرفته می‌شود یا موضوع سلامت مردم هم مد نظر قرار می‌گیرد، اما مسئولان و متخصصان نگران خیز مجدد کرونا با عادی‌انگاری شرایط یلدا هستند، کمااینکه سخنگوی ستاد ملی مبارزه با کرونا معتقد است که اگرچه الان فوتی‌ها کاهش یافته، ولی این‌ حاصل محدودیت‌های جدید از اول آذر نیست و مربوط به محدودیت‌های قبلی، افزایش مراقبت‌ها و... است.

به باور منتقدان، نباید فریب کاهش موارد فوتی‌های کرونا را خورد چرا که در این صورت کرونا دوباره از غفلت ما و عادی‌انگاری شرایط در شب یلدا استفاده می‌کند و بار دیگر شاهد افزایش موارد فوتی‌های کرونا خواهیم بود.
‌نباید فراموش کرد هر میلی‌متری از منحنی‌های کرونا که به سمت پایین خم می‌شود، پشت عزیزان بردبار در مراکز بهداشتی درمانی به شدت خمیده می‌شود، لذا نمی‌بایست این آمار را به فال عادی‌انگاری اوضاع گرفت؛ اگر باز هم با این دستاورد‌ها به سمت این تفکر برویم که اوضاع به سمت عادی شدن می‌رود، همانند آنچه که در اردیبهشت ماه اتفاق افتاد، ممکن است مجبور به شمارش روزافزون قربانیان شده و در پاسخ، چیزی جز حسرت و اندوه نداشته باشیم.

به هر حال کماکان منع تردد از مبدا/به مقصد شهر‌های قرمز و نارنجی برقرار است و تنها تشدید محدودیت‌ها در این شهر‌ها در دستور کار قرار خواهد گرفت. تدبیری ویژه برای عبور امن از شب یلدای سال ۹۹ که باید امیدوار باشیم در سایه شروع واکسیناسیون کرونا در جهان و تدابیر مسئولان کشورمان برای انجام این مهم در ایران، تنها شب یلدایی باشد که همه بر پرهیز از برگزاری دورهمی و میهمانی در آن تاکید می‌کنند و از سال بعد به روال هزاران ساله خود برگزار شود.